Temmuz ayında piyasalarda toparlanma hareketleri gözlendi

Osman Göktan

Gelecek ekonomi verileri, FED toplantı kararları ve toplantı tutanaklarından elde edilecek ipuçlarına göre global piyasalarda Ağustos ayında da dalgalanmalar görülmeye devam edecek.

Haziran ayında aşağı yönlü sert hareketler gözlenen global piyasalarda, Temmuz ayında yeniden yükselişler ön plana çıkarken, Haziran ayındaki kayıplar telafi edilmeye çalışıldı. FED’in Haziran ayındaki toplantısının ardından mevcut durumda aylık 85 milyar USD’lık tahvil alımlarında miktarı azaltacağı yönünde oluşan algılama nedeniyle yaşanan sert geri çekilmelerin sonrasında global piyasalar, ABD ilk çeyrek büyümesinin beklentiler altında kalması ve Avrupa Merkez Bankası’nın genişlemeci para politikalarına devam edeceğini açıklaması sonrasında yönünü yeniden yukarı çevirdi.

FED Başkanı Bernanke’nin 17-18 Temmuz’da parasal genişleme konusunda yapacağı açıklamalara odaklanarak yükselişine devam eden global piyasalarda, Bernanke‘nin aylık tahvil alım miktarını azaltma planında değişiklik olmadığını ve 2014 ortasında sonlandırılabileceği ifadesini tekrar etmesine karşın, tahvil alımlarının azaltılması konusunda ekonomi ve finansal piyasaların durumuna göre karar verileceğini belirtmesiyle birlikte yeniden risk iştahında artış gözlendi. Bernanke’nin açıklamaları ile ABD tahvil faizlerindeki düşüşler yurt dışındaki iyimserliği artırırken, ABD hisse senedi piyasaları başta olmak üzere diğer global piyasalarda Temmuz ayının en yüksek seviyeleri test edildi.

Temmuz başında gelen Haziran ayı enflasyon rakamının beklentilerin üzerinde gerçekleşmesine karşın global piyasalardaki yükselişlere paralel bir seyir gözlenen Borsa İstanbul tarafında ise alımların devamında 70.000 seviyelerinden, 77.000 seviyelerine ulaşan bir hareket gözlenirken, kur ve faiz tarafındaki hareketlilikte bir miktar yavaşlama gözlendi. Ay içinde 9.50 seviyelerine yükselen gösterge tahvil faizi ve 1.97 seviyelerine ulaşan USD/TRY’de, MB Başkanı Erdem Başçı’nın, 23 Temmuz’daki Para Politikası Kurulu toplantısında faiz koridorunu genişletmeye yönelik adım atılabileceğini belirtmesi sonrası rahatlama görülürken, BİST 100 endeksi ise mevcut seviyelerini koruma çabasını sürdürdü. 23 Temmuz’da gerçekleşen toplantıda Merkez Bankası’nın faiz koridorunun üst bandını 75 puan artırması ve bunun yanında istisnai günlerde piyasa yapıcı bankalara sağladığı 50 baz puanlık indirimi kaldırması sonrasında Borsa İstanbul’da özellikle bankacılık hisseleri öncülüğünde bir satış dalgası yaşandığı görüldü.

Geçtiğimiz aya FED kararlarının etkileri ile başlayan dolar kurunda ise volatilite oldukça artarken kurdaki yükselişe Merkez Bankası’ndan gecikmeli olarak müdahaleler geldi. Bununla birlikte FED’in varlık alımını azaltacağı yönündeki açıklamaları iç piyasada dolara olan talebi artırırken, ABD’den gelen olumlu veriler ile güç bulan kurunun 1.9735 seviyesini test ettiği görüldü. Ardından Merkez Bankası yaptığı döviz satış ihaleleriyle, rekor düzeye yükselen kurunda 2’li seviyelere ulaşılmasına izin vermedi. Ancak bu müdahaleler dolar kurunu geçici olarak geri çekse de uzun dönemde etki etmekte yetersiz kaldığı görüldü. Nitekim kurdaki artışın temel sebebi Merkez Bankası’nın uyguladığı düşük faiz politikasıydı. Bu yöndeki baskılar çerçevesinde uzun süredir uyguladığı düşük faiz politikasından ödün veren Merkez Bankası faiz koridorunun üst bandını 75 baz puan arttırdı. Ayrıca Merkez Bankası, piyasa yapıcı bankalara sağlanan 50 baz puanlık avantajı da istisnai günler için ortadan kaldırarak toplamda 125 baz puanlık artış sağladı. Bu adım sonrasında kurun 1.8983 seviyesini test ettiği gözlemlendi. önümüzdeki dönemde yine Merkez Bankası’nın uygulayacağı para politikası, kurdaki hedef seviyelere yön verecek. ABD verilerinin olumlu gelmesi ve FED’in varlık alım programının sonlandırılması ile ilgili beklenti oluşması durumunda dolar kurunda 1.9450 ve 1.97 seviyeleri kritik direnç noktaları olarak takip edilebilir. Merkez Bankası’nın döviz satışı ihalelerine ve faiz artırımını desteklemeye devam etmesi halinde ise 1.8974 ile 1.88 seviyeleri destek noktaları olarak takip edilebilir.

Temmuz ayında EUR/USD paritesinin seyrinde ise FED Başkanı Bernanke’nin yaptığı açıklamaların son derece etkili olduğu gözlendi. özellikle FED’in 2014 ortalarında tahvil alımını sonlandıracağı düşüncesi ile EUR/USD paritesi 1.2750 seviyesine kadar gerilemişti. Fakat Bernanke 10 Temmuz’da yaptığı konuşmada, istihdam piyasasında gözle görülür bir iyileşme bulunmadığı için tahvil alımına ihtiyacın devam ettiğini söyledi. Bu açıklamanın ardından dolar tüm para birimleri karşısında değer kaybederken paritede günlük yüzde 1.5’i aşan çıkışlar yaşandı. Bundan 1 hafta sonra ise Bernanke, ABD Temsilciler Meclisi ve Senato önünde gerçekleştirdiği sunumda düşüncelerini yineledi. Bu açıklamalarla piyasaları sakinleştiren Bernanke, tahvil alım programının ne zaman sonlanacağı konusunda ekonomik verilere işaret etti. Böylece yükseliş trendini devam ettiren parite, 1.3260 noktasını test ederek Temmuz ayındaki en yüksek seviyesine ulaştı. önümüzdeki dönemde FX piyasasında gözler tekrar ABD’de olacak. özellikle FED faiz kararları ve ardından yapılacak açıklamalar dikkatle takip edilecek.

Haziran ayında yaklaşık 200 dolar değer kaybeden altın Temmuz ayında ise tepki alımlarıyla karşılaştı. özellikle Uzakdoğu’da altına olan fiziki talep artarken, vadeli ve FX piyasasında altının onsu tekrar değer kazamaya başladı. Bunun yanı sıra FED’in tahvil alımlarıyla ilgili alacağı kararlar halen gündemi korurken, bu ay FED Başkanı Bernanke’nin senatoda yaptığı konuşmalar piyasada yönü belirledi. Bernanke konuşmasında, tahvil alımlarının sonlandırılmasıyla ilgili süre belirtmezken aksine enflasyon ve istihdamda belirlenen hedeflerin tutturulamaması durumunda parasal genişlemenin devam edebileceğini belirtti. Bu haberle uzun süredir test ettiği 1300 direncini aşan altın, son 1 ayın zirve seviyesi olan 1347’ye ulaştı. Buna karşın piyasada FED’in Eylül ayında varlık alımlarını azaltacağı beklentisi artarken, bu durumun altın fiyatlarının yükselişini durdurduğu gözlendi. Piyasadaki bu beklentiyle altındaki satış baskısı artarken, psikolojik seviye olan 1300 desteği oldukça önem arz ediyor. önümüzdeki ay da ABD verileri piyasadaki gündemi belirleyeceğinden dikkatle takip edilmeli.

özellikle enflasyon ve işsizlik rakamlarının iyi gelmesi durumunda FED’in varlık alımlarını azaltacağı beklentisi artacağından altındaki düşüş hızlanabilir. Bu durumda 1255 ve 1210 noktaları destek olarak takip edilebilir. Verilerin kötü gelmesi durumunda ise parasal genişlemenin devam edeceği beklentisiyle altın fiyatları 1370 ve 1420 seviyelerini hedefleyebilir.

Temmuz ayında yeniden toparlanma süreci görülen yurt dışı piyasaların gözü, Ağustos ayında da merkez bankalarının kararlarında olacak. özellikle 31 Temmuz’da açıklanacak FED faiz kararı ve 1 Ağustos’da açıklanacak Avrupa Merkez Bankası faiz kararları, global piyasaların yönü üzerinde etkili olacak. Bunun yanısıra Temmuz ayı içinde FED Başkanı Bernanke tarafından yinelenen ekonominin durumuna göre parasal gevşeme tarafında adım atılacağı ifadeleri sonrasında, ABD’den gelecek ekonomi verileri de piyasalar tarafından yakından izlenecek. Gelecek ekonomi verileri, FED toplantı kararları ve toplantı tutanaklarından elde edilecek ipuçlarına göre global piyasalarda Ağustos ayında da dalgalanmalar görülmeye devam edeceğini düşünüyoruz.

Yurt dışında yaşanmasını beklediğimiz bu hareketliliğin yanında yurt içinde Merkez Bankası’nın son faiz artışından sonra kur ve faizde yaşanacak gelişmeler ve Merkez Bankası’nın belirttiği gibi ihtiyaç olması durumunda ek parasal sıkılaştırmanın olup olmayacağı da piyasalardaki oynaklığı artırıcı bir diğer etken olarak önümüzde duruyor. Tüm bu gelişmelere paralel BİST’de Ağustos ayı içinde aşağı yönlü dalgalı bir seyir görülebileceğini düşünüyoruz.

Osman Göktan
Şeker Yatırım Genel Müdürü