Cumhuriyet tarihinin ilk sınai Mülkiyet Kanunu çıkıyor

Kemal Yamankaradeniz

Cumhuriyet tarihinin ilk Sınai Mülkiyet Kanunu, Türkiye Büyük Millet Meclisi genel kuruluna geldi. Türkiye, şimdiye kadar sınai mülkiyet haklarının korunmasını, özelde patent, marka ve tasarım haklarına ilişkin uygulamalarını 1995 yılından beri kanun hükmünde kararnamelerle yönetiyordu.

Patent, marka ve tasarım alanlarını kapsayan kanun tasarısı artık Meclis’te. Çoğunluğun desteğiyle Mayıs ayı sonuna kadar meclisten geçmesi bekleniyor. Yeni Sınai Haklar Kanunu ile ülkemizde ticari yaşamın bu alanını güvence altına alan pek çok yenilik getiriliyor. Böylece türkiye, çok daha nitelikli bir sınai mülkiyet yapısına kavuşulacak.

Yeni kanun ile süreçler basitleşecek ve kısalacak, kişiler patent tesciline, Ar-Ge ve inovasyon çalışmalarına teşvik edilecek. Kanun ile birlikte gelen en önemli değişikliklerden biri de, patent ve tasarım ihlallerinde asgari standartlar belirlenerek daha hızlı şekilde hukuki yaptırımlar uygulanabilecek. Marka taklitlerine ağır cezai yaptırımlar uygulanacak.

Artık kullanmadığı halde kimse 40-50 markaya sahip olamayacak. 7 yıl boyunca kullanılmayan markalar  Türk Patent Enstitüsü tarafından iptal edilebilecek. Bu şekilde marka tüccarlarının da önüne geçilecek. Kanun ile birlikte otomotiv sektöründe eşdeğer parça üretiminin önü açılacak. Akredite olmak şartıyla yedek parça üreticileri araç parçalarını üretip satabilecekler. Bu şekilde piyasadaki yedek parça fiyatlarının ucuzlaması da sağlanmış olacak.

TAKLİT ÜRÜNLERE CEZA

Çıkacak yeni kanun, taklit ürünlere de savaş açıyor. Taklit ürünler artık cezasız kalmayacak. Taklit durumunda 1 yıldan 3 yıla kadar paraya çevrilemeyecek cezalar geliyor. Ayrıca bu ürünlerin imha süreçleri de hızlanıyor. Tasarım ilan süreçlerinde sürenin 6 aydan 3 aya, marka ilan süreçlerinde ise 1 yıldan 4 aya inecek.

BULUŞ YAPAN İŞÇİYE PRİM

Yeni kanun ile sadece süreçler kısalmayacak, tescilden kaynaklanan gelir dağılımında da daha dengeli bir yapıya kavuşulacak. Yükseköğretim kurumlarında geliştirilecek buluşların sahibi artık öğretim elemanları değil, yükseköğretim kurumları olacak. Fakat gelirler paylaşılacak. Elde edilen gelirin en az üçte biri buluşu yapan öğretim elemanına, üçte biri Teknokent’e, kalanı ise rektörlüğe verilecek. Bu şekilde öğretim elemanlarına da yaptıkları buluştan gelir sağlanarak, Ar-Ge çalışmaları teşvik edilecek. Çalışan ve üniversite mensupları bu haklarının kullanımından elde edilen gelirden pay almaya hak kazanacak. Yine aynı şekilde işçiler de Ar-Ge çalışmalarına teşvik edilecek. Fabrikalarda gerçekleşen buluş ve tasarımda işçinin katkısı varsa buluş ve tasarımdan elde edilen gelirden işçi de gelir elde edebilecek. Fabrikalarda bu konuda değerlendirme komisyonu kurularak, işçiye ne kadar pay verileceğine karar verilecek. Hem öğretim elemanları hem de işçiler Ar-Ge’ye teşvik edilecek. Yeni kanun ile marka, patent ve tasarım tescil başvurularında büyük artışlar görülebilir.

TÜRK PATENT ESNTİTÜSÜ’NÜN ADI DEĞİŞİYOR

1994 yılında kurulan  Türk Patent Enstitüsü’nün adı  “Türk Patent ve Marka Kurumu” olarak değiştirilecek  ve bu kanunla daha güçlü bir yapıya kavuşacak. Ülkemizi bu alandaki uygulamalarda yurtdışında temsil eden tek kurum olan  Türk Patent Enstitüsü yeni yapısıyla uluslararası alanda daha saygın bir kurum haline gelecek.

Ayrıca Sınai Mülkiyet Kanun Tasarısında marka ve patent vekillik mesleğinin disiplin hükümlerine yer verilmiş olup, kurallara uygun çalışmalar yapmayanlara uygulanacak cezalar için disiplin kurulu oluşturulacak. Disiplin kurulu 7 kişiden oluşacak. Böylece sınai mülkiyet sistemi güçlü kurum, etkin mevzuat, doğru çalışan vekillik sistemi ve adil yargılama için oluşturulmuş fikri ve sınai haklar mahkemeleri ile Türk ticari hayatında marka, patent, tasarım korumalarında daha etkin uygulamalara sahip olacak.

Kemal Yamankaradeniz

Destek Patent Yönetim Kurulu Başkanı