LOJİSTİK SEKTÖRÜ YERİNDE SAYIYOR

* Dünya Bankası Lojistik Performans İndeksi baz alınırsa Türkiye lojistik sektörü gelişmişlik açıdan yerinde sayıyor. 2007 yılında 3,15 puanla 34., 2010 yılında 3,22 puanla 39., 2012 yılında 3,51 puanla 27. ve 2014 yılında 3,50 puanla 30.sırada.

Prof .Dr. Mehmet TANYAŞ (x)

Türkiye İstatistik Kurumunca baz alınan NACE Rev.2’ye göre lojistik sektörü, H grubu altında “Ulaştırma ve Depolama” olarak tanımlanıyor. “H” Grubu; 49 (karayolu taşımacılığı, demiryolu taşımacılığı, boru hattı taşımacılığı), 50 (Suyolu taşımacılığı), 51 (Havayolu taşımacılığı), 52 (Taşımacılık için depolama ve destekleyici faaliyetler) ve 53 (Posta ve Kurye faaliyetleri) alt gruplarını kapsıyor. Yolcu taşımacılığı faaliyetleri de bu alt gruplar altında yer alıyor. Türkiye’de yük bazlı lojistik sektörünü oluşturan 3PL (üçüncü taraf lojistik) şirketler, 2000 yılından itibaren kurulmuş ve zamanla büyüme hızını artırdı. Daha önce taşımacılık ve gümrük ağırlıklı yapılan dış kaynak kullanımı söz konusu yıldan itibaren lojistik bazlı yapılmağa başlandı. Lojistik, taşımacılığın yanı sıra depolama, gümrükleme, sigortalama, paketleme ve katma değerli hizmetler, sipariş ve stok yönetimi, muayene/gözetim faaliyetlerinin eşgüdümlü yapılmasını gerektiriyor. Son birkaç yılda sektörde hizmet çeşitliliği ve kalitesi arttı, karma taşımacılık (multimodal, intermodal ve kombine) kapsamında çözümler ve çağdaş depo yatırımları gerçekleştirildi.

Lojistik sektörünün büyümesi tümüyle sanayi ve ticaret sektörlerinin büyümesine bağlı. Ulaştırma ve depolama sektörü diğer bir deyişle lojistik sektörü, 2014 yılını ayakta durmağa çalışarak geçirdi. Sadece yeni dış ticaret güzergahlarında faaliyet gösterme çalışmaları arttı. Sektörün kurumsallaşma çabaları sürüyor. Ancak ana sorun siyasi belirsizlik, terör, Ortadoğu’daki sorunlar, etkinlik ve verimsizlik kaynaklı maliyet artışları ve karlılıkların son derece düşük olması.

LOJİSTİK SEKTöRü 30. SIRADA

Dünya Bankası Lojistik Performans İndeksi baz alınırsa Türkiye lojistik sektörü gelişmişlik açıdan yerinde sayıyor. 2007 yılında 3,15 puanla 34., 2010 yılında 3,22 puanla 39., 2012 yılında 3,51 puanla 27. ve 2014 yılında 3,50 puanla 30.sırada. En geride olduğumuz kriter 48.sıra ve 3,18 puanla “Rekabetçi maliyetlerle taşıma organizasyonu kolaylığı”dır. Bu da ülkemizde lojistik maliyetlerin yüksekliğini ifade ediyor. çünkü ülkemizde yoğun olarak karayolu bazlı lojistik faaliyetler gerçekleştirmekte, demir ve denizyolu yeterince kullanılamıyor. Uluslararası ve ulusal karma taşımacılık alt yapısı hala daha kurulamadı. Verimsizlikteki ana nedenler; kayıt dışı ekonomi, altyapı yetersizlikleri ve şirketlerin küçük ölçekli ve kurumsal bir yapıda olmamaları. Yetki belgesiz çalışma, standart dışı araç, yakıt tedariki vb konularda haksız rekabet var. Denetimler artmasına rağmen istenen düzeyde etkinlik sağlanamıyor. özellikle demiryolları, denizyolları, gümrükler, eğitim ve lojistik köyler konularında önemli eksiklikler var. Lojistik konusunda bakanlıklar arası koordinasyon eksikliği var. Bu nedenle bir Lojistik Koordinasyon Kurulu’nun kurulması gerekiyor.

Sektörde önemli gelişmeler ancak devam etmekte olan ulaştırma yatırımlarına bitirilmesine ve 10. Kalkınma Planında yer alan “Taşımacılıktan Lojistiğe Dönüşüm Programı ve Eylem Planı”nın hayata geçirilmesine bağlı.

SEKTöRüN İŞ HACMİ 200 MİLYAR LİRA

TüİK verilerine göre 2014 yılı sonu cari fiyatlarla Türkiye Gayri Safi Yurtiçi Hasılası (GSYH) 1,75 trilyon TL seviyesinde. (799 milyar dolar, 31.12.2014 dolar kuru 2,33 TL/$). Lojistik (ulaştırma ve depolama) Sektörünün büyüklüğü ise 209,9 milyar TL olup ülke GSYH’nın %12’sini oluşturuyor. Bu rakamın içinde yolcu ve boru hattı taşımacılığı da var. Bunlar çıkarıldığında büyüklük 105 milyar TL’dir. Ancak GSYH hesaplamasında üretim ve ticaret şirketlerinin kendi gerçekleştirdiği lojistik faaliyetler, ana faaliyetleri kapsamında değerlendiriliyor. Bu potansiyel kısım da dahil edildiğinde lojistik pazar büyüklüğü 200 milyar TL olarak öngörülebilir. Türkiye ekonomisi 2014 yılında TL bazında cari fiyatlarla %11,6, sabit fiyatlarla %2,9 oranında büyüdü. Lojistik sektörü ise TL bazında %12,3 oranında büyüdü. Türkiye ekonomisine göre bir miktar fazlalığın nedeni dış kaynak kullanımındaki artıştır. Lojistik sektör büyüklüğünün yaklaşık yarısı karayolu taşımacılığına ait.

2015 yılı büyüme hedefleri %3 ila 4 seviyesinde. 12.09.2015 itibarıyla dolar kuru 3,03 TL/$’dir. Bu seviyenin risk etmenlerine bağlı olduğu ve zaman içinde düşeceği söylenebilir. Aksi halde yabancı para cinsinden olan borçlanmalar önemli sorunlar doğuracak. 2015 yılında GSYH’nın ABD doları bazında % 2 dolayında düşeceği öngörülebilir. Dolayısıyla 2015 yılında lojistik sektöründe de kısmi bir daralma veya yerinde sayma olacağı düşünülüyor.

2015 yılı ilk yarısında 2014 yılına göre olumlu yönde değişen bir gelişme olmadığı gibi, özellikle Ortadoğu’daki karışıklıklar sektörü olumsuz yönde etkiliyor. Doğal olarak ilk beklenti ülkede siyasi ve ekonomik istikrarın sağlanması, başlanılan yatırımların bitirilmesi, haksız rekabet ve kayıt dışılığın önlenmesidir.

AR-GE TEŞVİK EDİLMELİ

Dosyanın devamı için Turcomoney dergisinin Ekim sayısına bakabilirsiniz…