Ekonomik beklentilerde bozulma çok maliyetli olabilir!

Rafı Karagöl

Büyüdüğümüz için cari işlemler açığı veriyoruz gibi bir yanılsamayla karşı karşıya kalınıyor. Ancak 2014 yılı bu düşünceyi doğrulamıyor, zira büyüme düşerken, cari işlemler açığı buna paralel hareket etmiyor.

Uluslararası piyasalarda rasyonel beklentiler gerçekleşmekte olup bunun paralelinde de gelişmekte olan ülkelerde çeşitli olumsuzluklar ortaya çıkıyor. AB’de de 2015 yılı büyüme beklentisi % 1,5 düzeylerine revize edildi. Yeni ekonomik dengelerde gelişmiş ülkeler; 2008-2009 krizlerinde ciddi tedbirler alınması nedeniyle 4-5 yıllık dönemde toplusal sıkıntılar yaşadılar. Ancak bu dönemin sonuna geliniyor. Diğer taraftan gerekli tedbirleri almayan gelişmekte olan ülkeler için yeni ekonomik düzen ilave faturaların ortaya çıkmasına yol açacak.

PİYASALAR 30 MART SEçİMLERİNİ BEKLEDİ

Türkiye’nin 2014 yılı için büyüme tahmini % 3 seviyelerinde. Ancak bu büyümenin gerçekleşmesi için rasyonel beklentilerde bozulma olmaması gerekiyor. ülkemizin potansiyel büyümesinin % 4-4,5 civarında olduğu göz önüne alındığında beklenen büyümenin işletmeler bazında büyük sıkıntıları ortaya çıkarması beklenmeli. Bunun ötesinde eğer büyüme beklentilerin de altında kalırsa bu sıkıntılar daha da büyük olacak. Piyasa oyuncuları rasyonel beklentilerini henüz revize edemiyor, ya da oluşturamıyor. Bunun için hemen hemen her kesim, 30 Mart seçimlerinin sonuçlarını gördükten sonra karar vermeyi tercih etti. Aslında 2014 yılı yerel seçimler açısından değil cumhurbaşkanlığı seçimi ve genel seçimler açısından da büyük önem arz ediyor. O nedenle, 30 Mart seçimleri beklentileri bir sonraki seçim ya da seçimlere öteleyebilmesi yönünden de büyük
önem taşıyor.

Tüm bu belirsizlikler piyasa oyuncularının ve özellikle de yabancı yatırımcıların, rasyonel beklentilerinin en iyimser ifadeyle oluşmasını engelliyor. Bu durum da ekonominin her anlamda yön bulamaması sonucuna yol açıyor.

CARİ İŞLEMLER AçIĞI VE BüYüME ARASINDAKİ DENGE TEHLİKELİ

2014 yılı cari işlemler açığı 50 milyar USD düzeyinde beklendiği bir ortamda büyüme sorunumuzun olmayacağını varsaymalıydık. Ancak büyümede de ciddi bir sıkıntı olabileceği ortada. Esasen cari işlemler açığı yatırım ve ara mamulü ithalatı için ve geçici bir dönemde kabul edilebilir ve sürdürülebilir düzeyde. On yılı aşkın süredir sürekli yüksek cari işlemler açığı veren Türkiye’nin yüksek büyümesinden dolayı bu açığın net olarak olumsuz olduğunu söylemek çok kolay değil. özellikle de finansman sorunu olmadığı sürece bu sorun pek ön plana çıkamamakta ve nihayetinde birçok gelişmekte olan ülke gibi uzun vadeli bakılamadığı için de tedbirler alınmıyor. Büyüdüğümüz için cari işlemler açığı veriyoruz gibi bir yanılsamayla karşı karşıya kalınıyor. Ancak 2014 yılı bu düşünceyi doğrulamıyor, zira büyüme düşerken, cari işlemler açığı buna paralel hareket etmiyor. Bunun nedenini önümüzdeki dönemde daha net görmek mümkün olabilecek. Bu durum Türkiye için her açıdan olumsuz bir gösterge. Ama asıl tehlikeli nokta; yatırım ve ara malları ithalatı dışında tüketim malları ithalatı yönünden de dışa bağımlı hale gelmekte. Nihayetinde dış dünyadan her yıl ilave GSYIH’nin % 7-8 oranında yeni borç bulma noktasında olan bir ülke olarak yurtdışı şoklara karşı direnç giderek azalıyor.

Finansal Bakış
Rafi Karagöl
JCR Eurosia Rating Başkan Vekili

karagol@turcomoney.com