EKONOMİYE NASIL YANSIYOR?

Türkiye’nin en önemli gündem maddeleri arasında yeralan “çözüm süreci ve sürecin ekonomiye etkileri” konusu Kobani gerekçesiyle ortaya çıkan olaylarla birlikte daha fazla konuşulmaya başlandı. Türkiye Seyahat Acentaları Birliği’nin (TüRSAB) ‘çözüm Süreci ve Bölgesel Turizmi Raporu’ son yıllarda terör olaylarının sona ermesi ve barış süreci ile Doğu ve Güneydoğu illerinde yaşanan gelişmeyi gözler önüne serdi. Rapora göre; son birkaç yılda bölgeye huzur ve güvenin gelmesi ile daha önce binlerle ifade edilen yerli ve yabancı turist sayısı 2012 yılında 1.5 milyona ulaştı, 2013’te ise 2 milyonu aştı. Bölgeye havayolu ile gelenlerin sayısı 12 milyona dayanırken, bölgenin turizm ve yatırım potansiyeli daha gidilecek çok yol olduğunun da bir göstergesi.

MüZELERE SALDIRI TURİZMİN CANINI ACITTI

Rapora dair açıklamalarda bulunan TüRSAB Başkanı Başaran Ulusoy, bölgeye iş ve aş verecek sektörün turizm olduğunun altını çizerek, “Birkaç yıl içinde bunların sonuçlarını aldık. Turizm bu illerimizde şimdiye kadar gerçek potansiyelini ortaya çıkarmış oldu. Turizm yatırımları beraberinde diğer yatırımları da çekmeye başladı” dedi. Cumhuriyet’in 100’üncü yılında yani 2023’te bölgedeki yerli ve yabancı turist sayısını 5 milyona çıkarma hedefleri olduğunu kaydeden Ulusoy, “Son dönemde meydana gelen olaylar bu hedeflerimizi durduramayacaktır” ifadesini kullandı. Bazı müze ve kültür merkezlerinin olaylarda tahrip edilmesi ile ilgili olarak da Ulusoy, “Bu saldırılar turizm sektörünün canını acıttı. Dünya kültürüne ve mirasına ortak olarak ortaya çıkarttığımız, gezilip görülmesiyle Türkiye’nin prestijini artıran bu eserleri barındıran noktaların el üzerinde tutulması lazım. Biz turizm anlamında bölgenin pazarlamasını buradaki tarihi eserlerimizle de yapıyoruz. İnsan kendi malına zarar vermemeli. Unutulmamalı ki insanlar ölür mezar taşları geriye kalır ancak bu eserlerimiz insanlık tarihi boyunca ortak miras olarak bulunduğu bölgenin adıyla anılacaktır” değerlendirmesinde bulundu.

BöLGEYİ GEçEN YIL 2 MİLYON KİŞİ ZİYARET ETTİ

çözüm süreci ile bölgeye gelen barış ortamı en hızlı olarak kendisini turizm rakamlarında gösterdi. Turizm Bakanlığı verilerine göre bir zamanlar bölgeye ziyaret için gelenlerin sayısı binlerle ifade edilirken 2013 yılı sonu itibarıyla bu rakam 2 milyonu aştı. Sadece Şanlıurfa’ya geçen yıl 605 bin kişi turizm amaçlı ziyaret yaptı. Mardin’de bu rakam 351 bin, Diyarbakır’da ise 230 bin kişiyi aştı. Son yıllarda GAP Bölgesi’ne yapılan turistik turlar son olayların ardından bir miktar durakladıysa da bölgeye yeniden barışın hakim olması halinde adeta açık hava müzesi durumundaki Doğu ve Güneydoğu illerini gezmek için çok sayıda yerli ve yabancı ziyaretçi beklemede.

BARIŞ SüRECİNDEN EN KARLI ŞANLIURFA çIKTI

Silahların susmasıyla birlikte Doğu ve Güneydoğu Anadolu‘daki şehirlerde turizm yatırımları da hız kazandı. 2000 yılında bu bölgelerde en çok rağbet gören 8 ilde toplam belgeli turizm tesisi sayısı 102 iken, bu rakam 2013 yılı sonunda 188‘e yükseldi, yani neredeyse 2 katına çıktı. Benzer şekilde bu illerdeki yatak sayısı da 11 bin 272‘den yüzde 165‘lik bir artışla 29 bin 935‘e çıktı. Son 13 yılda hangi ilde tesislerin en hızlı arttığına bakıldığında ise Şanlıurfa‘nın ilk sırada yer aldığı göze çarptı. Şanlıurfa‘da tesis sayısı 3 katına çıkarken, yatak sayısı da 6 katına yükseldi. Aynı dönemde tesis ve yatak artış hızında Şanlıurfa‘yı Mardin izledi. Mardin‘de 2000 yılında 8 olan tesis sayısı 25‘e çıktı, yatak sayısı ise 824‘ten 4 bin 67‘ye çıktı. Yani yaklaşık 4 katına çıktı.

İŞTE RAPORDA öNE çIKAN BAŞLIKLAR:

2013‘te Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerini 2 milyon kişi ziyaret etti. Ziyaretçi sayısında ilk sırada 605 bin kişiyle Şanlıurfa var.

2000 yılında bu bölgelerde en çok rağbet gören 8 ilde toplam belgeli turizm tesisi sayısı 102 iken, bu rakam 2013 yılı sonunda 188‘e yükseldi, yani neredeyse 2 katına çıktı. Yatak sayısı da 11 bin 272‘den yüzde 165‘lik bir artışla 29 bin 935‘e çıktı.

Son 13 yılda en hızlı tesis artışı Şanlıurfa‘da yaşandı. Tesis sayısı 3 katına çıkan Şanlıurfa‘yı Mardin izledi.

En çok tesis ve yatak kapasitesine bakıldığında bölgenin lideri açık ara Gaziantep. Gaziantep‘te 55 tesisin toplam 9 bin 259 yatak kapasitesi var.

2001-2014 yılları arasında bölgedeki iller için alınan teşvik belgesi sayısı 324 oldu. Toplam 3 milyar liralık yatırım için teşvik belgesi alınırken, toplam istihdam sözü de 12 bin 525 kişi oldu. Turizmcilerin yatırım yapmak için en istekli olduğu bölge ise Gaziantep, Mardin ve Hatay olarak öne çıktı.

Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerindeki havalimanlarına her gün 73 tarifeli uçuş var. 2007 yılında bölgedeki 16 havalimanına gelen yolcu sayısı 4 milyona yakınken, bu rakam 2013‘te 11 milyonu geçti.

Dünyada da barış süreci yaşayan bölgelerde turizmdeki hızlı yükseliş dikkat çekiyor. İrlanda‘nın turizm gelirleri 1997‘den bu yana 20 kattan fazla arttı. İspanya turizmde dünya 4‘üncülüğüne otururken, İsrail de 2000‘li yılların başında dibi görürken 2013 yılında turist rekoru kırdı.

3 MİLYARLIK TURİZM YATIRIMI BELGESİ ALINDI

Bölgedeki turizm potansiyeli yatırım iştahını artıran en önemli neden. Ekonomi Bakanlığı verilerine göre 2001-2014 yılları arasında bölgedeki iller için alınan teşvik belgesi sayısı 324 oldu. Toplam 3 milyar liralık yatırım için teşvik belgesi alınırken, toplam istihdam sözü de 12 bin 525 kişi oldu. Turizmcilerin yatırım yapmak için en istekli olduğu iller ise Gaziantep, Mardin ve Hatay.

‘KüLTüR‘E HER GüN 73 UçUŞ VAR

Uçakla seyahatin yaygınlaşmaya başladığı Türkiye’de bu sayede kültür turlarına katılmayı zorlaştıran bir neden ortadan kalkmış oldu. Diyarbakır, Mardin, Van, Siirt, Batman gibi önemli turizm merkezlerine yönelik uçak seferleri, otobüsle ulaşımın yanına alternatif oluşturmaya başladı. Otobüsle ulaşımın uzun zaman alması daha çok turisti uçağa yönlendirirken, tur şirketleri de uçuş olan illere yönelik tur programlarını geliştirme yoluna gittiler. Havayolları şirketleri arasında özellikle Türk Hava Yolları’nın (THY) bölgeye uçuşları artırması kültür turizminin gelişmesinde önemli etki yarattı. Bununla birlikte geçen yıllar itibariyle Pegasus, Atlas Jet, Onur Air gibi özel havayolu şirketlerinin bölgeye yönelik seferlere başlaması uçak bileti fiyatlarında rekabet oluştururken, pazarın çeşitlenmesine de neden oldu.

YOLCU SAYISI YüZDE 179 ARTTI

Yatırımların artması ile bölgeye yönelik iş dünyasının ilgisi büyürken gerek iş gerekse turizm amaçlı seyahatler de arttı. 2007 yılında bölgedeki 16 havalimanına iç hatlardan gelen yolcu sayısı 3.8 milyon kişiydi. Dış hatlar yolcu sayısı ise 148 bin gibi oldukça düşük bir seviyedeydi. 2013 yılına gelindiğinde bölgedeki havalimanı sayısı 19’a, iç hat yolcu sayısı 10.5 milyona, dış hat yolcu sayısı ise 484.9 bine çıktı. Yani 7 yılda yolcu sayısında yüzde 179’luk bir artışa sahne oldu. 2014 yılının ilk dokuz ayındaki artış bölgede bu yılın sonunda yolcu sayısının 11-12 milyon kişiyi bulacağının işaretini veriyor

EN çOK YATAK KAPASİTESİ AçIK ARA GAZİANTEP‘TE

Artış hızı bir kenara, en çok tesis ve yatak kapasitesine bakıldığında bölgenin lideri açık ara Gaziantep olarak ortaya çıktı. Gaziantep‘te 55 tesisin toplam 9 bin 259 yatak kapasitesi var. 2000 yılından bu yana yatak kapasitesinin 3 kattan fazla arttığı Gaziantep‘i 4 bin 67 yatak kapasitesiyle Mardin takip etti.

DOĞU VE GüNEYDOĞU’DAKİ TARİHİ MİRAS BüYüLüYOR

İşte tarihi, binlerce yıl geriye dayanan ve o yıllardan günümüze, adeta gizli hazineler barındıran Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde en çok turist çeken yerler…

ZEUGMA‘NIN VATANI GAZİANTEP

Anadolu’nun ilk yerleşim yerlerinden biri olan Gaziantep tarihte ilk uygarlıkların doğduğu, Mezopotamya ve Akdeniz arasında bulunuyor. Gaziantep‘te görülecek yerlerin başında Gaziantep Kalesi gelirken, açık hava heykel atölyesi olan Yesemek, Belkıs (Zeugma), Rumkale, Tilbaşar Kalesi Karkamış Harabeleri, Sakçagözü Antik Kenti, İslahiye ilçesi cıvarındaki Tilmen Höyüğü, Zincirli Höyük ve Esenbek Harabeleri, Burç Ormanı içindeki Hayvanat Bahçesi geliyor.

HASANKEYF‘Lİ BATMAN

Bulunan tarihi yapılar ve bu yapıtların ait olduğu medeniyetlerin tarihi Neolotik çağ öncesine dayanıyor. Yaklaşık 12 bin yıl öncesi bir yerleşim alanı olan Batman‘da Hasankeyf ören Yeri, Zeynel Bey Kümbeti, İmam Abdullah Zaviyesi, Dicle Köprüsü, Kale Kapıları, Büyük ve Küçük Saraylar, Ulu Camii, Mağara Kiliseler, Mağara Mescitler gezilecek yerler olarak öne çıkıyor.

TAŞLARIN DİYARI MARDİN

Mimari, etnografik, arkeolojik, tarihi ve görsel değerleri ile eşsiz bir kent olan Mardin farklı dini inanışlar paralelinde birçok mabede de ev sahipliği yapıyor. Taş yapılarıyla dikkat çeken Mardin‘de gezilecek yerlerin bazıları şöyle: Dara ören Yeri, Gırnavaz Höyüğü, Mardin Müzesi, Mor Gabriel, Anıtlı Meryem, Süryani Manastırı, Kasımpaşa Medresesi, Kiraz Festivali, Zeynel Abidin Camisi.

SUYUN ŞEHRİ VAN

Evliya çelebi, Seyahatnamesi‘nde Büyük İskender‘in, Van Kalesi‘ndeki Vank adlı bir mabedin adını şehre verdiğini anlatır. Tarihi Mö 4 binlere dayanan Van‘ın en spesifik özelliği gölü. Ayrıca Van Kalesi, Akdamar Adası ve Kilisesi, Hoşap Kalesi, Bartholomeus Kilisesi, Hüsrev Paşa Camii de şehrin görülmesi gereken yerlerinden sadece bazıları.

EFSANELERİN MERKEZİ AĞRI

Orta Asya’dan gelen kavimlerin Anadolu’ya girişi sırasında Ağrı bir geçiş noktası oldu ve dolayısı ile birçok medeniyete ev sahipliği yaptı. En köklü uygarlığı Urartular oluşturdu. Nuh Tufanı ile ilgisinden dolayı Tevrat’ta adı geçen Ararat Dağı ve ülkesinin Ağrı ve çevresinin olduğu sanılması dolayısıyla Ağrı’ya batılılar tarafından Ararat da deniliyor. 5 bin 165 metre yüksekliğiyle Türkiye‘nin en yüksek dağı olan Ağrı Dağı da il sınırlarında. Ayrıca İshak Paşa Sarayı da kentin gezilmesi olmazsa olmaz yerlerinden.

PEYGAMBERLERİN ŞEHRİ ŞANLIURFA

Tarihçilere göre Nuh Tufanı’ndan sonra yeryüzünde kalan 7 yerleşim merkezinden biri olan Şanlıurfa, Hz. Adem, Hz. İbrahim Halil, Hz. Eyyüp, Hz. Şuayp, Hz. Elyasa gibi peygemberlerin yaşadığı bu bölge ‘Peygamberler Şehri’ olarak anılıyor. Harran Bazda Mağaraları, Aziz Paulos-Aziz Petrus Kilisesi, Harran Kalesi şehrin görülmesi gereken bazı yerleri.

EN UZUN İKİNCİ SURUN çEVRELEDİĞİ DİYARBAKIR

Kalesi, surları ve geleneksel konut dokusuyla pek çok uygarlığın bıraktığı izleri yansıtan Diyarbakır aynı zamanda çin Seddi‘nden sonraki en uzun surlara sahip şehir olarak da biliniyor. Diyarbakır Kalesi‘ni, 5 bin 700 metre uzunluğunda, 10-12 metre yüksekliğinde olan ve 82 adet burcu bulunan surlarla çevrili. Burçlar üzerindeki görkemli kabartmalar ve kitabeler bulunuyor.

NEMRUT‘A çIKAN ADIYAMAN

Nemrut Dağı’nın 2 bin 206 metre yükseklikteki zirvesinde bugün herkes tarafından bilinen ve Geç Helenistik Devri’nden kalma tapınaksal mezar anıtı, yeryüzündeki en değerli kültür varlıklarından biri olarak kabul ediliyor. Bu anıt ve çevresi 1987 yılında UNESCO’nun ‘İnsanlığın Kültür Mirası’ listesine alındı. 1988 yılında da Milli Park ilan edildi.