Zeki olmak başarı için yeterli mi?

Şaban Çağıran

Zeka başarı için tek başına yeterli mi? Peki hayatta pek çok örneğini gördüğümüz gibi sınavlarda çok başarılı olup, en iyi üniversitelerden mezun olan kişilerin iş, ya da özel yaşamlarında aynı başarıyı yakalayamaması nasıl yorumlanmalı?

Zeki olmak başarı için yeterli mi? Ya da bir başka açıdan, başarılı olmak için zeki mi olmak gerekir? Bu soruların yanıtı elbette kolay değil. öncelikle başarı nedir? çok para kazanmak mı, yüksek unvan sahibi olmak mı, yoksa başka bir şey midir, nedir? Demek ki; evvela başarının kriterini ortaya koymak lazım. Gerek başarının kriteri, gerekse neyin başarı olarak addedildiği kişiden kişiye değişiklik gösterir. Kimine göre öSS’de il 10 000’e girmek başarıyken, aynı sonuç bir diğerine göre ise başarısızlıktır. Kimisi için bürokraside şef olmak başarıyken, diğerine göre müdür olmak başarıdır. çok para kazanmak mı başarı, yoksa topluma yararlı olmak mı? Görüldüğü gibi “başarı” oldukça değişken bir kavram.

Kanımca, zeki olmanın başarı için tek başına yeterli olmadığını ifade etmek yanlış olmaz. örneğin sınavlarda çok başarılı sonuçlar elde edebilen ve en iyi üniversitelerden mezun olan kişilerin iş, ya da özel yaşamlarında aynı başarıyı yakalayamadıkları, hatta zaman zaman başarısız dahi olduklarını hepimiz görüyoruz. Bir başka açıdan bırakın zeki olmayı, zeka seviyesi ortalamasının bile altında olan bazı kişilerin ise kendi alanlarında çok başarılı olabildiklerine tanık oluyoruz.

Aslında başarılı olmanın tek bir özelliğe sahip olmakla mümkün olmadığı açık. Zeki olmanın yanında pek çok başka özelliklere de ihtiyaç var. Başarı için; çalışkan olmak, girişimci bir ruha sahip olmak, risk almayı bilmek, iletişim yönü güçlü olmak ve de bunu lehe kullanabilmek, geniş bir çevre, pozitif bakış açısı, lider özellikli ya da bazen takım üyesi olabilmek, karşılaşılan fırsatları en iyi şekilde kullanabilmek, yaratıcı olmak, fark yaratabilmek gibi pek çok özelliklere sahip olmak gerekiyor.

Bunların hepsine aynı kişinin sahip olması mümkün değil elbette. Ancak bu özelliklerin bir kaçına birden sahip olabilmek ve de bu özellikleri kullanabilmek kişiye önemli avantaj sağlayabilir.

Bir başka açıdan bakıldığında ise toprağın altında bulunan altın çok değerli olabilir. Kimsenin bunu fark etmemesi, onun değerini düşürmez. Ancak toprağın altında kaldığı sürece daha değerli olabilme şansı azalır. Demek ki; altın da olunsa daha iyi, daha değerli olunma şansı daima vardır ve de bunun için toprağın üzerine çıkmak, yani bir anlamda fark edilmek gerekiyor. Keşfedilmeyi bilmek/başarmak, değerini yükseltmek gerçekten çok ama çok önemli. Bu da başarı için önemli bir kriterdir, yetenektir. Temelde aynı özelliklere sahip kişilere bakıldığında, inanın başarı açısından aralarında dağlar kadar fark olabiliyor. Demek ki; var olan özellikleri önce ortaya koymak/ sunmak, sonra da bunu iyi kullanmak gerekiyor.

Başarılı bir hukukçu, alanında uzman bir mühendis, iyi bir muhasebeci, vizyonu geniş bir iktisatçı olmak çok güzel ama yeterli değil. Bu özellikleri yansıtabilmek, kullanabilmektir önemli olan. Aksi halde alanında iyi olmak bir anlam ifade etmez. çevremize baktığımızda, belki de en basit temel özellikleri olmadığı için, ya da olmasına rağmen bu özelliklerini kullanamadığı için nice cevherlerin yok olup gittiğini görürüz.

Demek ki; aklı kullanmanın önemi büyük. Aklını iyi kullanabilme becerisine sahip olduğu için yaşam kalitesini çok ama çok artıran o kadar çok kişi var ki! Zeki olmak diğer özelliklerin tamamının itici gücüdür. Ama tek başına yeterli değildir. Zeka, kişiyi vizyoner kılabilir. Hem zeki olup, hem de diğer temel özelliklere sahip olmak, hele hele bunu fırsata dönüştürmek çok önemli. Ama zeki olmayıp, diğer temel özelliklerini çok çok iyi kullanarak, çoğu zeki kişilerden daha başarılı olan niceleri var.