2020’de küresel konjonktürün görünümü

Orhan Ökmen

Dünya, son bir kaç yıldır ekonomik araçların politik amaçlar için en fazla kullanıldığı küresel bir konjonktür içerisine girmiştir. Uluslararası sivil protestolar, İklim problemleri, Ticaret savaşları, ABD yaptırımları, Doğu Akdeniz gerilimi, İngilterenin ve bazı diğer ülkelerin AB den ayrılma girişimleri, Latin Amerike ülkelerindeki karışıklıklar, Kuzey Kore ve Batı İlişkileri, İran ve Batı Ülkelerinin ilişkileri, Ortadoğunun devam eden klasıkleşmiş sorunları  vb şekilde listeyi uzatmak mümkün.

Şu anda Dünya’da 8-9 varlıklı kişinin sahip oldukları servet 3,5-4 milyar insanın sahip olduğu servete eşittir. Yine mevcut durumda 85 trilyon dolarlık değere sahip olan küresel ekonomi, 260 trilyon dolar borçluluk yapısına sahiptir. Bu yüksek borç orantısızlığı ve adaletsiz gelir dağılımı dünyanın en önemli ve en tahripkar problemidir.

Dünya ekonomisi 2008 krizinden sonra % 3 gibi en düşük ekonomik büyüme performansını ve % 1.2 gibi en düşük ticaret hacmi genişlemesiyle 2019 yılında geçirmiş olmasına dayalı olarak, baz etkisiyle 2020 yılında ılımlı bir toparlanma beklemekteyiz.  2020 yılında dünye büyüme oranınının % 3.5, ticaret hacminin ise % 2.8 civarında şekilleneceğini beklemekteyiz. Zira, 2019 yılının son aylarında küresel imalat sanayi, büyük sanayi ve hizmetler sektörlerine ait öncü bileşik göstergeler ve ihracat siparişleri yukarı yönlü ivmelenmiş ve 2020 yılının 2019 yılına göre biraz daha canlı geçeceğini işaret etmiştir.

Gelişmekte olan ülkelerin dış satım hacimleri 2019 yılında yerinde saymaya devam ederken, gelişmiş ülkelerin aynı dönemdeki dış satım hacimleri %2.2 civarında artış göstermiştir. Ancak, 2020 yılında gelişmekte olan ülkelerin dış satımlarının % 3-4 civarında önemli ölçüde canlanması gerektiğini beklemekteyiz.  Dış alım yönünden de her dönemde olduğu gibi Gelişmekte olan ülkelerin artış hacminin % 4-5 civarında, gelişmiş ülkelerin ise % 1-1,5 civarında olacağı beklenmektedir. Özellikle Çin ekonomisinin planladığı yüksek ithalat hacmi dünya dış ticareti açısından en önemli küresel itici bir dinamik olacaktır. Zira Çin 2020 yılının ilk yarısında 10 trilyon dolarlık ithalat yapmayı vadetmiştir.

Diğer taraftan ABD başta olmak üzere bir çok gelişmiş ülkelerde uzun vadeli faizlerin kısa vadeli faizlerin üzerine yeniden çıkmış olması, 2020 ekonomik performansının 2019 yılı performansından daha düşük olmayacağını göstermiştir.  Ancak, 2020 yılının performansına ilişkin olumlu beklentiler ve toparlanma sinyalleri 2020 yılının kolay geçeceği anlamına gelmemektedir. Zira, ekonominin büyüme dinamikleri içerik değişikliğine uğramaya başlamıştır. En önemli içerik değişmesi, dünya nüfusundaki demografik yapıdaki değişikliklerdir. Örneğin ilk kez 30 yaş üstü nüfus sayısı, 30 yaşı altındaki nüfus sayısının üstüne çıkmaya başlamıştır. Yine 65 yaş üstü nüfus sayısı 5 yaş ve altı nüfusun üzerine çıkmıştır. Yani nüfus yaşlanmaktadır. Bu parametre ekonomik aktivitenin üretim tarafında güç kaybı sağlayacaktır. Japonya, Çin, Rusya, Tayland, Almanya, İngiltere vb bir çok ülke bu duruma düşmüştür.

Çin’in durumu da küresel ekonomi açısından önemini 2020 yılında daha da koruyacaktır. Çin ekonomisindeki yavaşlama bundan sonra da devam etmektedir. Ancak gelecek bir kaç yıl içerisnde Çin ekonomisi Dünya ekonomisi içerindeki en büyük olma hedefine ulaşacaktır. Çin ekonomisinin para ve maliye politikalarında genişlemeci uygulamalarını devreye alarak 2020 yılında % 6-%6.3 civarında bir büyüme göstereceğini tahmin etmekteyiz.

Genç nüfus avantajına sahip olan Hindistan en fazla yıldızı paralayacak ülkedir. Gelecek 5 yıl içerinde Hindistan ilk 5 ekonominin arasına katılabilir. Nüfusunun hızla artması nedeniyle, Afrika ülkeleri dünya dış ticareti açısından ihracatçıların dikkate almaları gereken bölge olmaya devam edecektir. Fildişi Sahili, Etiyopya, Ruanda, Butan, Myanmar, Nepal, Bangladeş, Guayana ve Suriye 2020 yılında en hızlı büyüyecek ülkeler olacaklardır.

Orhan ÖKMEN