Döndük dolaştık yine vergide karar kıldık!

Adnan Yıldırım

– Hazine ve Maliye Bakanı Sayın Mehmet Şimşek 29 Mayıs 2024 günü İstanbul’da Hesap Uzmanları Kurulu’nun 79’uncu yılı onuruna düzenlenen “Enflasyonla Mücadele ve Merkez Bankacılığı” panelinin açılış konuşmasında; vergi ile ilgili yasal değişiklik çalışmalarını tamamladıklarını belirterek, ekonominin geneline yönelik yaptığı sunumunda vergilerde nelerin değişeceğinin mesajlarını da vermişti.

-Teklifte yer alması beklenen önemli konular şunlar: Yerli şirketlere ve gelir vergisi mükelleflerine ise ciro ve matraha göre asgari gelir/kurumlar vergisi uygulaması, borsada işlem görmeyen hisselerin 2 yıldan fazla elde tutulması halinde gelir vergisinden istisna uygulamasının kaldırılması, gayrımenkullerin 5 yıl sonra satışındaki istisnanın sınırlandırılarak kaldırılması, vergide parasal ve hapis cezalarının artırılması,

-Vergi paketinde, kayıtdışılığa yönelik yeni önlemler ile kısa dönemde gelir artırıcı bazı düzenlemeler de yer alıyor. Kamunun ek gelir arayışında olduğu bu dönemde de vergi ayağı bir kez daha hareketlendi. Vergi artışlarından önce kamuda etkili bir tasarruf dönemi başlatılmalı. Vergi paketine toplumun genelinin desteği alınmalı, yeni düzenlemelerin yürürlüğü için de makul geçiş süreleri öngörülmelidir.

Hazine ve Maliye Bakanı Sayın Mehmet Şimşek 29 Mayıs 2024 günü İstanbul’da Hesap Uzmanları Kurulunun 79’uncu yılı onuruna düzenlenen “Enflasyonla Mücadele ve Merkez Bankacılığı” panelinin açılış konuşmasında; vergi ile ilgili yasal değişiklik çalışmalarını tamamladıklarını belirterek, ekonominin geneline yönelik yaptığı sunumunda vergilerde nelerin değişeceğinin mesajlarını da vermişti. HUV tarafından organize edilen panel, önceki yıllarda olduğu gibi güncel ekonomik durumun değerlendirilmesi ile önümüzdeki dönem beklentilerinin ele alınması bakımından yine üst düzey katılımla gerçekleşti. Panele katılım yoğun, yapılan konuşmalar ile sorulara verilen cevaplar da beklentilerin ötesinde faydalı oldu.

Sayın Bakan’ın değerlendirmeleri ile önümüzdeki dönem mesajlarını aşağıda özetledik.

• Bir yılını dolduran yeni ekonomi programının çalıştığını gösteren olumlu gelişmelerin yaşandığını; Merkez Bankası’nın rezerv biriktirdiğini, enflasyonun Mayıs ayında gördüğü zirve sonrasında (baz etkisi ötesinde) düşüş sürecine girilerek Eylül ayında %40’ların görüleceğini, ülke CDS puanında gelişmekte olan ülkelerdekinin üzerinde bir düşüş kaydettiğini belirtti.
• Programın dezenflasyon programı, kalbinin de ekonomide dengelenme olduğunu vurguladı.
• Merkez Bankası enstrümanlarının yeterli gelmemesi halinde, Hazinenin devreye girerek parasal sıkılaşmaya katkı yapmakta kararlı olduğunu açıkça söyledi.
• Kurlarda stabilite ve Türk Lirası’nda değerlenmenin devam edeceğini belirtti.
• Türkiye’de %12 olan sermaye piyasası finansal katkı oranının batı ülkelerindeki seviyelere (ABD’de %60, Avrupa Birliğinde %30) yükseltilmesi gerektiğini, bu şekilde ekonominin krizlere karşı daha dirençli hale geleceğini vurguladı.
• Para politikası kapsamında alınan tedbirlerde sadeleşmenin devam edeceğini; yapısal önlemlerin de gündemlerinde olduğunu söyledi.
• Önümüzdeki dönemde sanayi politikalarının, katma değerli üretim ve teknolojik gelişmeyi sağlamaya dönük olacağının altını çizdi.
• Bir yandan vergi kanunlarında yaralan bazı muafiyet ve istisnaların kaldırılacağını yada sınırlanacağını diğer yandan de gerekirse yeni tasarruf önlemlerinin de alınabileceğini açıkladı.

Panelin diğer konuşmacıları Polonya E. Başbakanı ve Merkez Bankası E. Başkanı Prof. Dr. Marek M. Belka ile Macaristan E. Merkez Bankası Başkanı Prof. Dr. Andras Simor kendi ülke deneyimlerini anlattılar. Konuşmacılar, enflasyonist süreçte görevlerinde yaşadıkları ile bizim içinde bulunduğumuz durumdan çıkışa katkı yapacak tavsiye ve önerilerini dile getirdiler. Merkez Bankalarının karar süreçleri ile araç kullanımında bağımsızlığının, kredibilitenin ve ekonominin her kesimi ile sağlıklı iletişimin önemine dikkat çektiler. Prof. Belka’nın, “hiçbir merkez bankası başkanı, reel sektörün içinde bulunduğu durumu görmezlikten gelemez” ifadesiyle panele damgasını vurdu.

VERGİDE ATILACAK SOMUT ADIMLAR NETLEŞİYOR

Sayın Bakanın HUV panelinde yeni vergi düzenlemeleri ile ilgili mesajlarının içeriğinde neler olduğu panelden yaklaşık 10 gün sonra kamunun ve iş aleminin değişik platformlarında yapılan sunumlarda ortaya çıktı. Ardından yapılan açıklamalarla da borsadaki işlemlerle ilgili düşünülen vergiden vazgeçildiği, yapılan hazırlığın bayram sonrası TBMM gündemine taşınacağı açıklandı. Yapılması düşünülen değişikliklerin; başta Gelir ve Kurumlar Vergisi kanunları olmak üzere Vergi Usul Kanunu, Katma Değer Vergisi Kanunu, Özel Tüketim Vergisi kanunlarında ve yapılan açıklamaların ötesinde çok kapsamlı olacağı anlaşıldı. Geçmişte yaptığım görevler nedeniyle edindiğim tecrübelerime göre; yapılan çalışmalar sonucundaki hazırlıklar ile hazırlanan ilk teklif metinlerin tamamı TBMM’de milletvekillerince teklif edilen metinde yer almayabilir. Ayrıca TBMM sürecinde, teklif edilen metinde yer alan maddelerde revizyona gidilebilir, ayrıca tekliften bazı maddelerin çıkarılması yada yeni maddelerin eklenmesi de söz konusu olabilir. Örneğin, teklifte borsa işlemlerinin vergilendirilmesi konusunda yapılması beklenen düzenleme(ler)den vaz geçildiği açıklandı.

Bu yazıyı kaleme aldığımız gün itibarıyla teklifte yer alması beklenen konulardan önemli olanları:

• Çok uluslu şirketlere OECD anlaşmasına göre, yerli şirketlere ve gelir vergisi mükelleflerine ise ciro ve matraha göre asgari gelir/kurumlar vergisi uygulaması,
• KDV’de olduğu gibi kurumlar vergisinde de tevkifat kapsamının genişletilmesi,
• Borsada işlem görmeyen hisselerin 2 yıldan fazla elde tutulması halinde gelir vergisinden istisna uygulamasının kaldırılması,
• Gayrımenkullerin 5 yıl sonra satışındaki istisnanın sınırlandırılarak kaldırılması,
• Şirketlerde, iştirak hissesi satış kazancı istisnasının %75’ten %25’e düşürülmesi; yeni edinilecek hisselerde tamamen kaldırılması,
• GYO ve GYF’lerde istisnanın, kazançların %50’sinin dağıtımı şartına bağlanması,
• Serbest bölgelerde kazanç istisnasının, ihracat gelirleri ile sınırlandırılması,
• Vergide parasal ve hapis cezalarının artırılması,
• Deniz taşımacılığındaki hizmetlerde KDV istisnasının, yük-yolcu gemileri dışında kaldırılarak kısmi istisnaya dönüştürülmesi,
• Teknogirişimlerin çalışanlarına hisse senedi opsiyonuna istisna ile kripto varlıklara işlem vergisi getirilmesi,

olarak özetlenebilir.

Vergi paketinde, yukarıdaki konular dışında; kayıtdışılığa yönelik yeni önlemler ile kısa dönemde gelir artırıcı bazı düzenlemelerin de yer alacağı anlaşılıyor. Kamunun ek gelir arayışında olduğu bu dönemde de vergi ayağı bir kez daha hareketlendi. Doğrusu, vergi artışlarından önce kamuda etkili bir tasarruf döneminin başlatılmasıdır. Tabii ki vergi paketine toplumun genelinin desteği ihmal edilmemeli, yeni düzenlemelerin yürürlüğü için de makul geçiş süreleri öngörülmelidir.

Adnan YILDIRIM 

Ekonomi Bakan Yardımcısı (2014-2015)

Türk Eximbank Genel Müdürü (2016-2019)

yildirim@turcomoney.com