YAŞANABİLİR ÜLKE KANADA

CENNETTEN BİR KöŞE

Amerika‘nın kuzeyinde bulunan Kanada’nın; hem Atlas, hem Pasifik Okyanusu’na kıyısı bulunuyor. Kuzey Buz Denizi’nde de çok uzun kıyılara sahip olan ülke, karada sadece ABD’ye komşu. 202 bin kilometre ile dünyanın en uzun kıyılarına sahip olan Kanada’nın yüzölçümü, dünya toplam yüzölçümünün yüzde 7’sini, Amerika kıtasının ise yaklaşık yüzde 41’lik kısmını oluşturuyor. 10 milyon kilometrekareye ulaşan yüzölçümüne rağmen, ülke nüfusunun büyük kısmı başta güneydeki ABD sınırına yakın bölgeler olmak üzere belirli bölgelerde yoğunlaşıyor. 9,1 milyon km2’lik karasal yüzölçümünün yüzde 46’sı ormanlardan oluşuyor.

DüNYANIN EN İYİ EĞİTİMİ BU üLKEDE VERİLİYOR

Kanada, dünyanın en iyi eğitim sistemlerinden birine sahip. Bu nedenle, Kanada eğitim kurumlarından alınan diplomalar tüm dünyada tanınıyor. Kanada, özellikle son yıllarda yabancı öğrenciler tarafından yurtdışı eğitim alanında çok fazla tercih edilen bir ülke durumunda. Bunun başlıca nedenleri arasında; Kanada’nın, Birleşmiş Milletler tarafından “dünyanın en yaşanılabilir ülkesi” seçilmesi geliyor. Birleşmiş Milletler bu seçimi yaparken eğitim kalitesi, ortalama insan ömrü, yaşam kalitesi, milli gelir seviyesi, temiz su kaynakları miktarı, nüfus yoğunluğu dağılımı, suç oranı düşüklüğü ve sağlık sisteminin iyiliği gibi başlıkları göz önünde tutuyor. Kanada, mezuniyet öncesi ve sonrası yabancı öğrencilere çalışma imkanı sunuyor. Güvenli bir ülke imajına sahip olan Kanada, politik açıdan istikrarlı ve barışçıl bir ülke görünümünde. Kanada’nın resmi dili hem İngilizce, hem Fransızca. Dolayısıyla bu ülkedeki yabancı öğrenciler, İngilizcenin yanı sıra ikinci bir dil olarak Fransızca öğrenme imkanı buluyor. İyi işleyen bir sosyal sağlık sistemine sahip olan Kanada, her yıl 200 bin kadar göçmen alıyor.
Bunun sonucu ülkede oldukça kozmopolit bir nüfus oluşmuş durumda. Sürekli kar altında olduğu kanısının tersine dört mevsim yaşayan Kanada’da, doğu ve iç kesimlerde kışlar (Toronto, Montreal, Winnipeg, çalgary) sert geçer. Buna karşın ülkenin batı yakasında pasifik kıyısında Vancouver, Victoria gibi yerlerde yıl boyunca çok az kar görülür. Doğal güzelliklere önem verilen ülkede, çevre konusu hassastır. Büyük ölçekte milli parklar, göller ve nehirlerin yer aldığı ülke; doğadan ve doğada spor yapmaktan hoşlananlar için son derece ideal.

KRALİçE YöNETİYOR

1867 yılında İngiltere‘den ayrılarak Federal yapıda bağımsızlığını ilan eden Kanada, İngiltere Kraliçesi’ne bağlı bir anayasal monarşi yönetim biçimine sahip. Coğrafi yapısından dolayı nüfusun dağınık olduğu Kanada’da kentleşme oranı yüksek. 2013 yılı tahminine göre ülkedeki her 1000 kişiden 5,65’i göçmen. İşgücünün yüzde 80’e yakını hizmet sektöründe çalışıyor. 2013 yılında işsizlik oranının yüzde 7 civarına geriledi. ülkede uygulanan asgari ücret oranları, eyaletlere ve işverenin politikalarına göre farklılık gösteriyor. Yetişkinler için asgari ücret oranları saat başına 9-10 dolar arasında değişiyor. Kanada genelinde ortalama ücretler ise saatlik 22-23 dolar civarında.

DüNYANIN EN ZENGİN üLKELERİNDEN BİRİ

Kanada dünyanın 11. büyük ekonomisi. Kuzey Amerika pazarı ile hızla gelişen Asya ekonomileri arasında bir köprü görevi gören stratejik pozisyonu ile Kanada, dünyanın en büyük dokuzuncu tüketim pazarı. OECD ve G8 üyesi olan Kanada, dünyanın en zengin ekonomilerinden biri. Kanada dünya ihracatında 12. ve dünya ithalatında 13. sırada yer alıyor. Dünya ihracatındaki payı yüzde 2,51 ve dünya ithalatındaki payı ise yüzde 2,53 düzeyinde. Sanayileşmiş diğer ekonomilerden farklı olarak Kanada ekonomisinde, ağaç ve petrol sanayi (birincil endüstriler) önemli bir yere sahip. ülke aynı zamanda Güney Ontario merkezli, özellikle otomobil ağırlıklı bir imalat endüstrisine de sahip. Doğal kaynaklar ülke ekonomisinin gelişmesinde kilit bir rol oynamış olmakla beraber toplam ekonomik faaliyetlerin yüzde 70’i ve istihdamın yüzde 75’ini oluşturan hizmetler sektörüyle bugün Kanada ekonomisi oldukça çeşitlenmiş durumda.

KANADA’DA NASIL İŞ KURULUR?

Kanada‘da şirket kuruluşu basittir. Kanada içinde ya da Kanada dışında ikamet edenler, şahsen ya da internet aracılığıyla şirketlerini kurabiliyor. Kanada‘da ikamet edenler ikamet adresi göstermek durumunda. Kanada dışında ikamet edenler ise durumlarını kuruluş belgelerinde belirtmek zorunda. ülkede şirket kurmak isteyen ve Kanada vatandaşı olmayan yabancı yatırımcılar, Kanada Yatırım Kanunu hükümlerine tabidir. Bu çerçevede öncelikle hükümet ile bağlantıya geçerek bildirimde bulunmak ya da gözden geçirme başvurusu yapmak gerekiyor.

SEKTöREL BAZDA KANADA EKONOMİSİ

Serbest piyasa ekonomisi uygulanmakta olan Kanada’da, devletin ekonomik hayata müdahalesi Avrupa ülkeleri kadar olmasa da ABD’ye kıyasla biraz daha belirgindir. ülkede, kişi başına düşen GSYİH; ABD’den düşük, Avrupa ekonomilerinden fazladır. ülkenin sektörel gelişimine bakıldığında; son 50 yılda tarım sektörünün önemli bir yapısal değişim geçirdiği, diğer sanayileşmiş ülkelerde olduğu gibi tarım sektörünün ve tarımda istihdam edilen nüfusun azaldığı görülüyor. Kanada hayvancılık üretimi açısından değerlendirildiğinde, en büyük sürülerin domuz çiftliklerinde yetiştirilmekte olduğu ve bu alandaki büyümenin son on yılda yaklaşık yüzde 150 civarında olduğu hesaplanıyor. Yine süt inekleri ve sığır sayısında da artış görülüyor. Süt ürünleri üreten ve tavuk yetiştiren çiftliklere ülkenin hemen her yerinde bulunuyor. ülkenin denizlere olan kıyıları ve iç su kaynaklarına bağlı olarak balıkçılık geleneksel olarak önem taşıyan bir sektör.

SANAYİ VE MADENCİLİK

Kanada’nın önde gelen sanayi sektörleri, otomotiv ve yedek parça, telekomünikasyon, elektrikli ve elektronik cihazlar, kimyasallar ve metal ürünleridir. Başta otomotiv olmak üzere ülkedeki pek çok sanayi kolu, ABD üretimi ile entegre halde faaliyet gösteriyor. ülkedeki imalat sanayinin önemli bir kısmı ABD firmalarının şubelerinden oluşuyor. Kanada’da en önemli imalat sanayi güneybatı Ontario’daki otomobil endüstrisidir. Kanada ekonomisinin gelişiminde mineral ve mineral dışı kaynakların payı çok büyük.

ülke genelinde 60’tan fazla farklı mineral ürün çıkartılan 884 adet maden ve ocak faaliyet gösteriyor. Kanada dünyanın en büyük potas ve ikinci büyük uranyum üreticisi olmasının yanı sıra nikel, çinko ve asbestte dünyada ön sıradadır. ülke bunların yanı sıra bakır, kadmiyum, alüminyum, tuz, altın ve kobalt gibi çok sayıda mineralin en büyük üreticilerindendir. Kanada kükürt üretiminde de dünyada ABD’den sonra ikinci sırada yer alıyor. Northwest bölgesinde keşfedilen büyük elmas yatakları sayesinde ülke elmas üreten ülkeler sıralamasında da öne çıkıyor.

İNŞAAT, TURİZM VE ENERJİ

Kanada’nın inşaat sektörü, özellikle de konut inşaatları son 5 yıllık dönemde büyüdü. Doğal güzellikleri, açık hava faaliyet imkanları ve nispeten temiz ve güvenli şehirleri, Kanada’yı turizm açısından da cazip kılıyor. ülkenin gelişmiş altyapısı ve dünyanın en büyük turizm pazarına sahip olan ABD’ye kültürel ve coğrafi yakınlığı, turizm sektörünü destekleyen diğer önemli unsurlar arasında sayılabilir. Ayrıca Kanada, hem yüksek teknolojili, hem de yerel ve uluslararası tüketime cevap veren bir eğlence endüstrisine sahip. ülkeye gelen yabancı turistler içinde ilk sırayı ABD alırken ABD’yi İngiltere, Japonya, Fransa ve Almanya takip ediyor. Zengin petrol, doğal gaz, kömür ve uranyum rezervlerine sahip olan Kanada dünyanın üçüncü büyük doğal gaz ve altıncı büyük ham petrol üreticisi. Başta kuzey Alberta bölgesindekiler olmak üzere ülkenin toplam rezervlerinin 180 milyar varil düzeyinde olduğu tahmin ediliyor.

HİZMETLER SEKTöRü VE BANKACILIK

Hizmetler sektörü, çalışan nüfusun dörtte üçünü istihdam eden, GSYİH’nin ise üçte ikisini oluşturan büyük ve çok yönlü bir sektör. Kanada verimli ve güvenilir bir bankacılık sistemine sahip.
ülkede 8 000’in üzerinde şube ve 16 800’ün üzerinde bankaya ait ATM bulunuyor. Kanada’daki toplam ATM sayısı ise 55 500’ün üzerinde. Bu açıdan ülke kişi başına düşen ATM sayısı en yüksek olan ülkedir.

YABANCI YATIRIMCILAR İçİN CAZİP Mİ?

Güçlü ve istikrarlı ekonomisi, rekabetçi yatırım ortamı, gelişmiş araştırma ve geliştirme altyapısı ile beraber nitelikli işgücünün varlığı Kanada’yı yabancı yatırımlar için cazip bir ülke haline getiriyor. Bu özellikleri ile imalattan bilgi ve iletişim teknolojilerine, gıda işlemeden yenilenebilir enerjiye kadar pek çok sektörde dünyanın önde gelen firmaları Kanada’da yatırım yapıyor. ülke G7 ülkeleri arasında önümüzdeki 5 yıllık dönemde yatırım yapmak için en elverişli ülke olarak gösteriliyor. ülkeler itibarıyla ele alındığında Kanada’da en fazla yatırım yapan ülke toplam yatırımların yarısından fazlasını oluşturan ABD’dir. Bu ülkeyi Hollanda, İngiltere, Lüksemburg, İsviçre, Japonya ve Brezilya takip ediyor. Kanada ise yurtdışındaki yatırımlarının yüzde 40’ını ABD’ye yapıyor. ülkede yabancı yatırımlara doğrudan sağlanan bir vergi avantajı ya da muafiyeti yok ama vergi oranları diğer G7 ülkelerine göre daha düşük. Diğer taraftan ülkenin İhracat Geliştirme Ajansı (Export Development Corporation-EDC) Kanadalı ihracatçılara ve yabancı yatırımcılara ticaretle ilgili finansman ve risk yönetim hizmetleri sağlıyor.

Kanada’nın 2012 yılında ihraç ettiği en önemli ürünler petrol yağları, otomobiller, altın, kara taşıtları için aksam ve parçalar, uzay araçları, taşkömürü, buğday, ağaç, işlenmemiş alüminyum, gaz türbinleri, odun hamuru, demir cevheri ve konsantreleri, dozlandırılmış ilaç, etilen polimerleri, hava taşıtlarının aksam ve parçaları, bakır cevherleri ve konsantreleri, telli telefon-telgraf için elektrikli cihazlar, ağır iş makine ve cihazlarının aksam ve parçaları, kauçuk lastik, elmas, mobilya aksam ve parçaları, domuz eti, soya fasulyesi ve kuru baklagillerdir. Kanada’nın 2012 yılı ihracatında Türkiye yüzde 0,2’lik payla 25’inci sırada yer alıyor. ABD ise hem ihracatta, hem de ithalatta Kanada’nın en büyük ticari ortağı konumunda. Kanada’nın ihracat yaptığı diğer önemli pazarlar arasında çin, İngiltere, Japonya ve Meksika’nın yanısıra Hollanda, Almanya ve Fransa başta olmak üzere AB ülkeleri ile G. Kore, Hong Kong, Brezilya ve Hindistan’ı saymak mümkün.

TüRKİYE İLE TİCARİ İLİŞKİLER

Türkiye ile Kanada arasındaki ikili ticaret hacmi, mevcut ekonomik ve ticari potansiyelinin altında seyretmekle beraber istikrarlı bir artış eğilimi izliyor.2012 yılında Kanada ile dış ticaretimizin dengesi son 10 yıldır ilk defa ülkemiz lehine gelişti ve Kanada ile dış ticaretimiz 104,6 milyon dolar fazla verdi. Türkiye’nin Kanada’ya ihracatının yüzde 85’i sanayi, yüzde 15‘i tarım ürünlerinden oluşuyor. Tarım ve gıda sanayi ürünleri ihracatında fındık, kuru üzüm, kuru kayısı, zeytinyağı ve kuru incir, madencilik ve sanayi ürünleri ihracatında ise altın, oto ve oto yan sanayi, demir-çelik ürünleri, mermer, karolar, hazır giyim ve ev tekstili ürünleri ön plana çıkıyor. Kanada’dan ithalatımıza bakıldığında ise ülkemizin genel ithalat yapısına paralel bir yapı gözlemlenmekte olup, genellikle hammadde ve yarı mamul ürünler ön plana çıkıyor. Türkiye’nin Kanada’dan ithalatının yüzde 82’si sanayi, yüzde18’i tarım ürünlerinden oluşuyor. Türkiye’nin Kanada’dan ithalatında taşkömürü, mercimek, gazete kağıdı, demir-çelik hurda ve döküntüleri, buğday, hava taşıtı, su buharı kazanları, altın, ilaç, kuluçkalık hindi yumurtaları, soya fasulyesi, işlenmemiş nikel, demir cevheri, gibi genel itibariyle hammaddeler yer alıyor.

YATIRIM İLİŞKİLERİMİZ

Türkiye ile Kanada arasındaki yatırım ilişkilerinin dinamik tarafını Kanadalı firmaların Türkiye’de gerçekleştirdikleri yatırımlar oluşturuyor. Türk firmalarının Kanada’daki faaliyetleri ise oldukça sınırlı. Türk işadamlarının Kanada’da yaptıkları yatırımlar çoğunlukla Kanada’ya yerleşmiş ve vatandaşlık kazanmış kişilerin kurdukları veya ortak oldukları Kanadalı firmalar olduğu için, ülkemize sermaye transferi sağlanamıyor. Kanada pazarı, ülkemiz ihraç ürünleri açısından potansiyel arz ediyor. Bu ürünler arasında zeytin ve zeytinyağı ile kuru ve sert kabuklu meyveler öncelikli olan ürünler arasında yer almakta olup, bunların dışında Kanadalı tüketicilerin özel ürün grupları kapsamında geliştirdikleri tüketici tercihleri çerçevesinde organik gıdalar, fonksiyonel yiyecek ve içecekler, gurme ürünler ile helal ve koşer sertifikalı ürünler bazında potansiyel olduğu söylenebilir. Son yıllarda Kanada’da önemli bir talep artışı gösteren zeytinyağı pazarının önümüzdeki yıllarda daha da gelişmesi bekleniyor.

İKİ üLKE ARASINDAKİ TİCARET HACMİ NEDEN DüŞüK?

Navlun ve sigorta giderlerinin yüksek olması bazı ürünlerin ülkemizden Kanada’ya sevkiyatını olumsuz etkiliyor ve bu ürünlerin ABD üzerinden Kanada’ya girişine yol açıyor. Kanadalı ithalatçıların yaşadıkları en önemli sorun ihracatçılarımız ile temas kuramama, taleplerinin zamanında ve istenilen özelliklerde karşılanmaması ve dil problemidir. Yatırımcılarımız açısından Kanada yüksek vergi oranları nedeniyle çok cazip değil.

KANADA HAKKINDA

Para Kullanım: Para birimi Kanada Doları’dır. Ancak ülkede ABD Doları da aynı şekilde kabul görüyor. 1 Kanada Doları 100 sent ediyor.

Pasaport ve Vize İşlemleri: Kanada diplomatik pasaport, üst düzey memurlar için düzenlenen hususi pasaport, hizmet pasaportu ve umuma mahsus pasaport hamili vatandaşlarımıza vize uygulanıyor.
Kullanılan Dil: Kanada’nın resmi dilleri İngilizce ve Fransızcadır. ülkede her iki dili konuşanların oranı yüzde 17. Kalan nüfus ise ya İngilizce ya da Fransızca konuşuyor. Ulaşım: ülkede 26 havaalanı mevcut.

300’den fazla liman mevcut. Atlantik ve Pasifik Okyanusları ile Kuzey Buz Denizi’ne kıyısı bulunan ülke aynı zamanda Great Lakes/St. Lawrence Denizyolu ile dünyanın en uzun iç denizyolu hattına sahip ülkesidir. THY’nin İstanbul-Toronto arasında doğrudan seferleri var.

Sağlık: ülkede sağlık hizmetlerinin kalitesi son derece iyi olmakla beraber aynı ölçüde pahalı. Sağlık hizmetlerinden günlük faydalanma ücreti ülke vatandaşı olmayanlar için 50 dolar ile 1000 dolar arasında değişiyor. ülke vatandaşı olmayanlara ücretsiz hizmet söz konusu değil.

İŞADAMLARININ PAZARDA DİKKAT
ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR

Kanadalı şirketlerle yapılan iş görüşmeleri, ABD’ye kıyasla daha ciddi ve resmi bir havada gerçekleşiyor. Görüşmelerde randevu saatine dikkat edilmesi, dakik olmaya özen gösterilmesi, özellikle büyük şehirlerdeki görüşmelere resmi giysi ile gidilmesi ve kartvizit bulundurulması yararlı olacaktır. Toplantılarda genellikle nezaketin ön plana çıktığı ve herkesin sırayla fikrini beyan ettiği Anglo-Sakson yaklaşımı ön plana çıkıyor, dolayısıyla söz kesme gibi davranışlar hoş karşılanmaz. Karar alma süreçleri mutlaka somut kanıt ve gerekçeler üzerine kurulu olduğundan toplantılara hazırlıklı gitmekte fayda var.