Bataryadan elektrik enerjisi kullanan taşıt sahiplerine önemli bir hatırlatma

İbrahim Aybar

Merhabalar,

Son aylarda, bataryadan elektrik enerjisiyle hareket eden otomobilleri (BEV) kullananların defalarca yolda kaldıkları medyaya yansıyor. Öyle ki taşıt çalışamaz hale geldiği gibi kapılar dahi açılamıyor. Tüm bunlar olurken taşıtın Li-İyon bataryasının şarjı dolu bu arada.

Sorun teknisyenlerce analiz edildiğinde, her motorlu taşıtta olduğu gibi BEV taşıtlarda da bulunan 12 V yardımcı akünün boşalarak devre dışı kaldığı anlaşılıyor.

Bildiğimiz gibi içten yanmalı motoru olan tüm taşıtlarda da 12 V akü bulunuyor. Motor kaputunu açtığımızda yan tarafta gördüğümüz bu akü taşıttaki iç aydınlanmaya, müzik ve eğlence sistemine, otomatik kapılara ve elektronik aksama güç sağlıyor. Ana batarya olan Li-İyon batarya ise genelde şasi üzerine yatık konumda yerleşiyor ve elektrik motoruna enerji veriyor.

Henüz bu sorunun neden kaynaklandığı tam olarak açıklığa kavuşmuş değil. Ancak sık sık karşılaşılan bir hale gelince Hyundai, Rivian ve Cadillac gibi markaların son aylardaki BEV taşıt lansmanlarını da etkilemiş oldu. Hatta Wall Street Journal, bu sorunun en az iki yasal incelemeye de yol açtığını bu hafta duyurdu. https://www.wsj.com/business/autos/why-is-my-electric-vehicle-dead-check-the-12-volt-battery-67d432dd
Her ne kadar bu 12 V aküler taşıtları hareket ettirecek enerji vermeseler de araç içindeki bir çok hassas ve enerji isteyen aksam için oldukça önemli ve gerekli oldukları kesin. Özetle bu 12 V aküler her zaman faal olmak durumunda.

BEV taşıt üreticileri, yaşanan bu sorunun bir yazılım hatasından mı, yoksa donanımdan mı kaynaklandığını bulmaya çalışıyorlar. Zira bu aküler henüz taşıt yeni kullanılmaya başlamışken birden boşalıyor. Dolayısıyla doğal olarak potansiyel BEV müşterilerinin satın alma tercihlerini de olumsuz etkileme riski taşıyor. Normal şartlarda bu akülerin en az 3 yıl, hatta 6 yıla kadar sorunsuz çalıştığını içten yanmalı motor taşıyan taşıtlarda görüyoruz. Sorun üzerinde çalışan Cadillac markasının uzmanlarına göre, BEV taşıt stop ettikten sonra dahi 12 V akü enerji vermeye devam ediyor. Rivian markası da benzer sorunu pick-up ve SUV modellerinde yaşıyor. Aynı şekilde Hyundai markası BEV türü bazı SUV modellerinde bu soruna sahip. İşin aksi tarafı; ana Li-İyon bataryanın boşaldığını ikaz eden ışıklı gösterge de 12 V aküden enerji alamayınca çalışmıyor ve ana bataryanın şarjının ne durumda olduğu anlaşılamıyor.

Gerçi henüz bu sorundan etkilenen çok fazla müşteri yok. Ancak sorunun kendisi sürüş emniyetini etkilediği için büyük ve ciddi.
ABD’deki kamu denetçileri, kendilerine ulaşan ondan fazla şikayet üzerine Hyundai Ioniq 5s ve Kia EV6 model SUV otomobiller üzerinde inceleme başlatmış durumdalar. Tespitlerine göre sürüş esnasında taşıt bir anda yüksek sesle anlık gürültü çıkararak güçten düşüyor.

Aslında, bildiğimiz gibi 12 V akülerin teknolojisi eski. Ne var ki günümüzdeki taşıtlarda, bu akülerden eskiye oranla çok daha fazla enerji ihtiyacı var.

Ancak bu aküleri daha yüksek voltaj verir hale getirmek kolay değil. Çünkü bu işlem akülerin tedarik zincirini tamamen etkileyecek bir değişim gerektiriyor. Ciddi maliyet demek. Halen taşıtlardaki iç ortam aydınlanma ve elektroniği ile müzik sisteminin yanı sıra farlar 12 V aküden besleniyor. 12 V dan daha yüksek voltaj tüm bu aksamın karakteristiklerini de değiştirecek. Tüm bunlar maliyet artışı getirecek.

BEV türü taşıtların öncüsü konumundaki Tesla‘nın yetkilileri de bu olan bitenlerden rahatsız. Onlar, aküler üzerinde uygulanacak yeni ve farklı teknolojik çözümlerin gerçek sorununun nedenini bulmayı geciktireceğini savunuyorlar.
Bilindiği gibi halen Tesla yeni ürünü Cybertruck‘u 48 V akü takarak pazara sürdü. Böylece kablo miktarını azalttı. Aynı zamanda artan enerji ihtiyacını karşılamış oldu. Marka, gelecekte düşük voltaj ihtiyacını 12 V yerine 48 V ile karşılamaya şimdiden başlıyor. Tesla yetkilileri, otomotiv endüstrisinin de zamanla bu değişimi yaşayacağını savunuyor. Kısaca, Tesla çözümü voltaj artırmada buluyor.

Aslında bu açıklamalar, 12 V aküleri sorun çıkaran diğer markaların modellerinden Tesla‘ya müşteri transferini de sağlamaya başladı.

Sonuç olarak, hızla büyüyen BEV pazarında zaman zaman teknik sorunlar çıkıyor olsa da çözümlerinin hızla bulunmakta olduğunu görüyoruz. O nedenle endişe etmenin yersiz olduğunu, ama çıkan sorunlarla ilgili bilgileri yakın takip etmenin gereğini BEV kullanıcılarına hatırlatmak isterim.

İbrahim Aybar

Vesiile A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı

aybar@turcomoney.com