Ekonomik büyüme, nasıl gerçekleşti?

Türkiye ekonomisi, 2016 yılının ilk çeyreğinde yüzde 4,8 oranında büyüme gerçekleştirdi. . Büyüme iç talepteki artış ile sağlandı, yatırımların ve dış ticaretin büyümeyi desteklemediği görülüyor

2016 yılının ilk çeyreğine dair ekonomik büyüme istatistikleri sabit fiyatlarla yüzde 4,8 düzeyinde büyümeye işaret ediyor. Söz konusu oranın beklentilerin üzerine çıktığı vurgulanmalıdır. Sektörel düzeyde ortaya çıkan büyüme hızları incelendiğinde ise tarımda yüzde 2,7; sanayide yüzde 5,9 ve hizmetler sektöründe ise yüzde 5,1 oranları dikkat çekiyor. Ancak döviz kurlarında görülen artışın etkisiyle ABD Doları üzerinden hesaplanan gayrisafi yurtiçi hasıla büyümesi ise yüzde -6,3 (yüzde 6,3 küçülme) olarak gerçekleşti. Bu kapsamda son bir yıllık milli gelir değeri de 708,7 milyar ABD Doları’na düştü.

BÜYÜMEYİ HANGİ SEKTÖRLER DESTEKLEDİ?

Büyümenin harcamalar yöntemiyle değerlendirilmesi bağlamında dikkat çeken gelişme ise iç talebin göreceli biçimde canlanarak büyüme hızını yükseltmesi oldu. İç talebin en önemli bileşeni hanehalkı tüketim harcamaları hem geçen yılın aynı döneminin hem de 2016 yılının tümünün üzerinde bir oranda yüzde 6,9 artış sergilemesi dikkat çekiyor.

Yerleşik ve yerleşik olmayan hane halklarının yurtiçi tüketimi incelendiğinde ise “lokanta ve oteller” alt başlığındaki azalış dışında tüm alt başlıklarda artışlar gözlemleniyor. Detaylara inildiğinde ilk sırada yüzde 22,18 ile “sağlık” alt başlığı dikkat çekiyor. Yüksek oranlı artışın yaşandığı bir diğer alt başlık ise yüzde 10,38 artışın yaşandığı “eğlence ve kültür”dür. Benzer bir biçimde “ulaştırma ve haberleşme” alt başlığında da yüzde 9,54 düzeyinde bir artış gözlemlendi.

YATIRIMLAR VE DIŞ TİCARETİN PAYI

Milli gelir büyümesini destekleyen devletin nihai tüketim harcamalarında da yüksek oranlı sayılması gereken yüzde 10,9 düzeyinde artış gerçekleşti. Diğer taraftan yatırımlardaki performansı izlediğimiz gayrisafi sabit sermaye oluşumunda yüzde 0,1 düzeyinde bir azalış karşımıza çıkarken, net dış ticaretin ise büyümeye eksi yönde katkı verdiği vurgulanmalıdır.

Tüm bu veriler ışığında vurgulanması gereken temel husus Türkiye ekonomisinin yapısal özelliklerine uygun benzer bir dönemin daha tamamlanmış olmasıdır. Büyüme iç talepteki artış ile ortaya çıkarken, yatırımların ve dış ticaretin büyümeyi desteklemediği görülüyor. Hanehalkı harcamalarında görülen artışların sürdürülememesi ve yatırımların canlanmaması durumunda ise büyümede görülen performans, düşüşe geçebilir.

Tablo: GSYH Sonuçları, I. Çeyrek, Ocak-Mart 2016

Kaynak: TÜİK.

Tablo: Harcamalar Yöntemiyle GSYH, I. Çeyrek, Ocak-Mart 2016

Kaynak: TÜİK.

Tablo: Hanehalkı Tüketiminde Eğilimler

Kaynak: TÜİK.

Doç. Dr. Ertuğrul KIZILKAYA

kizilkaya@turcomoney.com