Petrol piyasasını bu faktörler etkileyecek

Petrol fiyatları, son zamanlarda dikkat çekici bir yükseliş içine girdi. Bunun en önemli sebebi,  ABD tarafından en büyük petrol üretici ülkelerin başında gelen İran’a yaptırımların başlatılması. Peki bu durum, petrol piyasasını nasıl etkiler?

UMUT TUNCER

GCM MENKUL KIYMETLER ARAŞTIRMA UZMANI

Petrol fiyatları Ağustos ayı ortasından Ekim ayı başına kadarki dönemde 12 Doların üzerinde yükseliş gerçekleştirerek dikkatleri tekrar üzerine çekmiş ve 100 Doların gerçekçi hale gelmesine neden olmuştu. Fakat Ekim ayı içerisinde tüm bu kazanımların geri verilmesi, düşüşlerin devam edip etmeyeceği sorusunu akla getirdi. Enerji piyasasında gündem bu kadar yoğunken ve yön arayışına ilişkin sorular çoğaldıkça, stok fazlası oluşma tehlikesinin göz ardı edilme ihtimalinin de arttığı görülüyor.

“Petrol üretim faktörleri, fiyatlara gecikmeli tepki vererek hızlı maratonların daha hızlı ters fiyatlamalara dönüşmesine yol açabilir.”

Kaynak: Tradingeconomics.com

İRAN’A YAPTIRIMLAR, PETROL ÜRETİMİNİ AZALTABİLİR

İran’a yaptırımların etkinliğini somut anlamda hissettirmesi beklenen süreç içerisinde Suudi Arabistan ve Rusya’dan gelen açıklamalar, arz sorununa ilişkin endişeleri azaltmıştı. İki ülke, İran’a yaptırımlar nedeniyle oluşabilecek üretim açığının rahatlıkla kapatılabileceğini ifade etmişti. Ancak Suudi Arabistan, fiyatların düşmesinden sonra stratejik açıklamalara ağırlık vermiş, diğer OPEC ülkelerinde oluşabilecek üretim gerilemelerine dikkat çekmişti. Fakat bunun şu ana kadar etkili olmadığını, Libya’da üretimin normal seviyelerinde sürmesinin yayılan bir etkiye sahip olduğu inancının rahatlatıcı etkisiyle fiyatların baskılanmaya devam ettiğini gördük.

Tüm bu süreçte unutulmaması gereken, her seferinde arzın talep kanadından çok daha esnek, dolayısıyla yeni başlıklara daha çabuk tepki vererek fiyatları etkileyebileceğidir. ABD tarafı uzun süredir bol arz konusunda başı çeken ülke konumunda. 2014 yılındaki serbest düşüşün başrol oyuncusu olan ABD’de, 2016 başından bu yana yükselen fiyatlar üretim faktörlerinin iştahını açmaya devam ediyor. Korkutan kısım ise, üretim faktörlerinin fiyatlara gecikmeli tepki vermesi.

İŞLEMLERE BAĞLI ETKENLER

Bir süredir OPEC çabalarıyla devam eden yükseliş maratonunda belirsizlik oluşturan başlıklar oldukça arttı. Ortak paydasını ABD’nin oluşturduğu Rusya, Çin, İran, Suudi Arabistan gerilimleri uzun süredir devam eden yükseliş maratonu ardından sistematik olmayan risklerin artışı yatırımcıların kar realizasyonuna gitmelerine neden oldu. Dolayısıyla petrolü destekleyen başlıkların azalıp artmasından çok, yön arayışını iki yönde de etkileyebilecek birçok başlığın oluşması petrol fiyatlarını baskıladı.

GELİŞEN ÜLKELER, 2019 YILINDA RİSK OLUŞTURABİLİR

OECD ekonomilerinin geneline yayılan para politikasında normalleşme süreci şu ana kadar gelişen ülke para birimlerinde şok etkisi oluşturacak şekilde ilerlemedi. Kendi iç dinamiklerine bağlı gelişmeler dışında dengeli ilerleyen para birimleri açısından 2019 yılı önemli. Para politikasında normal faiz düzeylerinin daha fazla konuşulması beklenen yıl içerisinde gelişen ülke para birimlerinin tutumu petrol fiyatları açısından da etkili olabilir. OPEC ve IEA gibi kurumlar, ilerleyen yıllara ilişkin talep dayanaklarını daha çok Çin ve Hindistan gibi ülkelere bağlamış durumda. Dolayısıyla gelişen ülkelerdeki kur riski de, 2019 petrol değerlendirmelerinde mutlaka yer alması gereken unsur olacaktır.