Bağımsız denetimde yeni dönem

M.İhsan Ünlüsan

Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu’nun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 02 Kasım 2011 tarihi itibariyle yürürlüğe girmesiyle beraber Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu kuruldu. (660 sayılı KHK)

Bu kararname ile oluşturulan yeni kurul Sermaye Piyasası Kurulu’nun bu konudaki bütün yetkilerini devir aldı. Bu yazımız SPK’dan bugüne kadar göremediğimiz bazı konulara karşı hassasiyetinin oluşması amacıyla birkaç safhada kaleme alınıyor. Bugün örneğin bir Fransız firması Türkiye’ de bu tür bir hizmet alacaksa veya daha somut örnek verirsek; Türkiye’de bir firmaya kredi verilecekse, kredi veren kişi veya kurum bağımsız denetim firmasının adını da veriyor. “Şu firmaya rapor yazdır ve getir” diyor. Doğal olarak artık o denetim firması ile pazarlık etme veya başka bağımsız denetim firması ile çalışma şansı kalmıyor.

Bugüne kadar kamu (SPK), bağımsız denetim firmalarının oluşup-gelişmesi ve bağımsız denetçilerin yetişmesi için ciddi bir gayret içerisinde olmadı. Bu durum dört büyükler diye bahsedilen bağımsız denetim konusunda adeta kırılmaz tekel oluşturan şirketlerin rakipsiz kalmalarına yol açtı. Ayrıca bunun yanında ülkemiz açısından daha vahim sonuçlara yol açabilecek bir durumun doğmasına da sebep oldu. Şöyle ki; Devletin menfaatleri ve güvenliği açısından ülkenin iktisadi gücünün ve toplam iş yapabilirliğin yabancılar tarafından bilinmesi önemsenmedi. Bir başka anlamda Şunu demeye çalışıyoruz? Bugün yurdumuzda özel veya kamuya ait iktisadi kuruluşların (Bankalar, BİT’ler, KİT’ler vs.) eski tabirle kahhar ekseriyeti dört büyük diye tabir edilen firmalarca denetlendiğinden ve bu denetim rutin hale gelmiş olup, her yıl (daha doğrusu her üç ayda bir veya her altı ayda bir) denetim firmalarının ellerindeki verilerden ilgili kişilerin aşağıdaki sonuçları rahatlıkla çıkarabilmeleri gayet mümkün hale geliyor:

– Türkiye ekonomisi ne boyutta bir ekonomidir?

– Kamunun iştirakleri nerelerde ve ne boyuttadır?

– Avantajlı sektörler ve buradaki firmaların ayrıntılı bilgileri nelerdir?

– Denetlenen firmaların reel piyasa değerleri nedir?

– Denetlenen firmaların gelişim trendleriyle ilgili bilgi sistemindeki başlıklar daha da arttırılabilir.

Bu noktadan hareketle nereye geleceğimizi anlamışsınızdır. Bir ülkenin üzerine ekonomik olarak oynuyorsanız veya oynayacaksanız yada hadi daha iyi niyetli bakalım, o ülkenin bazı firmalarını satın alacaksınız, bütün veriler elinizde olmalı. Ve bu durum yıllardır devam ediyor. Bahse konu dört büyük denetim firmasının aynı ülkenin şirketi olması da göz önünde tutulmalı. Yani bazı veriler onda, bazıları öbüründe diye düşünülmesin.

Konuk Yazar

M.İhsan üNLüSAN

Yeminli Mali Müşavir

unlusan@turcomoney.com