AB ve ABD`deki gelişmeler dünya piyasalarını sarsacak mı?

Rafı Karagöl

Avrupa’da Euro’nun geleceğiyle ilgili alınacak kararlar, ABD’de niceliksel genişlemeye ilişkin yapılacak açıklamalar sadece bu ülkeleri değil tüm dünyayı temelden etkileyecek. Hatta AB ve AB ve ABD’deki siyasal gelişmeleri, başkanlık seçimlerini ve iktidar yapılarını dahi değiştirebilecek güçte olacak.

Uluslararası piyasalar yılın son aylarında beklenen gelişmelere çok duyarlı hale geldi. Son yıllarda tüm piyasaları bu kadar derinden etkileyebilecek kararların alınmasın beklendiği başka bir dönem söz konusu olmadı. Avrupa’da Euro’nun geleceğiyle ilgili alınacak kararlar, ABD’de niceliksel genişlemeye ilişkin yapılacak açıklamalar sadece bu ülkeleri değil tüm dünyayı temelden etkileyecek. Hatta sözü edilen bu gelişmelerin yönü AB ve ABD’deki siyasal gelişmeleri, başkanlık seçimlerini ve iktidar yapılarını dahi değiştirebilecek güçte olacak.

Tabiidir ki, Euro’nun akıbetinin ve ABD’deki niceliksel gelişmelerin seyrinin ülkemiz ekonomisini doğrudan ve dolaylı olarak etkilemesi kaçınılmazdır. Euro’nun yoluna devam etmesi ve ABD’de üçüncü niceliksel genişlemeye gidilmesi Türkiye’yi olumlu etkileyecek gelişmeler olarak algılanabilir. Bu olumlu gelişmelerin dozajını ise gerek ülkemizin öznel koşulları gerekse de uluslararası gelişmelerin yönü belirleyecek.

1-Avrupa’da Yunanistan ile ilgili karar ne olursa olsun önemli sonuçlar doğuracak
Euro bölgesi ile ilgili belirsizliğin Eylül ayından itibaren bir şekilde ortadan kalkacağına yönelik beklenti giderek artmakta. Esasen bu belirsizliğin temel nedeni olarak gözüken Yunanistan’ın Euro bölgesinden çıkması ya da kalması kararının verilmesi hem Yunanistan için hem de diğer Euro bölgesi ülkeleri için olumlu bir gelişme olacak. AB kurumlarının yavaş çalıştığına dair eleştirilere karşın bu kurumların geç de olsa doğru adımlar attığı dikkate alındığında önümüzdeki aylarda bu sorunun çözüleceği bekleniyor. Ancak, Yunanistan ile ilgili kararın verilmesi Euro bölgesini temize çıkarmayacak olmakla birlikte yeni dönem için bir başlangıç olacak. Burada gösterilecek kararlılık hatta sadece Almanya’nın çözümü ve Euro’yu sahiplenme isteği piyasaların yönünü tayin edecek.

2-ABD’de niceliksel gelişmenin olup olmayacağı global finansal piyasaları derinden etkileyecek
Uluslararası piyasalar tarafından en çok beklenen gelişmelerin başında kuşkusuz FED’in üçüncü niceliksel genişlemeye gidip gitmeyeceği ve gidecekse ne zaman gideceği. Bu gelişme, esasen hem uluslararası piyasaları hem de ABD başkanlık seçimlerini etkilemesi beklendiği için büyük önem arz ediyor. ABD Başkanlık seçimlerine iki ay gibi kısa bir süre kalmışken FED’in vereceği kararın siyasal açıdan büyük tartışmalar yaratacağı kuşkusuz. Ancak, niceliksel genişlemenin olması özellikle hisse senedi ve emtia piyasalarını çok olumlu etkileyecek.

Fakat sıradan Amerikalıların bu niceliksel gelişmelerin etkilerini seçimlere kadar görmesi mümkün olmayacak. Dolayısıyla, FED’in genişleme kararının ABD seçimlerine etkisinin nasıl olacağı da bir başka tartışma konusu olacak.

3-Türkiye global piyasalardaki değişimlerden en çok etkilenebilecek ülkelerin başında geliyor
ülkemiz ekonomisinin 2012 yılında soğutulması makroekonomik dengeler açısından olumlu sonuçlar verdiği göz ardı edilemez. Ancak, soğumanın devam etmesi zaten son aylarda artan karşılıksız çek ve protestolu senetlerin miktarını artıracak. Bu gelişmeler de ister istemez sorunlu krediler vasıtasıyla bankacılık kesimini olumsuz etkileyecek. Euro ile ilgili belirsizliğin ortadan kalkması ve ABD’de niceliksel genişlemenin önünün açılması öncelikle bu ülkelerde piyasalara iyimser bir hava getirecek.

Devamında da bu iyimser hava tüm piyasaları etkileyecek. ülkemizin gerek kendi öznel nedenleri ve gerekse de gelişmekte olan ülkelere görece avantajları dikkate alındığında, bu olumlu gelişmeler bizi çok daha olumlu etkileyebilir. özellikle, beklenen olası bir kredi notu artışının olması ülkemizin eşik atlamasına yol açabilir. Eğer beklenen bu gelişmelerin çözümü uzarsa başta ülkemiz olmak üzere gelişmekte olan piyasalar olumsuz etkilenecek.

Rafi KARAGöL