Dünya, sağlıkta yapay zeka ve robotlarla neler yapıyor?

Selin S. Yıldırım

*Dünyanın gelişmiş ülkeleri ve son yıllarda kalkınma başlatan ülkeler, sağlık sektöründe devrim niteliğindeki yapay zeka ve robotlarla inanılmaz işlere imza atıyor. Peki Türkiye, yapay zeka ve robotlar konusunda dünyanın neresinde?

*Sağlık politikalarını doğru bir şekilde uygulayabilmek için önce strateji belirlenmesi, ardından dünya vizyonuna sahip tüm stratejileri hayata geçirebilecek cesur, lider ruhlu beyinler lazım.

*Sağlık politikalarını belirlemek için önce strateji belirlenmesi, ardından dünya vizyonuna sahip tüm stratejileri hayata geçirebilecek cesur, lider ruhlu beyinler lazım.

Yapay zeka hiç birimize yabancı değil, uzun zamandır değişik ihtiyaçlarımızda zaten kullanıyoruz. Arabamızın bize doğru zamanda bakım zamanının gelmiş olmasını söylemesinden tutun da müşterisi olduğumuz mağazanın önünden geçerken bize özel indirim oranını belirten mesaj alıyor olmamıza kadar yapay zeka her anımızda var..

Son yıllarda ise daha fazla sağlık sektör içinde kullanılmaya başlayan yapay zeka, maliyet tasarrufu, teşhis konulma hızı, karmaşık veriler içerisinde doğru olasılığı daha yüksek verilerle vermeye başladıkça sağlık sektörünün geleceğinin baş rol oyuncusu olma yolunda gelişiyor.

Yapay zeka, sağlıkta özellikle erken tanı ve teşhis konusunda, büyük umut vaat ediyor. Spor aplikasyonlarını, sağlıklı beslenme aplikasyonları ardından her adımımızı sayıp yürümemiz gereken adım sayısını uyaran, aldığımız kalorileri hesaplayıp günü kaç kalori ile bitirdiğimizi bize bildiren, yürüyüş bandında nabzımızı ölçüp yavaşlamamız gereken zamanda uyaran yapay zeka yıllardır hayatımızda.

YAPAY ZEKA İLE HASTALIKLAR ERKEN TEŞHİS EDİLİYOR

Yapay zeka ile birlikte giyilebilir tıbbi cihazların çoğalması, sağlık uzmanlarının hayati tehlike arz eden olayları daha erken teşhis etme ve daha iyi izlemelerini sağlıyor. Örneğin, Amerikan Kanser Derneği’ne göre, ABD’de yılda 12.1 milyon mamogram yapılıyor, ancak bu mamogram sonuçlarının büyük bir kısmı hatalı teşhise sebebiyet veriyor. Bu nedenle, iki sağlıklı kadından birinin sağlıklı olmasına karşın kanserle karşı karşıya geliyor. Özetle yapay zeka kullanımı, mamogramların % 99 doğrulukla netice veriyor. Bu sayede gereksiz yere uygulanan biyopsilerin ve stresin önüne geçiliyor.

‘Cyrcadias’ ITBra meme kanserini daha erken safhalarında uyarabilen yapay zekaya sahip bir yelek.

 SAĞLIK EKONOMİSİ ÇOK HIZLI BÜYÜYOR

Accenture’un araştırmasına göre ABD, yapay zeka uygulamalarını hayata geçirmek suretiyle sağlık ekonomisi için 2026’ya kadar yıllık 150 milyar dolar tasarruf sağlayabilecek. Accenture, 2021 yılına kadar pazarın 6,6 milyar dolarlık büyüme potansiyeline sahip olduğunu öngörüyor. İşte bu yüzden dünyanın önde gelen ülkeleri, ihtiyaç duyulan sektörler için yatırımlara başlayıp uygulama denemelerini başlatmış bile.

 İNGİLTERE’DE ZAMANSIZ ÖLÜMLER AZALDI

İngiltere sağlık sistemi (NHS) içerisinde kullanımına başlanan stream aplikasyonu ile klinik uzmanları, her gün ilave 2 saatlik zaman kazandı. Hastalar çok daha hızlı, teşhise ulaşıp erken tedaviye başladı ve iyileşme süreleri azaldı. İngiltere, yapay zeka ile hastalarına hızlı teşhis ve doğru tedavi yöntemi uygulayarak,  doğru zamanda doğru tedaviye başlayamadığı için hastalığı artan hatta zamansız ölümler ile sonuçlanan sağlık sistemi problemine önüne mucizevi bir çözüm üretmiş görünüyor. (www.deepmind.com)

ROBOTLAR YOLA ÇIKTI BİLE…

IBMs Watson Onkoloji: Çin, Tayland ve Hindistanda 21 hastanede aktif olarak kullanılan bu robot, kanser hastalarının verilerini ileri düzeyde inceleyip kullanılması gereken tedavi yöntemini belirliyor.Toyota: Hareket kabiliyeti kısıtlanmış hastaların dengede durabilmesi ve yürüyebilmesi için 4 robot geliştirmiş.Xenex: Hastane ortamında enfeksiyona sebep olabilecek tüm mikro organizmaları UV ışınları ile yok ederek daha steril bir ortam sağlıyor.                  

TÜRKİYE SAĞLIK SEKTÖRÜ İÇİN NE YAPIYOR?

Peki tüm dünya sağlık alanında, tüm bu uygulamaları kullanmaya başlarken, Türkiye sağlık sektörü için ne yapıyor?  Robotik cerrahi yapabiliyoruz. Reklamı yapmak amacıyla bir çok önde gelen özel hastane, milyonlarca dolar ödeyip aldığı robotları kullanabilen doktor istihdam ediyor. Ancak hala dünya istatistiklerinin çok altındayız. Deneyim ve eğitim şansı olmayan cerrahlarımız ise, hastaya konfor ve tedavi başarısı sunan robotik cerrahi yöntemini öneremiyorlar.  Bu süreci kendisine yatırım danışmanlığı yaptığım, dünyanın en deneyimli Harvardlı robotik cerrahi profesörü dostum ile babamın robotik cerrahi ameliyatı süresince bizzat yaşadım.  Robotu yapacak olan da, kullanacak olan da insan!Türkiye’de yaşanan ekonomik ve sosyal sıkıntıların ana sebebi,  insan değerinin bilinmemesi ve insan yerine maddeye yatırım yapılmasıdır.

ÜLKELERİN YAPAY ZEKA STRATEJİLERİ

Geçtiğimiz 2 yıl içerisinde Kanada, Çin, Danimarka, AB Komisyonu, Finlandiya, Fransa, Hindistan, İtalya, Japonya, Meksika, Nordik-Baltık Bölgesi, Singapur, Güney Kore, İsveç, Tayvan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Birleşik Krallık, yapay zekânın kullanımını ve gelişimini teşvik etmek için ulusal stratejilerini yayımladılar. Her bir strateji, birbirinden farklı ama tüm kullanım alanlarını içeriyor.

Kaynak: Tim Dutton Makalesi 

Türkiye ulusal yapay zeka stratejisi üzerinde ne zaman çalışmaları başlatır bilemiyorum. Ama sağlıklı bir toplum olarak  ülke hedeflerimize ulaşabilmemiz için, sağlık alanında yapay zeka stratejisini ivedilikle sağlık politikaları içerisine alıp uygulamaya başlaması gerekiyor.  Sağlık politikalarını doğru bir şekilde uygulayabilmek için önce strateji belirlenmesi, ardından dünya vizyonuna sahip tüm stratejileri hayata geçirebilecek cesur, lider ruhlu beyinler lazım. Türkiye’nin fazlasıyla sahip olduğu vatansever Türk lider beyinleri ne yazık ki bir bir ülkeyi terk etmeye ya da tüm gelecek hayallerimizi hayata geçirebilme koşullarını kaybetmeye başladı. Bunun tek sebebi ise okumuş cahillerin, kıskanç ve bencil ruhlarını egolarına teslim edip oturtulmuş oldukları koltukların değerini kendileri sanmaları.

LİDER OLUNMAZ, DOĞULUR! İNSAN OLUNMAZ, DOĞULUR!

İnsani özelliklerini koruyan kendini geliştirmeyi başaranlar;  geçmişte olduğu gibi, bugün de ve gelecekte de insanlığın faydasına yaptığı işlerle, buluşlarla ve sevgiyle dokunduğu kalpler sayesinde ilelebet saygı ile anılacaktır. Ölümsüzlük budur, sağlıcakla kalın!Selin’den…Kaynak: PWC – What Doctor? Raporu, Accenture – Yapay Zeka Araştırmaları,Tim Dutton Makalesi, www.wareables.com

Selin Yıldırım

Medikal Turizm Derneği USA Avrupa Başkanı

yildirim@turcomoney.com