2013 yılına işletmeniz hazır mı?

Prof. Dr. Ali Rıza Büyükuslu

Global kriz, bölgesel belirsizlikler ve çatışmalar, emtia fiyatlarının değerlenmesi ve rekabet. İşletmeler bu kadar açmazın içinde kendine yenilemek ve pazar payını artırmak hiç olmazsa korumak çabasında.

Bir tarafta global ekonomik kriz diğer taraftan ülkemiz özelinde petrol ve su savaşlarının neden olduğu bölgesel siyasi belirsizlikler ve çatışmalar. Sorunların gölgesinde çok zor geçmesi beklenen 2013 yılı. İşletmelerin şimdiden bazı önlemler alması gerekiyor. Bu bağlamda, yazılarımın genelinde ki gibi analitik tespit ve teorik tabanlı neden sonuç ilişkisi temeline dayalı kavramsal bir yazı olmayacak. Bu sefer çok daha tanıtıcı ve sistematik ve hatta somut önlemleri içeren bir yol haritası kıvamındaki değerlendirmelerimi işletme sahipleri ve yöneticileri ile paylaşmak istedim.
Tüm küresel ve ulusal veriler ve işaretler ışığında 2013 yılı işletmelerimiz açısından zor geçmesi bekleniyor. Bu kusursuz global ekonomik kriz veya fırtına ortamını en az hasarla atlatmak ve işletme performansımızı artırmak için neler yapmalıyız?

Global durgunluğa karşı yol haritası
İşletmeyi iyi yönetmek için işletme fonksiyonlarını matematiksel anlamda ölçmeliyiz. İşletmenin temel fonksiyonları olan satış, pazarlama, operasyon ve finans performansları analiz edilmeli. Muhasebe kayıtları veya finansal raporlar dışında daha sağlıklı analizlere izin verecek ölçme ve değerlendirme yöntemleri kullanılmalı. İç yada bağımsız dış denetim mekanizmaları ile kontrol etmeli. özellikle yüksek verimlilik için gerekli olan kaynakların optimal kullanımı ile emek verimliliği arasındaki ilişkinin firma performansının kriz ortamında direnme gücü önceden öngörülmeli.

Nakit nakittir
Nakit kraldır; işletmede para yönetimi, yeni yatırımlar, varlıkların yatırım araçlarında değerlendirilmesi ve cazip ortaklıklar ve yeni fırsatlar karşısında 2013 küresel ve bölgesel ekonomik gelişmelerini de hesaba katarak olağan üstü koşullar için daha geçerli olan nakit kraldır sözünü unutmamak gerekir. Bunun dışında, piyasadan para toplayamama riskinin gelecek yıl her zamankinden daha riskli olacağı gerçeğinden yola çıkarak yüksek peşinat oranlı ve garantili satışlara yönelmek ve iyi bir para akışı yönetim sistemini kurmak gerekecek.

Maliyet yönetimi kurgulaması
üretim, satış ve satış sonrasında minimum kayıp; İyi bir maliyet yönetimini kurgulanması üretimden satış sonrası hizmetlere kadar tüm süreçlerin maliyet kayıplarını en aza indirecek biçimde yapılandırılması gerekiyor. Yalın üretim teknikleri ve 6 sigma uygulamaları üretim yönetimi açısından başvurulacak yöntemlerden sadece bazıları.

Satış kapsamında ödüllendirme, promosyon, yeni kampanyalar, hediyeler; Bir çok araştırma göstermiştir ki tüketicinin satın alma kabiliyetini yok eden bu tarz büyük kriz ve ekonomik durgunluk ortamında yapılan kampanya ve satış artırmayı hedefleyen aksiyonların geri dönüşü sadece %15-20 civarında. Dolayısıyla, düşük oranda satış artırıcı ancak kazanç getirmeyen yada getirisi olmayan faaliyetler boyutuyla oluşturulacak bütçenin abartılmaması önem arz ediyor.

İşletme performansını yüzde 20’lik kısım artırıyor
Mevcut çalışanlarınız içinde ‘A’ Takımı kurmak; yine yapılan araştırmalar ve işletmelerin geçmiş tecrübeleri gösteriyor ki işletmelerin genel performansını sürükleyenler genelde tüm çalışanların %20 sine tekabül eden dar bir çalışan kesim. Bu durumda işletme içinde her türlü olumsuz gelişmeyi göğüsleyecek ve zor günlerde olağan üstü fiziksel ve mental performans sergileyebilecek bir çekirdek kadronun oluşturulması ve bunların motivasyonunun üst düzeyde tutulması oldukça önemli.

Sosyal medya ön planda
Geleneksel pazarlama mekanizmalarınızın yeniden gözden geçirilmesi; Televizyon ve gazete gibi yüksek bütçeli yazılı ve görsel basında yapılabilecek pazarlama çalışmaları dışında son yıllarda gelişim gösteren ve özellikle yeni nesil tüketiciye çok hitap edebilen sosyal medya vasıtasıyla pazarlama, sektör dergileri ile çalışma ve müşterilerle yakın teması sağlayacak yeni iletişim kanallarının kurulması gelecek yılların en önemli konusu olacak.

‘Aslında düşler gerçektir’
• Sürekli olarak işletmeler için yeni hedefler belirleme; yeni pazarlara açılma, yeni lokasyonlar keşfetme, yeni slogan üretme, kurumsallaşma ve yeni kurum kültürü oluşturma, sayısal büyüme, satış performansını güncelleme, dünya şirketi olma hedefi koyma, inovasyon ve ar-ge çalışmalarına ağırlık verme, sosyal sorumluluk ve çevre projelerine yönelme gibi yöneticileri ve çalışanları hedefe kitleyecek uyarıcı ve itici unsurlar üzerinde yoğunlaşmak gerekiyor. Büyük sanatçı Yıldız Kenter’in söylediği gibi ‘aslında düşler gerçektir’ . Bırakınız en azından çalışanlarınızın şirketinizle ilgili düşleri ve hayalleri olsun.
• Müşterinizle olan ilişkinizi ve kalıcı ürün-müşteri-işletme bağının kurulmasını sağlayıcı müşteri memnuniyeti ötesinde yeni iletişim mekanizmaları ile birlikte işletme ve kurumsal kimliğe güven duygusunu artırıcı etkileşimin tesis edilmesi gerekiyor.
Global düşün yerel hareket et
• çok klasik ama global düşünüp, yerel hareket etmeyi ihmal etmememiz gerekiyor.
• üniversiteler, danışmanlık hizmetleri, araştırma merkezleri, sosyal ve sivil oluşumlar, dernekler, işveren teşkilatları ulusal ve uluslar arası mesleki, sektörel ve iş dünyası organizasyoları ile ‘işbirlikleri’ geliştirmek ve dünyada eknomomi, ticaret ve teknoloji hayatında olup, biteni anlamak ve geleceğe dair öngörülerimizi ve stratejik planlarımızı hazırlamak açısından tüm paydaş ve çözüm ortaklarımızla paslaşmak, bilgi transferini gerçekleştirmek ve sosyal çevremizi geniş tutmak zorundayız.

Türkiye ile ilgili ekonomik anlamda yapılan değerlendirmelerde genelde hep iyimser düşüncelere sahip olmak ile birlikte önümüzdeki yılların belirsizlik ortamının ve özellikle yıkıcı küresel krizin başta Avrupa Birliği ülkeleri olmak üzere verdiği ekonomik ve sosyal yıkımın Türkiye ölçeğinde de yakın bir gelecekte hissedilmesi olasılığı karşısında alınması gereken yüzlerce önlem arasında önemsedim birkaç öneriyi paylaşmak istedim.