ABD`deki gelişmeler yakın takipte

Osman Göktan

Son dönemde FED’in tahvil alımlarına ilişkin yapacağı bir sonraki hamleye odaklanan global piyasalar, Kasım ayında yukarı yönlü bir seyir izledi. FED’in 30 Ekimdeki toplantısında tahvil alımlarının azaltımına ilişkin herhangi bir aksiyonun alınmaması, global piyasalarda ABD tarafından gelecek ekonomi verilerinin yakından izlenmeye devam edilmesine neden oldu. Ay içerisinde ABD’den gelen büyüme ve istihdam rakamları tahvil alımlarında azaltıma gidileceği endişelerini artırırken, FED Başkanlığı için aday gösterilen Yellen’in; ABD Senatosunda yaptığı sunumda, tahvil alımlarını destekler içerikli açıklamaları, global borsalar tarafından olumlu algılandı. ABD tarafından iyi gelen veriler sonrasında 18 Kasım itibariyle ABD hisse senetleri piyasaları tarihi rekor seviyelere ulaşırken, bu yükselişler diğer ülkelerde de fiyatlanmaya devam etti. 20 Kasımda açıklanan FED’in Ekim ayına ilişkin toplantı tutanaklarında, FED üyelerinin tahvil alımlarının azaltılmasına birkaç ay içinde başlanabileceği yönündeki görüşleri, tarihi yüksek seviyelerde bulunan borsalarda satış getirse de hisse senetleri piyasalarında iyimser havanın devam ettiği gözlendi.

30 Ekimdeki FED toplantısı öncesinde FED’in tahvil alımlarında azaltıma 2014 Mart ayından itibaren başlayacağı algısıyla 80,000 seviyeleri üzerine kadar yükselen BIST’de, toplantı sonrasındaki açıklamaların ardından satışlar etkili oldu. Kasım ayına satışlarla başlayan ve 80,000 üzerinden gelen satışların devamında 70,800 seviyelerine kadar geri çekilen BIST’de, ayın devamında ise dalgalı seyir izlendi.

Toplantı sonrasındaki açıklamaların fiyatlanmasının ardından yönünü yurt dışındaki iyimserliğe bağlı olarak yukarı çeviren BIST, İran’ın Birleşmiş Milletler daimi üyeleri ve Almanya ile nükleer programı konusunda anlaşmaya varması petrol fiyatlarındaki gerilemeye paralel 76,000 üzerine kadar yükselişini devam ettirdi. Daha sonrasında ise yurt dışı piyasaların hareketlerine paralel seyirler izleyen BIST, ayın son haftasında 75,000 seviyelerini korumaya çalıştı. Uluslararası derecelendirme kuruluş S&P’nin, Türkiye’nin yabancı ve yerel para notlarını teyit edip, görünümü de durağan olarak belirtmesi ise BIST üzerinde herhangi bir değişiklik yaratmadı. Merkez Bankası Ekim ayı toplantısında olduğu gibi Kasım ayı toplantısında da beklentilere paralel hareket ederek faiz oranlarında değişikliğe gitmedi. Ancak, Para Politikası Kurulu sürpriz bir şekilde enflasyon üzerinde bir baskı oluşturduğunu söyleyerek kurlardaki hareketliliği azaltma amacıyla 1 aylık repo ihalelerine son verdi ve şu an 7-7.5% aralığında bir bantta hareket eden bankalararası gecelik faiz oranını %7.75’e çekmeyi hedeflediğini ilan etti.

Eylül ayında dalgalı seyreden altın yine düşüş trendine girdi. Ekim ayının başında 1320’lerde seyreden altın, ECB’nin sürpriz faiz indirimi sonrası 1300’ün altına geriledi. Son dönemde altın daha ziyade ABD’den gelen haberlerle yön bulurken, tahvil alımlarının azaltılmasının erteleneceği ihtimali altın fiyatlarını bir miktar yukarı taşıdı.

Buna karşın 20 Kasım’da yayınlanan FED toplantı tutanaklarına göre üyeler parasal genişleme stratejisinin sonlandırılmasına önümüzdeki aylarda başlanabileceğini belirtti. Bu durum varlık alımlarının tahminlerden daha erken azaltılacağı algısına yol açtı ve altında sert düşüşler görüldü. Bunun yanı sıra Kasım ayının son haftasında İran ile Birleşmiş Milletlerin nükleer faaliyetleri konusunda anlaşmaya varması Ortadoğu’daki krizi bir nebze olsun azalttı. önümüzdeki ayda da altındaki düşüşün devam etmesi muhtemel olduğundan 1150 seviyesi hedeflenebilir. Aralık ayında FED Başkanlarından gelecek olan açıklamalar ve ABD verileri piyasalara yön vermeye devam edecektir. Verilerin kötü gelmesi durumunda varlık alımlarının devam etmesi muhtemel olduğundan 1325 direnç olarak izlenebilir.

Euro Ekim ayında dolara karşı 400 puana yakın değer kaybetti. Böylece Ekim ayında 1,38 seviyelerinin üzerinde işlem gören parite; 1,33 düzeyine kadar geriledi. Ekim ayının ilk gününde açıklanan Euro Bölgesi işsizlik rakamının rekor kırması bunun aksine ABD’de işsizlik başvurularının azalması paritede ayın başına %1 civarında düşüşe yol açtı. Ekim ayının ikinci haftasında ise ECB’nin beklenmedik şekilde fonlama faizini 25 baz puan indirmesi paritede satışların yoğunlaşmasına ve fiyatların kısa bir sürede olsa 1,33 altına inmesine yol açtı. Piyasaların önemle beklediği bir diğer gelişme ise FED Başkan adayı Yellen’in senatoda yaptığı konuşmaydı. Yellen’in konuşmasını önemli kılan unsur son bir yıldır neredeyse FED’in en etkili ikinci kişisi olmasına rağmen medya önünde hiçbir şekilde konuşmamış olmasıydı. Yellen konuşmasında tahvil alımlarına devam edileceği yavaşlama yapılmayacağı sinyali verdi, riskli menkul kıymet fiyatları da rekor üstüne rekor kırmaya devam etti. Aralık ayındaki FED toplantısı önümüzdeki en önemli gündem olarak yerini koruyor. Gelecek veriye bağlı olarak FED’den tahvil alımlarında bir yavaşlama kararı çıkabilir. Böyle bir karar piyasada beklenmedik dalgalanmalara yol açabilir. Tahvil alımlarının azaltılması verim eğrisinde dikleşmeye yol açabilir. Bu da doların değer kazanması ve risk varlıklarında satışlara sebep olabilir. Piyasalarda en erken 2014 Mart ayında tahvil alımlarında yavaşlama bekleniyor.

Yurtiçi piyasalara bakıldığında T.C. Merkez Bankası ‘nın hamleleri dikkat çekti. Başkan Erdem Başçı’nın, faiz indirimine gitmeden parasal sıkılaştırma mesajları kur üzerinde etkili oldu. Böylelikle Ekim ayının ortasına kadar 2.06 seviyesini test eden kur, kademeli olarak geri çekilerek 1.9945’e kadar gevşedi. Bu geri çekilme eğiliminin devam etmesi durumunda dolar kurunun 100 günlük ortalama seviyesi olan 1.9820 seviyesi kritik destek olarak takip edilmeli.

ABD’den gelen ekonomi verileri ve FED başkanlarının açıklamalarını izleyerek FED’in tahvil alımlarını hangi tarihten itibaren azaltacağına ilişkin işaretleri arayan global piyasalarda Aralık ayının yine en önemli gündem maddesi, 18 Aralıkta yapılacak olan FED toplantısından çıkacak kararlar olarak görünüyor. Ancak, bu karar öncesinde ABD’de tarihi rekor seviyelerde yer alan hisse senedi endeksleri de piyasaların yakın takibinde olacak. Endekslerde olası satış baskısı, tarihi seviyelerden yaşanacak düşüşlerin sert olabileceği algısını doğurması halinde global piyasalarda da sert satışlara neden olacak. O nedenle ABD hisse senedi endekslerinin hareketi, FED toplantısı ve ABD’den gelecek ekonomi verilerine göre global piyasaların 2013 yılını tamamlayacağı seviyeler şekillenecek.

Aralık ayında başta ABD endeksleri ve FED toplantısı olmak üzere yurt dışı haber akışı, BIST üzerinde etkili olacak. 74,000-75,000 aralığında güç toplamaya çalışan BIST’de, yurt dışı piyasalardaki haber akışlarının olumlu olması halinde BIST’in 2013 yılını 80-82 bin bandında tamamlayacağını öngörüyoruz. Ancak az önce de belirttiğimiz gibi yurt dışı piyasalarda olacak bozulmalar BIST’de de yeniden satış baskısının geri dönmesine ve tekrar 70-72 bin bandını gündeme getirecek. Bunlara ek olarak, Merkez Bankasının aksiyonları başta olmak üzere kur ve faiz cephesindeki seyir BIST’in yurt dışındaki hareketlere katılma ya da ayrışma düzeyi üzerinde etkili olacak. 

İçeriden Bakış
Osman Göktan
Şeker Yatırım Genel Müdürü