Markası ve modeli ne olursa olsun, bataryadan elektrik alarak çalışan elektrik motorlu taşıtların (BEV) hepsi için yangın riski söz konusu. Nitekim, geçen yıl yaz aylarında GM markasının Chevy Bolt EV olarak bilinen B segmentindeki hatchback otomobillerinden 12 adedi ABD’de yangın tehlikesi geçirdiler. Bu yıl geçtiğimiz Temmuz ayında 4 adedi daha yandı.

GM yetkilileri, geçen yıl Kasım ayında bir geri çağırma programı uygulayarak otomobil sahiplerinden batarya %90 dolduğunda şarjı kesmelerini istemiş, bataryalara bu amaçla yeni bir yazılım yükleyeceğini belirtmişti.

Yeni yazılımın bataryalara yüklenmesi tamamlandıktan sonra yeniden yangın olması ciddi bir sorun. Geçen Temmuz ayında görülen ilk iki yangın sonrası yeni yazılımın çalışmadığı ortaya çıktı ve Chevy Bolt EV otomobiller yeniden geri çağırıldı. Bu kez de önlem olarak kapalı alanlarda otomobillerin şarj edilmemesi ve şarj esnasında otomobillerin yakınında bulunulması önerildi. Ancak bu öneriler geçen Temmuz sonunda meydana gelen iki yeni yangın vakasını önlemeye yetmedi.

GM VE LG ZOR DURUMDA

Bu gelişmeler elbette hem GM markası için, hem de batarya yapımcısı LG için oldukça olumsuz. Chevy Bolt EV kullanıcıları da otomobillerini ya geri vermeye, ya da yenisiyle değiştirmeye başladılar. Bir kısım kullanıcılar ise halen bu otomobili almak için ödeme yapıyorlar. Konu sadece GM markasına özgü değil. Bu yılın başlarında Hyundai markası da toplam 82 bin adeti bulan Kona EV, Iconic ve ElecCity modellerini geri çağırarak taşıtlarda bulunan LG bataryaları değiştirmek zorunda kalmıştı. Güney Kore hükümeti LG şirketini sorumlu tutuyor. Şirket ise bu sorumluluğu reddederek Hyundai şirketini şarj işlemlerinden dolayı suçlamayı tercih etti. Buna karşılık LG‘nin, ortaya çıkan zararın %70 ini tazmin etmesi isteniyor.

Peki bu gelişmenin zarar boyutu ne oldu dersiniz? GM bu yılın kinci yarısında 800 milyon $ tutarında batarya değiştirme maliyetini üstlendi. Bu da hisse değerlerine %8 düşüş meydana getirdi. LG ise aynı nedenle 200 milyon $ zarar yazdı ve öngörülen kar seviyesi %21 düştü. Bu zararların, ikinci geri çağırma öncesine ait olduğunu belirtelim. Dolayısıyla zararın boyutu kaçınılmaz olarak artacak.

HIZLI DEŞARJ OLAN SIK ŞARJ EDİLEN OTOMOBİLLERE ÖNCELİK VERİLİYOR

GM, LG tarafından Chevy Bolt EV otomobili için üretilen batarya hücrelerinin üretim aşamasında 2 kez üretim hatası tespit edildiğini açıkladı. Bu da LG ürünlerinin kalite kontrol süreci üzerinde ciddi endişeler uyandırıyor.

GM, 23 Ağustos 2022 tarihinden itibaren Chevy Bolt EV otomobillerinin batarya modüllerini 8 yıl ya da 100 bin mil garanti verdiği yenileriyle değiştirmeye başladı. Gerçi bu bir batarya ünitesinin tamamen değişimi anlamına gelmiyor. O nedenle kullanıcıların daha uzun süre garanti süresi talep ettikleri haberleri geliyor. Aslında bu garanti işleminin altında önemli bir detay da var. Sadece GM‘in batarya üretim hatasından şüphe ettiği dönemde üretilen otomobillerin kullanıcıları bu garanti işleminden yararlanabilecek. Bataryası kullanım alışkanlıkları nedeniyle hızlı deşarj olan ve sık şarj edilen otomobillere öncelik veriliyor.

BATARYA SORUNUNA KESİN ÇÖZÜM ARANIYOR

Yangınların vuku bulduğu otomobillerin model yılı genelde 2019 olmakla birlikte özellikle Kasım ve Aralık 2018 aylarında üretilen modeller üzerinde duruluyor. Yangınlara şarj sırasında rastlanıyor. Değiştirilen batarya modüllerinin LG fabrikasına geri gönderilerek sorunun kesin çözümünün bulunması bekleniyor.

Yazımın başında da belirttiğim gibi batarya yangını sadece Chevy Bolt EV otomobillere özgü değil. 2011 ile 2018 yılları arasında Paris’te faaliyet gösteren Autolib firmasının bataryadan elektrikli 4000 adet Bollore otomobillerinde de 25 kez batarya yangını olmuştu. Keza Tesla otomobillerinde de zaman zaman yangına rastlanıyor. En son kazalı ve pert edilmiş bir Tesla Model S otomobili geçtiğimiz Temmuz ayında yanmıştı.

Önceki yazılarımdan birisinde değindiğim gibi; halen mevcut Lityum-iyon bataryaların elektrotunda grafit kullanılıyor. Grafit içine lityum iyonu sokularak depolanıyor. Ancak hızlı şarj yapılırken iyonlar tekrar metal hale dönüp kısa devre yapabiliyor.

HIZLI ŞARJ İÇİN BATARYA KRİTİK ÜRÜN OLMAKTAN ÇIKACAK

Yeni denenen bataryalarda ise grafit elektrot yerine yarı iletken Germanium nano partikülleri kullanılıyor. Böylece iyonlar bunun içine kolayca ve hızla geçebiliyor. Bu nano partiküllerin esası olan Germanium kolayca suda çözünebiliyor ve üretimde kolayca kullanılabiliyor. Ancak pahalı. Bunun yerine çok daha ucuz olan silikonun kullanımı hedefleniyor.

Başarılı olunursa artık hızlı şarj için batarya kritik ürün olmaktan çıkacak. Bunun yerine mevcut şarj noktalarının teknik özelliklerinde iyileşme çalışmaları yapılacak.

Sonuç olarak 3 yıl içinde bu yeni nesil bataryaların pazara çıkacağını ve yangın tehlikesini yok edeceğini öngörebiliriz. Batarya üretimi halen çok hayati rol oynuyor. Hem batarya boyutlarının küçülmesi, hem de batarya fiyatının 100 $/ Kwh altına inmesi sayesinde BEV satışlarında 2025 ten itibaren gerçek bir satış patlaması yaşanabilir.

İbrahim Aybar

Vesiile A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı

aybar@turcomoney.com