Zor zamanlarda algı yönetimi

Süleyman Orakçıoğlu

İçinde yaşadığımız günlerde siyasetteki dalgalanma ekonomideki dalga boyunu arttırıyor. Ekonomik sıkıntılar, özellikle gelişen ülkelerde siyasi beklentilerdeki belirsizliklerle birlikte kendini gösterir. Ekonomiler, özellikle makro anlamda gelişmelere, siyasi ve devlet yönetimindeki beklentilere göre şekillenir. Makro anlamda olabilecek tüm gelişmeler mikro şekilde şirketler ve faaliyetleri üzerinde etkili olur.

Ekonomik verilere baktığımızda düşen enflasyon, pozitif ayrışan büyüme özellikle beklentilerin üstünde gelen ikinci çeyrek 3.8 büyüme, tek haneli işsizlik oranı ve özellikle düşen petrol fiyatları ekonomimizin yumuşak karnı olan cari açık üzerinde olumlu etki yaratacak. Ancak siyasi arenadaki belirsizlik ve seçim atmosferi, kurları yukarı doğru hareketlendirdi. Son 3 -4 yıla baktığımızda en büyük ithal ürünümüz olan petrolü 120 dolar seviyelerinden ithal edip yine de hayatımıza devam ederken, şu sıralar 50 doların altındaki petrol fiyatıyla büyümemize hız katacak fırsatları değerlendiremiyoruz.

Makro anlamda tüm veriler iyi gelmesine rağmen, ekonomiden bağımsız olarak tamamen siyasi ortam nedeniyle olması gereken seviyenin çok üstüne çıkmış olan döviz kurları, moralleri bozuyor. Bir tarafta FED tarafından yürütülen algı operasyonu, faizleri arttıracakmış gibi yaparak global olarak yürütülen dolara hiçbir müdahalede bulunmadan psikolojik olarak yaratılan ortam, diğer taraftan bizim kendi psikolojimiz, kurları hakkettiği seviyenin çok üstüne taşıdı. Bakmamız gereken konu şu: 2008 yılında FED faizleri yüzde 5’lerde gezerken, hangimiz bu oranın farkındaydı? Şimdi ne değişti de faizlerin 0.25 bile arttırılacak olması dünya eko sistemini sallıyor? Sonuç olarak FED tamamen bir algı operasyonu ile oyun kuruyor. Faizlerde değişiklik yapsa bile etkisi yaratılan algının çok altında olur. Bu nedenle biz kendi işimize bakalım . Algı ve psikolojiyi doğru yönetmenin ne kadar önemli olduğunun farkında olarak moralleri yüksek tutalım. Zor zamanlarda önemli olan psikolojinin ve enerjinin yüksek tutulması çabalarıdır. Negatif faktörlere ve beklentilere mümkün olduğu kadar konsantre olmayalım.

ALGI YöNETİMİ öNEMLİ

Algıyı ve psikolojiyi doğru yönetmenin yanısıra işletmeler olarak da bazı yönetim teknikleri ve hassasiyet göstereceğimiz konular, sözkonusu dönemi sağlıklı atlatmak açısından önemli.

Liderlik ve etkin yönetim özelliklerinin gerekli olacağı böylesi dönemlerde şirket yönetiminin yapması gereken en önemli faaliyet, kur riskine girmemek olmalı. Nakit yönetimi konusunda firmalar son derece dikkatli olmalı y. Hangi para biriminden gelir elde ediyorsa harcamalarını ona göre dengelemelidir. Diğer bir konu nakit akımına bağlı olarak stok yönetimidir. Firmalar stoklarını sürekli kontrol altında tutup her ay stok yaşlandırması verilerini hesaba katmalı.

Döviz kurlarındaki yükseliş, şirketlerin uluslararası pazarlara açılmalarında fırsat oluşturacaktır. Yükselen kurlar ürünlerin rekabet gücünü arttıracağından daralan iç piyasa yerine alternatif olarak global piyasalara çıkılabilecektir.

HARCAMALARA AZAMİ DİKKAT GöSTERİLMELİ

Belirsizlik dönemlerinde bir diğer önemli konu, harcamalar ve giderler konusuna azami hassasiyet gösterilmesini gerekli kılıyor. Nakit akış kontrolüne bağlı olarak zaruri olmayan tüm giderler mercek altına alınmalı. önemli olan sözkonusu dönemi en az hasarla atlatmaya gayret etmektir. Böylesi dönemlerde borçlanma ve kredi kullanımında son derece dikkatli davranıp olası risklerden kaçınılmalı. Döviz riskinden kesinlikle uzak durulmalı, dövizde kesinlikle açık pozisyon yaratılmamalı. Döviz arttırıcı satışa önem verirken kesinlikle döviz cinsinden borçlanılmamalı. En önemli konu, firmanın gelirleri hangi para biriminden ise, alımları aynı birimden yapmaktır.

Belirsizlik sarmalından çıkışta bir diğer önemli konu verimliliğin arttırılmasıdır. Bu dönem dış fırsatlarla birlikte kendi içimizde verimliliği gözden geçirip arttırma yönünde çabalar göstermemize sebep olabilir.

Sonuç olarak doğru psikoloji ve algı yönetimi son derece önemli. Lider, algıyı ve psikolojiyi yöneten kişidir. Moralleri ve enerjiyi yüksek tutarsak belirsizlik ortamlarından büyümeyle çıkabiliriz.