Destek Hizmetlerinden Kaynaklanan Risklerin Yönetilmesi Önem Taşıyor

Gürdoğan Yurtsever

Günümüzde şirketlerin daha etkin, verimli ve kârlı operasyonlar yürütmelerinin yolu asli faaliyet konularına odaklanmalarından ve çeşitli konularda dış hizmet almalarından geçiyor.

Bu nedenle hemen hemen tüm şirketler giderek artan oranda destek hizmet alımına yöneliyor. Bununla birlikte alınan hizmetin sürekliliğinin sağlanması, karşılaşılan çeşitli risklerin yönetilebilmesi bakımından bu konuda çok etkili ve tutarlı politikalar geliştirilmesi ve uygulanması da gerekiyor.

Destek hizmetleri konusunda en fazla risk ile karşılaşabilecek sektörlerden birisi de bankacılık sektörü. Bankacılık sektöründe bilginin gizliliği, hizmetin devamlılığı gibi hususların büyük önem taşıması destek hizmetlerinin neden olabileceği risklerin bilinmesi ve yönetilmesini gerekli kılıyor. Bu nedenle dış firmalardan destek hizmeti alımlarının giderek arttığı bankacılık sektöründe bu konuyla ilgili son yıllarda önemli düzenlemeler yapıldı.

2005 yılında yürürlüğe giren 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nda, 2011 yılında yapılan değişiklik ile Destek Hizmeti Kuruluşu: “Bankaların, mevduat veya katılım fonu kabulü, nakdi, gayrinakdi her cins ve surette kredi verme ve bu Kanunun uygulamasında kredi olarak sayılan işlemler dışında kalan faaliyetlerini banka adına gerçekleştiren; ya da reklamının yapılması hariç olmak üzere mevduat veya katılım fonu kabulü dışındaki faaliyetlerinden herhangi birinin pazarlanması da dahil gerçekleştirilmesinde bankaya yardımcı nitelikte hizmet veren kuruluşlar” şeklinde tanımlandı.

Bankacılık Kanunu’ndaki düzenlemelere dayanarak Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından 2006 yılında destek hizmetlerine ilişkin bir yönetmelik yayımlandı. Bu yönetmelik ile de bankaların ana hizmetlerinin uzantısı veya tamamlayıcısı niteliğinde hizmet veren destek hizmeti kuruluşlarına ve destek hizmeti alınabilecek konulara ilişkin usul ve esaslar düzenlendi. Fakat bu yönetmelik çeşitli nedenlerle bankalarda sağlıklı bir şekilde işletilemedi. Bunun üzerine BDDK tarafından bu yönetmeliğin yerine geçmek üzere 05 Kasım 2011 tarihinde “Bankaların Destek Hizmeti Almalarına İlişkin Yönetmelik” yayımlandı ve yayımı tarihinde yürürlüğe girdi. Yönetmelik kapsamındaki konularda destek hizmeti alan bankalar ile destek hizmeti kuruluşlarının imzaladıkları sözleşmeleri ve durumlarını en geç 1 yıl içersinde Yönetmelik hükümlerine uygun hale getirmeleri gerekiyor.

Söz konusu Yönetmelik ile bankaların destek hizmeti almalarına ilişkin yeni kurallar getirildi. Bir önceki yönetmelikten farklı olarak bankaların destek hizmeti alacağı kuruluşların BDDK tarafından yetkilendirilmesi zorunluluğu ortadan kaldırıldı., Bunun yanında bankaların yükümlülükleri daha da artırıldı.

Yemek, ulaşım, temizlik, eğitim, reklam, avukatlık, danışmanlık gibi çeşitli konularda alınan hizmetler yönetmeliğin kapsamı dışında tutuldu. Bununla birlikte banka yönetim kurulu ile iç denetim, iç kontrol ve risk yönetimi birimlerinin faaliyetleri, kredi değerlendirme ve kredi verme, kredi riskinin izlenmesi, işlemlerin muhasebeleştirilmesi, finansal raporların düzenlenmesi, mevduat kabulü ve buna yönelik pazarlama faaliyetleri, kiralık kasa ve saklama hizmetleri gibi konuların ise destek hizmetine konu edilemeyeceği belirtildi. Yani bu faaliyetlerin doğrudan bankalar tarafından yürütülmesi gerekiyor.

Destek hizmeti alacak bankaların, destek hizmetine ilişkin bir risk programı oluşturmaları ve programı yılda bir defa yönetim kuruluna sunmaları, alınan destek hizmetinden doğabilecek riskler ile bunların yönetilmesine yönelik yazılı bir risk analiz raporu hazırlamaları, hizmet alınacak şirketin yeterliliğine yönelik teknik yeterlilik raporu düzenlemeleri, denetim komitesinin görüşünü almaları, destek hizmeti kuruluşu ile sözleşme imzalamaları ve sözleşmede yönetmelikte belirtilen asgari şartlara yer vermeleri gerekiyor.

Bunun yanı sıra bankaca talep edilmesi ya da BDDK tarafından bankadan istenilmesi halinde ilgili destek hizmeti kuruluşunca sorumluluk sigortası yaptırılması söz konusu. Ayrıca denetim komitesinin her üç ayda bir değerlendirme raporu hazırlayarak yönetim kuruluna sunması ve alınan destek hizmetlerinin her yıl BDDK’ya raporlanması gerekli.

Görüldüğü gibi, bankacılık sektöründe alınan destek hizmetlerinden kaynaklanan risklerin azaltılabilmesi ve yönetilebilmesi bakımından bu yönetmelik ile BDDK tarafından bankalara çok önemli yükümlülükler getiriliyor. Günümüzde bankaların giderek artan oranda destek hizmeti kullandığı düşünüldüğünde bu düzenlemenin önemi daha da artıyor. Bu nedenle tüm bankalarda bu yönetmeliğe uyum bakımından önemli değerlendirmeler ve çalışmalar yürütülüyor. Hatta 2011 yılında bankaların ana gündemlerinin yönetim beyanı çalışmaları olduğu dikkate alındığında, 2012 yılındaki ana gündemlerinin de destek hizmetleri yönetmeliğine uyum çalışmalarının olacağını belirtmek gerekiyor.

Bankaların aldığı destek hizmetleri nedeniyle maruz kaldığı çeşitli risklerin azaltılması ve yönetilmesi bakımından önemli bir aşama olan bu yönetmeliğin etkili bir şekilde uygulanması sayesinde bahse konu risklerin önemli oranda azalacağını öngörmek yanlış olmayacak.

Gürdoğan YURTSEVER