AB-ABD Serbest Ticaret Anlaşması ve Türkiye

Tarkan Kadooğlu

AB ve ABD arasındaki ekonomik ilişkiler, dünya ekonomisindeki en büyük iş birliği örneğidir. 2012 yılı verileri AB bölgesi ile ABD arasındaki toplam ticaretin yaklaşık 500 milyar Euro olduğunu gösteriyor. AB bölgesine ABD yatırımı, ABD firmalarının tüm Asya’ya olan yatırımlarından 3 kat daha fazla. ABD’ye olan AB yatırımları ise AB’nin, çin ve Hindistan’a yaptığı toplam yatırımın 8 katı büyüklüğünde. Bu kadar iç içe geçmiş iki ekonomi bu entegrasyonu daha da ileriye taşıyacak bir anlaşma yapmaya hazırlanıyor. “Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı” iki ekonomik gücü serbest ticaret anlaşması ile bir ticaret bloğu haline getirmeyi planlayan bir girişim olarak büyük önem taşıyor.

Türkiye 1996 yılından beri AB ile Gümrük Birliği anlaşmasını işletiyor. Bu durum; malların hiçbir gümrük kısıtlaması olmaksızın Türkiye ve AB bölgesi arasında dolaşması anlamına geliyor. Bu anlaşmaya göre AB’nin, serbest ticaret anlaşması yaptığı ülkeler Gümrük Birliği kapsamındaki ülkelerle gümrüksüz şekilde ticaret yapabilecekler ama bunun tersi üçüncü ülkenin takdirine bırakılıyor. Yani AB ve ABD arasındaki serbest ticaret anlaşması gerçekleşirse ABD malları, Türkiye’ye gümrüksüz şekilde girebilecek fakat Türk malları ABD’de gümrüğe tabii olacak. Bu durum Türkiye’deki firmaların rekabet gücünü azaltacak bir gelişme. Şubat 2013’te serbest ticaret anlaşması için görüşmelerin başlayacağı açıklamaları geldikten sonra Türkiye’de üst düzey yetkililer rahatsızlıklarını dile getirdiler. Başbakan Yardımcısı Ali Babacan ve Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu; Türkiye’nin, AB-ABD serbest ticaret görüşmelerine katılması gerektiğini veya ABD ile paralel bir anlaşma yapılmasını dile getiren açıklamalar yaptılar. AB Bakanı ve Başmüzakereci Egemen Bağış, Türkiye’nin bu anlaşmadan zararlı çıkması durumunda Gümrük Birliği’ni gözden geçirmeyi düşünebileceğini ifade etti. Bu açıklamalardan sonra AB Komisyonu Gümrük Birliği anlaşmasını Dünya Bankası’na göndererek inceleme raporu istedi.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın, 16 Mayıs 2013’te ABD Başkanı Barack Obama ile görüşmesindeki önemli gündem maddelerinden biri de serbest ticaret anlaşmasının, Türkiye ekonomisine etkisi üzerineydi. Başbakan, ABD ziyaretine yüze yakın CEO ile giderek; Türkiye-ABD arası ekonomik ilişkilere ne kadar önem verdiğini gösterdi. Obama, ortak basın toplantısında; “Türkiye ile ekonomik ilişkileri derinleştirmeyi düşünüyoruz” dedi fakat ayrı bir serbest ticaret anlaşması imzalanacağı yönünde bir mesaj vermedi. ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden ise Obama ve Erdoğan’ın serbest ticaret bloku oluşturma konusunda anlaştıklarını açıkladı. üst düzey bir ekonomi komitesinin oluşturulacağı ve serbest ticaret bloku için çalışma yapacağı ifade edildi. Bu da Türkiye’nin serbest ticaret anlaşması konusunda istediği sözleri aldığını gösteriyor.

Türkiye ekonomi politikasını yönetirken, kendisini son derece ilgilendiren bu konu üzerinde önemli açılımlar yapabilmeli. Ekonomi yönetimi bu konuda gerekli çalışmaları ve hassasiyeti gösterirken, iş insanları örgütleri de bu konuda bir hassasiyet göstermelidirler. TüSİAD’ın bu konudaki çabaları takdire şayandır. Hatta bu çabaların bir ürünü olarak da, TüSİAD’ın da üyesi bulunduğu Avrupa özel Sektör Konfederasyonu BUSINESSEUROPE, AB ve ABD arasında müzakere edilecek olan Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı (TTYO) ile ilgili bir tutum belgesi yayımladı. Avrupa ve ABD ekonomilerini birçok alanda bütünleştirecek olan Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı müzakerelerine Avrupa özel sektörünün verdiği güçlü desteği vurgulayan tutum belgesinde Türkiye’ye özel bir bölüm ayrıldı. Belgede, AB ve ABD arasında müzakere edilecek Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı’na, Türkiye’nin katılımına tam destek verildi. Türkiye’nin, küresel bir iktisadi aktör olabilmesinin en kritik aşamalarından birini teşkil eden bu gelişmelerin ülkemizin lehine sonuçlanmasını umuyoruz.

Tarkan KADOOĞLU

kadooglu@turcomoney.com