Bireysel kredilerle bağlantılı sigortalarda tüketicilerin hakları genişliyor

Gürdoğan Yurtsever

-Bireysel kredi kullandırımlarında bankalar tarafından sigorta ürünlerinin satışındaki olumsuz uygulamalar tüketicilerin şikayetlerine neden oluyordu. 2015 yılında yönetmelik ile tüketiciyi koruyan kurallar getirilmişti. Bu yönetmelikte Aralık ayında değişiklik yapıldı. Tüketicileri koruyacak yeni kurallar getirildi.

-Kredi ile bağlantılı olarak yapılacak ihtiyari sigortalarda, sunulan teminatların kredi konusu ve kredi kullananın ihtiyaçları ile uyumlu olması esas olacak. Kredi kullanan, sigorta sözleşmesini sona erdirmek için sözleşmenin tesis edilmesini sağlayan yöntemden daha ağır koşullar içeren bir yöntem kullanmak zorunda bırakılamayacak.

İhtiyaç, taşıt, konut gibi bireysel kredi kullandırımlarında bankalar tarafından zorunlu veya ihtiyari nitelikte sigorta ürünlerinin de satışı yapılıyor. Özellikle geçmiş yıllarda bu konudaki olumsuz uygulamalar tüketicilerin şikayetlerine neden oluyordu.

Bunu önlemek amacıyla 2015 yılında yönetmelik yayınlanmıştı. Bu yönetmelik ile kredi kuruluşları tarafından verilen bireysel kredilerle bağlantılı olan sigorta ürünlerinin sunulmasına ilişkin usul ve esaslar belirlenmiş ve tüketiciyi koruyan kurallar getirilmişti.

KREDİ KONUSU VE KREDİ KULLANANIN İHTİYAÇLARI İLE UYUMLU SİGORTA YAPILACAK

Bu yönetmelikte 2021 yılının Aralık ayında değişiklik yapıldı. 2022 yılının Şubat ayında ise bu yönetmeliğin bazı maddelerinin uygulanmasına ilişkin Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK) tarafından genelge yayınlandı.

Yapılan bu düzenlemeler ile tüketicileri koruyacak yeni kurallar getirildi. Buna göre kredi ile bağlantılı olarak yapılacak ihtiyari sigortalarda, sunulan teminatların kredi konusu ve kredi kullananın ihtiyaçları ile uyumlu olması esas olacak.

MÜŞTERİLER STANDART ŞEKİLDE BİLGİLENDİRİLECEK

Kredi ile bağlantılı sigortalarda, kredi sözleşmesi yapılmadan önce kredi kuruluşu tarafından kredi kullanana bilgi verilecek. Bilgilendirme, SEDDK tebliğinde yer verilen örnek şablonda belirtilen asgari bilgileri içerecek şekilde ve en az 12 puntoluk metin ile yapılacak. Bilgilendirme yazılı olacak.

Kredi kullanan tarafından imzalanan bilgilendirme metninin bir örneği kredi kuruluşu veya sigorta şirketi tarafından saklanacak. Fakat fiziken karşı karşıya gelinemediğinde kalıcı veri saklayıcısı aracılığıyla veya görüşmenin manyetik veya dijital ortamda kayıt altına alınması kaydıyla çağrı merkezi veya telefon aracılığıyla bilgilendirme yapılabilecek.

SİGORTALILARA HAKLARI KONUSUNDA KISA MESAJ İLE BİLGİ VERİLECEK

Sözleşme imzalanması sonrasında kredi kuruluşu tarafından kredi kullanana sigorta sözleşmesine ilişkin mevzuattan kaynaklı hakları konusunda poliçenin yürürlüğe girmesiyle eş zamanlı olarak kısa mesaj yoluyla bilgi verilecek. Kısa mesaj içeriğinde SEDDK tebliğinde yer verilen açıklama ve link yer alacak.

Poliçe veya katılım sertifikasının bir örneği kredi kuruluşu tarafından kredi kullanana imza karşılığı verilecek. İmzalı bir örneği kredi kuruluşu veya sigorta şirketinde saklanacak.  Ancak fiziken karşı karşıya gelinemediğinde kalıcı veri saklayıcısı aracılığı ile sözleşmenin yapılmasından itibaren 15 gün içinde katılım sertifikası veya poliçe verilebilecek.

KREDİ KULLANANIN SİGORTA ŞİRKETİNİ SEÇME HAKKI SINIRLANDIRILAMAYACAK

Kredi kullanana verilecek katılım sertifikası veya poliçede, sigorta sözleşmesinin bağlantılı olduğu krediye ilişkin kredi numarasına yer verilecek. Kredi kullananın yazılı veya kalıcı veri saklayıcısı aracılığıyla açık talebi olmaksızın kredi ile ilgili sigorta yaptırılmayacak. Kredi kullananın sigorta şirketini seçme hakkı sınırlandırılamayacak.

Kredi kullananın; kredi tutarı ve süresiyle uyumlu başka bir kredi kuruluşundan temin ettiği bir sigorta poliçesini bir ay içinde ibraz etmesi durumunda mevcut poliçe başlangıç tarihinden itibaren iptal edilecek ve ödenen primler 5 iş günü içinde kesintisiz olarak iade edilecek.

YENİLEME KRİTERLERİ KREDİ KULLANAN ALEYHİNE DEĞİŞTİRİLEMEYECEK

Kredi ile bağlantılı ihtiyari sigortalarda, şirketin risk kabul politikası kapsamında belirlenen yenileme kriterleri kredi vadesi süresince kredi kullanan aleyhine değiştirilemeyecek.

Sağlık beyanı alınması durumunda kredi kullananın tercihi doğrultusunda bir ay içinde kişinin sağlık durumuna ilişkin sigorta şirketi tarafından ön inceleme yapılabilecek. Ön inceleme; Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi (SBM), SGK veya Sağlık Bakanlığı üzerinden erişilecek sistemler kullanılarak yapılacak.

SİGORTA ŞİRKETLERİ BEYAN EDİLMEDİ DİYEREK TAZMİNAT ÖDEMEDEN KAÇINAMAYACAK

Sigorta şirketi tarafından bir ay içinde ön inceleme yapılmazsa sigorta şirketi daha sonra sözleşmenin yapılması sırasındaki beyan yükümlülüğünün kasıtlı şekilde ihlal edildiğini ileri süremeyecek. Sigorta şirketi, sağlık beyanında doğru bilgi verilmedi diyerek hastalık/rahatsızlıklar için tazminat ödemekten kaçınamayacak.

Fakat bu durum sağlık verilerine ulaşılması durumunda geçerli olacak. Sigorta şirketleri sağlık verisine ulaşamadığında, kişinin sağlık durumu hakkında ön inceleme yapılamayacağından, sigorta şirketinin ön inceleme kapsamındaki sorumluluğu doğmayacak.

SÖZLEŞMENİN SONA ERDİRİLMESİ KOLAYLAŞIYOR

Kredi kullanan, sigorta sözleşmesini sona erdirmek için sözleşmenin tesis edilmesini sağlayan yöntemden daha ağır koşullar içeren bir yöntem kullanmak zorunda bırakılamayacak. Örneğin, internet aracılığıyla satışı yapılan bir poliçenin internet üzerinden iptal edilebilmesi gerekecek. Ancak yüz yüze satışlarda poliçe iptali, şubede yapılabileceği gibi çağrı merkezi veya internet kanalıyla da gerçekleştirilebilecek.

Mesafeli akdedilen kredi bağlantılı sigorta sözleşmelerinde hayat sigortası hariç olarak kredi kullanan 14 gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin cayma hakkına sahip olacak. Hayat sigortalarında da en az 1 yıldır yürürlükte olup primi ödenmiş olan sözleşmeler istenildiğinde sona erdirilebilecek.

Bu şekilde bireysel kredilerle bağlantılı yapılan sigortalar bakımından tüketicilerin hakları genişliyor. Gelecek dönemlerde bu yönde yeni düzenlemelerin yapılması olası görünüyor. Kredi kuruluşları ve sigorta şirketlerinin olası idari para cezalarından korunmaları için bu düzenlemelere tam olarak uyum sağlamaları önem taşıyor.

Gürdoğan Yurtsever

Mevzuat Uyum Derneği Başkanı

yurtsever@turcomoney.com