BIST’in performansı yatırımcıları sevindirdi

Osman Göktan

Haziran ayında hem dolar bazında hem de yerel para birimi cinsinden BIST seçilmiş borsalar içinde en iyi performansı gösteren borsalardan biri olurken, Rusya ve Brezilya borsaları en kötü performansı gösteren borsalar oldu.

Haziran ayında BIST-100 endeksi FED faiz artışına gitmesi ve FED’in bilanço küçültmeye bu yıl içinde başlayacağını açıklaması sonrası gelişmekte olan ülke piyasalarına (EM) yönelik azalan risk alma iştahına rağmen pozitif ayrışmasını devam ettirdi. BIST-100 endeksi ay içinde 100.990 ile yeni tarihi zirve görürken benzerlerinden pozitif ayrıştı. Haziran ayında petrol fiyatlarında yaşanan sert düşüş, BIST’in halen diğer EM borsalarına göre kısmen iskontolu işlem görüyor olması, alınan önlem ve teşviklerin desteğiyle beklentilerin üzerinde gelen 1. çeyrek büyüme verisinin de etkisiyle BIST yabancı yatırımcının ilgi odağı olmaya devam etti. Petrol fiyatlarındaki düşüş sonrası petrol ihraççısı olan Rusya ve Brezilya varlıklarını Sat, Türkiye varlıklarını Al önerileri de TL varlıkların ve BIST’in Haziran ayındaki pozitif seyrinde etkili oldu. Nitekim Haziran ayında hem dolar bazında hem de yerel para birimi cinsinden BIST seçilmiş borsalar içinde en iyi performansı gösteren borsalardan biri olurken, Rusya ve Brezilya borsaları en kötü performansı gösteren borsalar oldu.

Haziran ayında ABD Başkanı Trump’a yönelik soruşturmalardan önemli bir sonuç çıkmazken, yeni sağlık reformunun senatodan geçmeyebileceği beklentisiyle geri çekilmesi Trump politikalarına ilişkin endişeleri yine ön plana çıkardı. Haziran ayı toplantısında FED’in yıl içinde bilanço küçültmeye başlayacağını açıklaması sonrası gelişmekte olan ülkelere yönelik fon akımları momentum kaybederken, risk iştahında düşüş yaşandı. FED faiz artırımı ve şahin tonda açıklamalara rağmen DXY dolar endeksi Haziran ayında gerilemeye devam etti. Enflasyona ilişkin zayıf beklentiler ve makroekonomik verelerin beklentilerin altında gelmesi ile Trump politikalarına ilişkin belirsizlik Dolar endeksindeki zayıflama da etkili oldu. Bu durum FED’den gelen şahin tondaki gelen açıklamaların etkisini nötralize etti.

MERKEZ BANKASI, SIKIŞ DURUŞUNU KORUYOR                                                            

FED Haziran toplantısında faizleri 25 baz puan artırarak %1,00-1,25 aralığına yükseltirken, karar üyelerden Kashkari’nin karşı oyuyla oy çokluğuyla alındı. FED üyeleri 2017 için faiz artırım tahminini değiştirmeyerek yılsonuna kadar bir faiz artışı daha yapmayı öngörmeye devam etti. Ancak FED bu yıl bilanço küçültmeye başlamayı planlandığını belirtti. Yellen, FED bilançosunun küçültülmesi için aylık 10 milyar dolardan başlayan iskonto tavanları uygulanmaya başlanacağını söylerken, zayıf enflasyon verilerinin yanıltıcı olabileceğine ve tek seferlik düşüşlerden kaynaklandığını söyledi. Avrupa Merkez Bankası Başkanı Draghi’nin deflasyon tehlikesinin aşıldığını ve reenflasyonist döneme girildiği yönündeki açıklamaları Avrupa Merkez Bankası’nın varlık alımlarında azaltıma gidebileceği yönündeki beklentilerin kuvvetlenmesine ve piyasalarda dalgalanmaya neden oldu. TCMB Haziran ayı toplantısında piyasa beklentilerine paralel olarak faizlerde değişiklik yapmadı. PPK metindeki ifadeler genel olarak önceki dönemden farklı olmasa da ekonomik aktivitedeki güçlenmeye vurgu arttı. Enflasyonun yüksek seyretmesini nedeniyle risklere dikkat çekilirken, bu nedenle sıkı para politikasının devam etmesi gerektiği tutanaklarda yer aldı. TCMB, sıkı duruşunu korurken %11,95’lere çıkardığı ağırlıklı ortalama fonlama maliyetini Haziran ayında bu seviyelerde tutulmaya devam ederek piyasalara enflasyonla mücadele konusunda kararlı olduğu mesajını verdi.

                                                   PSİKOLOJİK SINIR AŞILACAK MI?

Haziran ayında FED’in yılın ikinci faiz artışını yapması piyasalar tarafından önceden fiyatlanmıştı. Dolayısıyla FED’in bilanço küçültmeye ne zaman başlayacağı ve yılın geri kalanında kaç faiz artışı yapabileceği belirsizliği mevcuttu. FED,  bilanço küçültmeye bu yıl başlayacağını ve yılın geri kalanında bir faiz artışı daha öngördüğünü bildirmişti. Son birkaç aydır gevşeyen fiyat baskılarını fazla ciddiye almadığını ifade FED Başkanı Yellen, ABD ekonomisinin dirençli seyrettiğine vurgu yapmıştı. Ertesi gün ise TCMB’nin politika faizini %8’de, faiz koridorunun alt ve üst bandını sırasıyla %7,25 ve %9,25 düzeyinde, GLP faizini de %12,25’te sabit bıraktı. Karar ve açıklamalar sonrası Dolar/TL kurunun yükselerek 3,5250 civarında fiyatlandığı izlendi. Sonrasında gerilemeye başlayan kur, yeni yılın en düşük seviyesi olan 3,4747 seviyesine de Haziran ayında ulaşmış oldu. Kurun tekrar 3,50 aşağısına sarkması durumunda 3,50-3,4750 bandı ve 3,45 desteği takip edilebilir. Önemli bir psikolojik seviye haline gelen 3,50 üzerindeki yükselişlerde ise 3,57 ve 3,65 dirençleri hedeflenebilir.

              DRAGHI’NİN PARA POLİTİKASI

Haziran ayının ilk gününde Euro Bölgesi’nde takip edilen Mayıs ayı enflasyon verisi %1,4’e gerilemiş ve yılın en düşük fiyat artış verisi gerçekleşmişi. Volatil gıda ve enerji fiyatlarını kapsamayan çekirdek enflasyon ise aynı dönemde %0,9 artış kaydederek yine tahminlerin altında kalmıştı.  Enflasyon verisi Avrupa Merkez Bankası (ECB) için parasal teşvikten çıkış için henüz erken olduğuna ilişkin sinyal olarak değerlendirilebilir. Haziran ayında politika faizini %0’da mevduat faizini -%0,40’ta ve marjinal fonlama faizini %0,25’te sabit bırakan bankanın kararının ardından yapmış olduğu açıklamada Avrupa Merkez Bankası Başkanı Draghi, görünümün kötüleşmesi durumunda varlık alımının uzatılabileceğini belirterek deflasyon riski olmadığından faizlerin düşürülebileceği ifadesini metinden çıkardıklarını söylemişti. Haziran ayının ilk üç haftasını satıcılı tamamlayan EURUSD paritesi 1,1118 seviyesine kadar gerilemişti. Ayın son haftasında ise Draghi’nin para politikasının etkili olduğuna, Euro Bölgesi’ndeki güçlenmeyi işaret eden sinyallerin olduğuna ve deflasyon unsurlarının yerini enflasyon unsurlarına bıraktığına değinmesi paritenin son bir yılın zirvesine ulaşmasına neden oldu. Brexit referandumdan bu yana olan en yüksek seviyeye ulaşan paritenin yükseliş eğiliminin devamı halinde 1,1465 ve 1,1530 dirençleri gündeme gelebilir. Paritede geri çekilmenin başlaması durumunda ise 1,1370 ve 1,1210 destek noktaları olarak izlenebilir.

Son 6 yıldaki BIST’in Temmuz ayı performansına bakıldığında endeksin aya pozitif başladıktan sonra ay içinde ortalama %5’lerin üzerinde bir düşüş gerçekleştirdiği ve ay sonuna doğru da kayıplarını büyük oranda geri alarak ayı sınırlı kayıplarla kapattığı görülüyor.

Haziran ayı başlarında FED faiz artırımına ilişkin beklentilerin küresel piyasalarda geçtiğimiz dönemlere nispeten endişe yaratmamasının etkisiyle ons altında alımlar etkindi. ABD kanadında açıklanan istihdam ve enflasyon verilerinin genel olarak beklentileri karşılayamaması, Orta Doğu’daki gerginlik, İngiltere Başkanlık seçimi, Avrupa Merkez Bankası faiz toplantısı ve eski FBI başkanının savunmasının olması ons altının güvenli liman özelliğini canlı tutmaya devam etmekteydi. Bu gelişmelerle 1279 üzerine çıkan sarı metal sonrasında küresel risk iştahının ve kar satışlarının artmasına bağlı olarak gerilemeye başladı. Düşüşün devamı halinde ons altında 1236 ve 1220 destek noktaları takip edilebilir. Yukarı yönlü fiyatlamalarda ise 1255 ve 1270 dirençleri izlenebilir.

                                                      FED FAİZLERİ ARTIRMAYACAK

Temmuz ayında yurtdışında başta FED olmak üzere merkez bankalarının faiz kararları ve sonrasında gelecek açıklamalar takip edilecek. Özellikle Yellen ve FOMC’de oy kullanma hakkı olan üyelerin bilanço küçültmeye ilişkin açıklamaları önemli olacaktır. Piyasalar Temmuz ve Eylül ayında FED’den yeni bir faiz artırımı beklemiyor. Son gelen makro ekonomik veriler şuan için yakın dönem bir faiz artımını desteklemiyor. Şuan Eylül ayı için faiz artırım beklentileri %20’lerin altında seyrediyor. Ancak, Aralık için beklentiler %60’larda yer alıyor. Trump politikalarına ilişkin endişeler de FED’in bir sonraki faiz artırımı adımını kısa vadede gerçekleştirmesini desteklemiyor. Bunun son örneği yeni ABD sağlık reformunun senatodan geçirilemeyeceğinin anlaşılması üzerine ertelenmesi gösterilebilir. Son dönemde petrol ve emtia fiyatlarındaki zayıf seyir nedeniyle petrol ihracatçı EM ülkelere yönelik fon akımlarında zayıflama ve duraksama devam edebilir. Buna karşın Türkiye gibi net petrol ithalatçısı ülkeler pozitif ayrışmasını sürdürebilir. Bununla beraber, genel olarak uzun süredir güçlü performans gösteren gelişmekte olan ülkelerde Temmuz ay içinde bir kar satışı yaşanması ve düzeltme gerçekleşmesi bekleniyor. Ancak, bu kar satışları sonrası borsalardaki yükseliş trendinin düzeltmeler sonrası devam etmesi bekleniyor.

GÖZLER FITCH’İN VERECEĞİ NOTLARDA

Yurt içinde ise ana gündem ekonomik tarafta 21 Temmuz’da açıklanması beklenen Fitch’in kredi notuna ilişkin değerlendirmesi olacak. TCMB faiz kararı ve enflasyona verileri önemle takip edilecek diğer ekonomik gelişmeler olacak. Yurt içi piyasalar özellikle de BIST referandum sonrası başlattığı güçlü pozitif ayrışmasını Haziran ayında da güçlü şekilde devam ettirdi. Orta vadede EM içinde makul değerlemelere sahip olması, geçmiş dönemde ciddi negatif ayrışmış olması ve petrol fiyatlarındaki zayıf seyir nedeniyle yıl genelinde bu eğilimini devam ettirebilir. Ancak son dönemde oldukça iyi performans gösteren BIST’te Temmuz ayı içinde hızlı bir kar satışı yaşanması riski oldukça yüksek olasılık olarak değerlendirilmektedir. Son 6 yıldaki BIST’in Temmuz ayı performansına bakıldığında endeksin aya pozitif başladıktan sonra ay içinde ortalama %5’lerin üzerinde bir düşüş gerçekleştirdiği ve ay sonuna doğru da kayıplarını büyük oranda geri alarak ayı sınırlı kayıplarla kapattığı görülüyor. BIST son dönemde güçlü ve hızlı yükseliş gerçekleştirerek tarihi yeni zirve seviyeler test etmesi sonrası Temmuz ayı içinde hızlı bir kar satışı oluşması bekleniyor. Petrol fiyatlarındaki hızlı bir toparlanma ile Rusya Sat-Türkiye Al trade gibi önerilerin kapatılması ya da Suriye tarafında gelişebilecek Jeopolitik riskler gibi konular yurtiçi piyasalar özelinde kar satışları için bahane olarak kullanılabilir. Ya da global tarafta yaşanabilecek bir satış dalgası da bu düzeltmeyi gerçekleştirebilir. Ancak olası bir kar satışının kısa vadeli düzeltme şeklinde gerçekleşmesi ve orta vadede hem BIST’teki hem de gelişmekte olan piyasalardaki pozitif trendin devam etmesi bekleniyor.

Osman Göktan

Şeker Yatırım Genel Müdürü

goktan@turcomoney.com