Orta gelir kapanından çıkış

Dr. Fatih Anıl

Ekonomik literatürde orta-gelir tuzağı olarak sıkça kullanılan kavrama tuzaktan bir adım ileri giderek kapan diyelim. Tuzağa düşersiniz, fakat kapanda kısılır kalır ve zayıfl amaya başlarsınız. Tuzağa düşüp, kapana girdikten sonra çıkış güç olsa da akılcı stratejiler ve politikalarla ekonomi yeniden yapılanma ve reformlarla hızlı büyüme evresine geçebilir. Orta gelir tuzağından bahsederken çıkış yolu olarak gösterilen ileri teknoloji ve katma değerli ürün üretme konularının nasıl başarılacağından bahsediliyor. Gelir düzeyi 4-5 yıldır aynı noktada,

yani 10.000 dolar düzeyinde takılmış kalmış olan Türkiye’nin -ki artık buna tuzaktan ileri giderek kapana girmek diyebiliriz- önünün açılması ve kapandan çıkışı sadece gelişmiş ülkelerin ürettiği ürünlere yönelip benzerini yapma hedefi nden aslında daha yakın ve basittir. Türkiye olarak belli sektörlerde mutlak ve nispi rekabet gücüne ve potansiyele sahibiz. öyleki tekstil ve hazır giyim, tarım, otomotiv yan sanayi, elektrik-elektronik, makine aksamı gibi hizmetler tarafından baktığımızda turizm, sağlık, eğitim ve diğer birçok sektörde çok ciddi işler yapabilecek potansiyele sahibiz. Burada önemli olan, sözkonusu sektörlerde üretilen ürünleri ve hizmeti katma

değerli ve marka olarak global pazarlara satabilme becerisini gösterebilmektir.

HOLLANDA VE GüNEY KORE MODELİ İYİ

ARAŞTIRILMALI

Bu konuyla bağlantılı olarak Hollanda ve Güney Kore örnekleri incelendiğinde sorunun çözümü bulunabilecektir. Toprak olarak AB’nin küçük ülkelerinden biri olan Hollanda, yıllık 100 milyar dolarlık tarım ürünü ihraç edebiliyor. Diğer bir değişle kendi kendine yeterliliğin çok ötesinde dünyanın en çok tarım ürünü ihraç eden ülkelerinden biri oldu. Sözkonusu ülkenin toprak olarak 7-8 katı büyük olan Türkiye’nin tarım ürünleri ihracatı ise yaklaşık 10 milyar dolar civarıdır. Diğer bir değişle devasa Türkiye, Hollanda’nın sadece yüzde 10’u kadar tarım ürünü ihraç edebiliyor. Hollanda’nın yapısı incelendiğinde eğitim ve verimliliğin arttırıldığını, markalaşma ve uzmanlaşmaya önem verilerek bu başarının yakalandığını görüyoruz. Görünen o ki,

Hollanda’da toprağa önem verilmiş. Bugün Hollanda’yı ziyaret ettiğinizde kırsal kesimdeki teknoloji ve modern yaşamın, gelişmişliğin, şehirlerin önünde olduğunu gözlemlersiniz. Diğer örneğimiz Güney Kore, nispi ve mutlak rekabet avantajına sahip olduğu otomotiv ve elektronik gibi sektörlerde uzmanlaşma ve markalaşma

yoluna giderek geliştirdiği LG , Samsung, Kia ve Hyundai gibi markalarla global piyasalarda önemli

oyuncular ortaya çıkararak orta gelir tuzağından kapana girmeden çıkmayı başardı.

MARKALAŞMA VE KATMA DEĞERİ

YüKSEK üRüN ŞART

Türkiye olarak yapılması gereken, nispi olarak rekabet avantajı olan sektörlerde özellikle son derece büyük potansiyele sahip olunan tarım ve turizm, hazır giyim gibi sektörlerde verimlilik , katma değer ve markalaşma yoluyla çok ciddi ihracat rakamlarına ulaşabileceği ve bu sektörlerin büyümede lokomotif işlevi göreceği hesaba

katılmalıdır. Küçük bir AB ülkesi olan Hollanda, 100 milyar dolarlık tarım ürünü ihraç edebiliyorsa, devasa toprağa sahip Türkiye, bu rakamı rahatlıkla geçebilecek potansiyele sahiptir. önemli olan sade tarım ürününden ileri gidip ambalaj, tasarım, ürün geliştirme ve markalaşmaya önem ve katkı verilerek, üretimin eğitim ve teknolojiyle desteklenmesi yoluyla ihracatın arttırılmasıdır. Tarım ve hazır giyim gibi sektörlere önem vererek istihdam, cari açık, sürdürülebilir büyüme gibi birçok kronik sorun çözülebilir. Sözkonusu sektörlerin yanısıra

elektrik-elektronik, otomotiv yan sanayi, makine aksam ve parçaları gibi alanlarda markalaşma yolunda adımlar atarak birim ihracat satış fi yatı yükseltilerek katma değer ve marka oluşturma yoluyla orta gelir

kapanından çıkmak mümkün olabilecektir. Burada önemli olan nokta , geleneksel sektörlerde de verimlilik ve markalaşmaya önem vererek orta gelir kapanından çıkmanın mümkün olabileceği gerçeğidir.