Çin dünyanın en büyük ekonomisi haline geliyor

Gürdoğan Yurtsever

Bir kuşak, bir yol (one belt, one road) projesi günümüzde Çin’in en fazla önem ve öncelik verdiği stratejik projelerden birisi olarak dikkat çekiyor. Dünya ekonomisinin yaklaşık %15’ini tek başına karşılayan Çin aynı zamanda dünyanın en büyük ihracatçısı konumunda.

Yapılan araştırmalar halen dünyanın en büyük ikinci ekonomisi konumundaki Çin’in en geç 2030 yılına kadar ABD’yi geçerek dünyanın en büyük ekonomisi haline geleceğini gösteriyor. Çin’in ürettiği gayri safi yurt içi hasıla değerinin 2030 yılında 30 trilyon dolara yükseleceği, 2050 yılında ise 50 trilyon doları aşacağı tahmin ediliyor.IMF verilerine göre, Çin satın alma gücü paritesi açısından ise ilk defa 2014 yılında ABD’nin önüne geçmiş durumda. 1,4 milyarlık nüfusuyla dünyanın en kalabalık ülkesi olan Çin, üretim, ihracat ve yatırım rakamlarıyla krizlere rağmen son yıllarda bir yavaşlama görülse de uzun süredir hızlı büyümesini sürdürüyor. Dünya ekonomisinin yaklaşık %15’ini tek başına karşılayan Çin aynı zamanda dünyanın en büyük ihracatçısı konumunda. Çin, 2000’li yıllardan beri çok boyutlu bir dışa açılma politikası yürütüyor. Özellikle “Bir kuşak, bir yol” projesi Çin’in ve dünyanın geleceğine damga vuracak nitelikte bir proje olarak karşımıza çıkıyor.

BİR KUŞAK, BİR YOL PROJESİ İLE İPEK YOLU YENİDEN CANLANIYOR

Bir kuşak, bir yol (one belt, one road) projesi günümüzde Çin’in en fazla önem ve öncelik verdiği stratejik projelerden birisi olarak dikkat çekiyor. Bu proje ilk defa 2013 yılında Çin Devlet Başkanı Xi Jinping tarafından Kazakistan’da bir toplantıda dile getirildi.Çin hükümeti 2015 yılında projeyi uygulamaya koydu ve yatırımlara başladı.

Yeni İpek Yolu projesi olarak da ifade edilebilecek bu proje ile Asya ile Avrupa arasında yeni bir koridor oluşturulması öngörülüyor. Yüzyıllardır doğu ve batı arasında önemli bir ticaret ve ulaşım ağı olan eski ipek yolu güzergahını yeniden canlandırmayı ve modern bir ticaret yolu oluşturmayı hedefleyen bu projede hem karadan hem da denizden güzergahlar öngörülüyor.Proje kapsamında İpek Yolu Ekonomik Kuşağı ve 21. Yüzyıl Deniz İpek Yolu oluşturulacak. Bu sayede pek çok ülke yeni kara ve deniz yolları ile birbirine bağlanmış olacak. Proje kapsamında yüksek hızlı demir yolu, kara yolu, hava alanları ve limanlar yapılması veya mevcut tesislerin modernize edilmesi ve geliştirilmesi hedefleniyor. Çin tarafından ulaşım, enerji ve elektrik gibi altyapı alanlarında önemli tutarda yatırımlar yapılıyor.Hat üzerindeki ülkelerin altyapı projeleri Çin tarafından destekleniyor.Bu projeyi hayata geçirmek içinAsya Altyapı Yatırım Bankası kuruldu. 57 ülkenin kurucu üye olduğu Bankanın kurucu üyelerinden birisi de Türkiye. Bir kuşak, bir yol projesi Asya, Avrupa, Ortadoğu ve Afrika’da bir çok ülkeyi içine alan bir proje. Çin’in son yıllarda izlediği dışa açılma politikaların bir ürünü olarak gündeme gelen bu stratejik ve dev projeyi küresel arenada oyunun kurallarını yeniden yazabilecek, dünyadaki dengeleri değiştirebilecek önemde bir proje olarak ifade etmek yanlış olmayacak. Dünya nüfusunun üçte ikisini ve küresel üretimin üçte birini etkileyeceği düşünülen bu dev projenin ülkeler arasındaki ilişkiler ve dünyanın geleceği üzerinde büyük etkileri olması bekleniyor.

TÜRKİYE-ÇİN İLİŞKİLERİ GELİŞİYOR

 Bu proje ile Çin daha önce fazla etkili olmadığı bölgelere de yayılma imkanı buluyor ve dünyada daha da etkili bir güç haline geliyor. Bununla birlikte bu proje yalnızca Çin’e değil, projenin içinde yer alan diğer ülkelere de önemli kazanımlar sağlayacak bir proje olarak karşımıza çıkıyor. Bu bağlamda bu proje eski ipek yolunun candamarı konumundaki Türkiye’yi de yakından ilgilendiriyor ve büyük fırsatlar barındırıyor. Proje kapsamında Türkiye-Çin arasında önemli çalışmalar yürütülüyor. İnşa edilmesi planlanan iki karayolunun Türkiye’den geçeceği ifade ediliyor. Bunun da Türkiye’ye önemli katkılar sağlayacağı ortada. Fakat iki ülke arasındaki ilişkiler yalnızca bu proje ile sınırlı değil.Son yıllarda iki ülke hükümetleri ortak ticaret ve işbirliği imkanlarını geliştirmeye büyük önem veriyor. Bu kapsamda bir çok Türk firması Çin’de yatırım yaptığı gibi Çinli firmalar da giderek artan sayıda Türkiye’de yatırımlar yapıyor. Dünyanın en büyük bankası olan Çin’li ICBC 2015 yılında Tekstilbank’ı satın alarak Türkiye’de faaliyet göstermeye başlamıştı. ICBC Turkey Bank bu süreçte Türkiye’de özellikle büyük altyapı ve enerji alanındaki projeleri finansmanı alanında önemli katkılar sağladı ve bu katkısı gün geçtikçe artıyor.

Türkiye ve Çin arasındaki ticaret hacmini artırmak ve ulusal paraların kullanımını yaygınlaştırmak amacıyla 2012’de imzalanan swap (para takası) anlaşması kapsamında, TCMB ile Çin Merkez Bankası arasında ilk para takası 30 Kasım’da gerçekleştirildi. ICBC Turkey tarafından yapılan 450 milyon TL’lik bir kullanımla hayata geçirilen bu anlaşma iki ülke arasındaki ticari ilişkilerin gelişmesi açısından önemli bir adım oldu. Bu anlaşma ile Türk firmaları Çinli firmalarla yaptıkları ticarette RMB kullanma imkânı bulabiliyorlar. Bunların yanı sıra Çin’in son dönemlerde açıkladığı beş yıllık kalkınma planı ve Sanayi 4.0 kapsamındaki strateji çalışmaları tüm dünya ekonomisini etkileyeceği gibi ülkemiz ekonomisine de önemli etkilerde bulunacak görünüyor.İki ülke arasındaki işbirliğinin önemini gören diğer kuruluşların da bu ilişkileri geliştirme yönünde önemli çabaları var. Bu kapsamda TÜSİAD tarafından 4 yıldan beri “Çin’i Anlamak&Çin ile İş Yapmak” adında bir konferans düzenliyor. Bu konferansların dördüncüsü 16 Aralık’da İstanbul’da düzenlendi. ICBC Turkey’in de ana sponsor olduğu bu etkinliğe ICBC Turkey Yönetim Kurulu Başkanı Xu Keen’de konuşmacı olarak katıldı. Çin, son dönemlerde yürüttüğü dışa açılma politikası ve yaptığı atılımlarla hızla dünyanın en büyük ekonomisi haline geliyor. Çin tarafından geliştirilen projeler Türkiye açısından da önem taşıyor ve büyük fırsatlar barındırıyor. Son dönemlerde Çin ve Türkiye arasındaki ticari anlaşmalar ve ortaklıklar hızla artıyor. Her alanda görülen bu gelişimin daha da ileri seviyelere taşınması ve işbirliğinin artırılması iki ülkeye de önemli kazançlar sağlayacak.

Gürdoğan Yurtsever

www.icdenetim.net

@guryurtsever