Türkiye Çin`e rakip olabilir

Tarkan Kadooğlu

Türkiye, 2023 hedefine odaklanmışken, bu hedefin en önemli ayağı olan ekonomik kalkınmaya yönelik önemli bir gelişme ortaya çıktı. İşte, yeni teşvik sisteminin kısa vadede Türkiye’ye olan artıları.

5 Nisan’da Başbakan Erdoğan tarafından açıklanan yeni teşvik sistemi önemli ayrıntılar içeriyor. 80’den bu yana Türkiye’nin tüm şehirlerinde sanayi ve üretim kapasitesini arttırmayı, yeni istihdam alanları oluşturmayı, teknolojik altyapısı sektörlerde gelişme göstermeyi ve coğrafi açıdan elinde bulunan avantajı değerlendirmeyi düşünen Türkiye; teşvikler ile ancak belirli bir noktaya kadar şehirlerin ekonomik kalkınmasını sağlayabildi. Birçok teşvik paketi yapısal sorunlar nedeniyle geri kalmış bölgelerin derdine derman olunamadı arzu edilen randıman sağlanamadı. Gerek yatırımcı olarak gerekse de ülkenin kalkınmasına odaklanmış sivil toplum aktörleri, bugüne kadar ki teşvik paketlerinin sorunlarını her platformda dile getirmeye çalıştı.

Her yeni teşvik paketi açıklandığında birçok sorun da berberinde geliyor. Ancak bu son teşvik yasası birkaç küçük çaplı eksikliğine rağmen, işveren ve yatırımcıların eleştirileri ve isteklerinin büyük bir kısmı göz önüne alınarak hazırlanmış durumda. Son açıklanan teşvikler, sanayi üretiminin ve dolayısıyla ihracatın arttırılması açısından önemli fırsatları içinde barındırıyor. üretimin teknolojik altyapıya sahip olmasına yönelik Ar-Ge çalışmalarının büyük oranlarda desteklenmesi yüksek standartlarda üretim ve dolayısıyla ihracat pazarının genişlemesi anlamına geliyor. Bu da dünyada baş gösteren kriz dolayısıyla Türkiye için en büyük tehdit olan cari açığın üstesinden gelebilmek açısından önemli bir stratejiyi içinde barındırıyor.

Bu teşvikler ile Türkiye’nin cari açığının kapatılması, yüksek teknolojik bir üretim standardına geçişin yolu açılmış oluyor. Bu teşvik paketinin elbette ki en önemli noktası, son 35 yıllık süreç içerisinde çatışmalı ortamdan direkt etkilenmiş olan Doğu ve Güneydoğu illerinin kalkınmasını amaçlaması. Vergi, sigorta primleri, üretim yeri gibi harcamaların önemli bir kısmının devlet tarafından karşılanması ekonomik bir hareketlilik yaşanmasını mümkün kılabilecek. çünkü bu yeni pakette bölgesel bir dağılım yerine il sınıflaması şeklinde bir metot uygulanmış. Daha önceki uygulamalarda gelişmiş bölgelere yakın yerlere verilen teşvikler, Doğu’ya yapılan yatırımların kadük kalmasına sebep oluyor. Tabi, bunun yanında daha önceki teşviklerde yatırım süresinin kısalığı da en büyük sorunlardan biri. Ne kadar teşvik edilirse edilsin beş yıllık bir yatırım için kimse doğuda yatırım yapmak istemiyordu. Şimdi 12 yıl olan bu süre yatırımcılar tarafından da cazip hale gelmiş oldu. Doğu ve Güneydoğu’daki illerimizde iş gücü maliyetinin verilen teşvik ve desteklerle 600 dolardan 350 dolar gibi bir rakama indirilmesi bu bölgelerimiz için hayati bir öneme haiz.

Dünyanın rekabet edemediği ve ucuz işgücü maliyetleri sayesinde dünyanın üretim merkezi haline gelen çin de bu rakamlar 250 dolar civarındayken, Türkiye’nin doğusunda da buna yakın iş gücü maliyetlerinin olması hem Türkiye’deki yatırımcıların hem de yurtdışındaki yatırımcıların dikkatini çekecek. Yani Türkiye’nin doğusunun çin’e rakip olmasından bahsediyoruz ki bu sadece doğu için değil Türkiye için de önemli bir şans. İstihdam olanaklarının arttığı, yabancı sermayenin aktığı ve tüm Ortadoğu pazarına yakın olması itibariyle ihracat rakamlarının hızla yükseldiği doğu bölgesi, Türkiye’nin birçok sosyal, siyasal ve ekonomik sorunun da çözülmesi anlamına geliyor. Son olarak önemli bir yenilik olan vergi indirimi desteğinin yatırımcıların daha önceki faaliyetlerinden elde ettiği kazançlarına da uygulanabilecek olması da yine doğu ve güneydoğu bölgelerinin yatırımcı çekebilmesi açısından yerinde bir adım.

Türkiye; doğusu, batısı, kuzeyi ve güneyi ile hızla kalkınmaya ve gelişmeye mecbur bir ülke. çünkü Türkiye, gerek Ortadoğugerekse tüm dünyada müthiş bir yükseliş grafiği yakalamış bir ülke. Eğer bizler bu gelişmişliği tüm bölgelerimize eşit bir şekilde dağıtamazsak, ülkemizin hak ettiği rolü oynaması zor olabilir. Dolayısıyla bu teşvik sistemi ile birlikte bölgeler arasındaki eşitsizliğin azalacağını ve Türkiye’nin her bölgesinin daha müreffeh olacağını düşünüyorum.

Tarkan KADOĞLU

kadoglu@turcomoney.com