Siyasi belirsizlik, tüm yatırımcıları ciddi biçimde endişelendiriyor

Orhan Ökmen

– Politika alanında ortaya çıkan belirsizlik, parasal politikanın görünümünü ciddi bir şekilde zayıflattı. İstanbul Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun diplomasına ve şirketine el konulması, ekibinin önde gelenleriyle birlikte gözaltına alınması, muhalefete dönük baskıların artırılması siyasi belirsizliği artırdı. Bu durum TL’ye güveni zedeledi, ekonominin istikrara evrilme sürecini zayıflattı, dolarizasyon eğilimini ve enflasyon riskini tekrar canlandırdı.

– Bozulan ortam nedeniyle gecelik borç verme faizinin 2 puan artırıp yüzde 46’ya çıkarılması para politikası açısından etkili ve sonuç alıcı sıkı bir parasal adım değil. Merkez Bankası’nın politika faizini yüzde 42,5 seviyesinde, gecelik vadede borçlanma faiz oranını ise yüzde 41 seviyesinde sabit tutarak, gecelik borç verme faizini 2 puan artırıp yüzde 46’ya çıkarması ve başkaca bir tedbir almaması yönündeki kararı doğru değil.

– Yaşanan gelişmeler, piyasalarda ve ekonomi, hukuk ve siyaset ayakları arasında eş zamanlı zincirleme etkisi yaratıyor. Türk varlıkları değer kaybetti, döviz rezervleri azaldı.  Yerli ve yabancı yatırımcılar, ciddi bir şekilde ürktü. Hukuk ve ekonomi alanlarında toplumsal ve sosyal dönüşümler yapılacağının planlandığı süreçte, yaşanan müdahaleler sonucunda ortaya çıkan belirsizlikler ve hukuksuzluklar, yerli ve yabancı tüm yatırımcıları ciddi biçimde endişelendirdi.

Politika alanında ortaya çıkan belirsizlik, parasal politikanın görünümünü ciddi bir şekilde zayıflattı: İstanbul Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun diplomasına ve şirketine el konuldu, ekibinin önde gelenleriyle birlikte gözaltına alındı. Böylece topyekûn olarak muhalefete dönük baskıların artırılması yoluyla ortay çıkan siyasi belirsizlik oluştu. Bu durum TL’ye güveni net bir şekilde zedeleyerek ekonominin istikrara evrilme sürecini zayıflattı, parasal politikanın görünümünü zayıflattı, dolarizasyon eğilimini ve sonuçta da enflasyon riskini tekrar canlandırdı.

Bozulan ortam karşısında gecelik borç verme faizinin 2 puan artırıp yüzde 46’ya çıkarılması para politikası açısından etkili ve sonuç alıcı sıkı bir parasal adım değil. Merkez Bankası’nın politika faizini yüzde 42,5 seviyesinde, gecelik vadede borçlanma faiz oranını ise yüzde 41 seviyesinde sabit tutarak, gecelik borç verme faizini 2 puan artırıp yüzde 46’ya çıkarması ve başkaca bir tedbir almaması yönündeki kararı doğru değil. Bu, rezervlerin korunması hususundaki katkıların dışında Haziran 2023’ten beri uygulanan para politikası açısından etkili ve sonuç alıcı sıkı bir parasal adıma ya da normalleşme sürecinin devamlılığına yardımcı olacak güçte bir karar değil.

Türk varlıklarında yaşanan ani değer kayıpları ve kredi risk primlerinin yükseliş, yatırımcı güveninde erozyona yol açıyor. Ortaya çıkan ve artan siyasi belirsizlik, Türk varlıklarının değer kaybı ve kredi risk primlerinin yükselişi, yatırımcı güveninde erozyona yol açtı. Bu durum, sermaye çıkışlarının başlamasına veya özellikle Türk tahvillerine yönelik ilave sermaye girişlerinin duraksamasına sebebiyet verecek riskleri artırdı.

TÜRK VARLIKLARI DEĞER KAYBETTİ, DÖVİZ REZERVLERİ AZALDI        

Yaşanan gelişmeler, piyasaların ve genel atmosferin ekonomi, hukuk ve siyaset ayakları arasında eş zamanlı zincirleme etkisi yaratıyor. Negatife dönen ve zedelenen demokrasi bekleyişleri, Türk varlıklarının değer kayıpları, kamusal döviz rezervlerinin azalması aynı anda realize oluyor. Her alanda gerçekleşen eş zamanlı tahribatlar istikrara giden yolda olunduğunun göstergeleri değil, tam tersine istikrarsızlık yolunda olunduğunun en temel göstergeleridir.

Yerli ve yabancı yatırımcılar, ciddi bir şekilde ürktü. Çok kısa bir süre öncesinde hukuk ve ekonomi alanlarında toplumsal ve sosyal dönüşümler yapılacağının planlandığı süreçte, yaşanan müdahaleler sonucunda ortaya çıkan belirsizlikler ve hukuksuzluklar, yerli ve yabancı tüm yatırımcıları ciddi biçimde endişelendirdi. Demokrasi talepleri başta olmak üzere yelpazenin tamamına yönelik eş zamanlı dönüştürücü politikalar uygulamaya konulmadan, yelpazenin sadece ekonomi ayağına yönelik düzelte girişimlerinin, politika yapıcıların toplumsal iknaya yönelik demeçlerinin başarıya ulaşması mümkün değildir.

HER ALANDA DEMOKRATİK EŞİTLİK VE SERBESTLİK TEMELİNDE YENİ BİR ÇAĞDAŞ PARADİGMAYA DÖNÜLMES GEREKİYOR

Piyasa reaksiyonlarının ani ve kuvvetli olması, yapılan siyasi müdahalenin yanlışlık derecesinin yüksekliğiyle doğru orantılıdır. Zira, sert ve ani tepkiler, siyasi müdahalelerin yanlışlığının en temel ölçüdür. Belli bir stratejik konsept dahilinde yapılan ya da planlanan bu siyasi uygulamaların yeni ekonomik krizlere yol açması olasılık dahilindedir. Bu olasılığın düşmesi, her alanda demokratik eşitlik ve serbestlik temelinde yeni bir çağdaş paradigmaya dönülmesini gerektiriyor.

Dış kaynak ihtiyacını giderme çabalarının sıkıntıya girme ve daha maliyetli hale gelme olasılığı tekrar arttı.  FED başta olmak üzere birçok Merkez Bankası’nın gevşeme politikalarını bir müddet daha sıkı para politikasına çevirme planlarının tekrar devreye girmesi Türkiye ekonomisinin dış kaynak ihtiyacını giderme çabalarını sıkıntıya sokma ya da daha maliyetli hale getirme olasılığını yükseltti.   Küresel eğilim olarak ortaya çıkan bu sıkı para taraftarlığı, küresel risk iştahını daha da azaltacak ve Türkiye gibi ülkelerin ekonomik gidişatını daha da zorlaştırabilecektir. Küresel koşulların içeriye yaratacağı zorlukların yanına, birde içerinde ilave zorlukların eklenmesi Türkiye ekonomisinin büyüme beklentilerini bozabilecektir.

Son yaşanan gelişmeler karşısında Merkez Bankası’ndan periyodik olarak yapacağı öngörülen faiz indirimlerinin bir süreliğine ertelenmesi gerekir.

 Orhan ÖKMEN

Sesmir Yönetim Kurulu Başkanı

okmen@turcomoney.com