Derviş: Parayı basın, halka dağıtın

Japon Merkez Bankası, Avrupa Merkez Bankası ve İsveç Merkez Bankası. Bu üç bankanın şu sıralar çok konuşulan tek bir özelliği var: Negatif faiz uygulaması. Kimilerine göre can simidi, İngiltere Merkez Bankası Başkanı Mark Carney ve onun gibi düşünenlere göre ise sıfır toplamlı oyun yani kazananı yok.Negatif faiz uygulaması ile ilgili “Su bolluğunun olduğu bir ortamda atların su içmeyi reddetmesi” benzetmesini yapan Brooking Enstitüsü Direktörü Kemal Derviş‘e göre, kırılgan büyüme ve düşük enflasyon ortamında, bu uygulama ile küresel resesyona korkuları, yeniden canlandı; ancak merkez bankaları çaresiz değil.

Negatif faiz uygulaması dışında bir seçenek daha var: ‘Helikopter para’ politikası. Literatürde, devletin para basarak bu parayı doğrudan hanehalkı/tüketicilere dağıttığı saf maliye politikası olarak tanımlanan bu uygulama ile insanların para harcamasını sağlayacak teşvikler sağlanması hedefleniyor.

Bu öneriyi ortaya atan ilk isim monetaristlerin babası Milton Friedman. Son temsilcisi ise FED’in dünyayı dolara boğan genişleme süreci ile eski FED başkanı Ben Bernanke’ydi.

Project Syndicate’teki yazısında, negatif faiz uygulamasının dezavantajlarına değinen Derviş, faiz yükseltmenin de piyasaların gönlünü almak dışında, tek başına yeterli olmayacağı kanısında.

Bankaların iyi zamanlanmış ve koordineli politika yürütmeleri gerektiğini ifade eden Derviş, bahar aylarında gerçekleşecek olan IMF ve Dünya Bankası toplantılarının bu noktada önem taşıyacağını belirtiyor.

Ortodoks ekonomi politikaların tamamıyla başarısızlığa uğradığının altını çizen Derviş, ayrıca yazıda günümüz dünyası için inovatif uluslararası ekonomik çözüm işbirliklerinin lüks değil, ihtiyaç olduğu vurgusunu yapıyor.