Elazığ'da akademisyenler hayvan gübresinin proses atığından aktif karbon üretti

ELAZIĞ (AA) – İSMAİL ŞEN/PİRHASAN DOĞAN – Fırat Üniversitesinde (FÜ) akademisyenler uyguladıkları yöntemle hayvan gübresinin proses atığından aktif karbon üretti.

FÜ Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mustafa Boyrazlı beraberinde 3 akademisyenle, biyogazdan elektrik enerjisi üreten bir firmanın talebi üzerine tavuk gübresinden biyogaz elde edilmesinin ardından açığa çıkan proses atıkların (Atık suda bulunan veya bir üretim veya imalat sürecinin doğasında bulunan ve çevreye deşarj edilen, toksik olarak tanımlanan kirletici veya kirleticilerin birleşimi) ekonomiye kazandırılması için bilimsel çalışma yürüttü.

Akademisyenler laboratuvar ortamında aylar süren çalışmaları sonucu, "Hayvan dışkısından enerji üretimi gerçekleştiren güç santrallerinde üretim sonrası oluşan katı atıkların flotasyon ile zenginleştirilmesi" adını verdikleri yöntemle hayvan gübresinden enerji elde edilmesinden sonra oluşan proses atıklarından, gıda, eczacılık, kimya, petrol, maden, nükleer, otomobil, atık gaz ve suların temizlenmesi gibi alanlarda kullanılan aktif karbon üretmeyi başardı.

Geliştirilen yöntem, yapılan başvuru üzerine Türk Patent ve Marka Kurumunca (TÜRKPATENT) tescillendi.

Bu yöntem, TEKNOFEST ev sahipliğinde Adana'da düzenlenen 9. Uluslararası Buluş Fuarı'nda yapılan değerlendirme sonucu bronz madalyaya layık görüldü.

– "Flotasyon yöntemiyle gübre atıklarının karbon içeriğini arttırabileceğimizi gördük"

Doç. Dr. Boyrazlı, AA muhabirine, üniversitenin desteğiyle uyguladıkları yöntemin hayvansal kaynaklı karbon salınımını azaltarak çevre kirliliğinin önlenmesine büyük katkı sağlayacağını belirtti.

TÜRKPATENT tarafından tescillenen metodu uluslararası arenada da tescillemek için Konya'daki özel bir patent ofisine başvuru yaptıklarını ifade eden Boyrazlı, şunları söyledi:

"Elazığ'da tavuk gübresini kullanarak enerji elde eden bir tesisimiz var. Bunların enerji üretimi sonrası ortaya çıkan atıkları var. Bizden bu atıkları değerlendirmek veya bertaraf etmek konusunda destek istediler. Oradan numune aldık. Bölümümüzde yaptığınız laboratuvar çalışmaları sonucu flotasyon yöntemiyle gübre atıklarının karbon içeriğini arttırabileceğimizi gördük ve flotasyonla yaptığımız zenginleştirmeden sonra elde ettiğimiz üründen de aktif karbon üretimini başardık. Bu şekilde patent sürecini de başlattık."

Dünya genelinde biyoenerji tesislerinin giderek yaygınlaştığına işaret eden Boyrazlı, bu noktada ortaya koydukları metotla milyonlarca ton hayvansal gübre atığının aktif karbon üretimiyle ekonomiye kazandırılabileceğine ifade etti.

Boyrazlı, "Tavuk gübresi kullanarak enerji üreten tesislerde enerji üretiminden sonra açığa çıkan atıkların içerisinde yüzde 28-30 civarında bir karbon vardı. Bu karbon içeriğini flotasyon yöntemi kullanarak yüzde 65'lere kadar çıkartabildik. Bu karbon nerelerde kullanılır? Ürettiğimiz karbon içeriği yüksek ürünü başta aktif karbon üretimde kullandık. Aktif karbonun yanı sıra enerji üretim tesisinde tekrar kullanılabilecek bir malzeme de elde etmiş olduk. Aktif karbonu diş macunundan tutun da sigara filtrelerine, su arıtma cihazları gibi birçok tıbbi ve endüstriyel uygulamada kullanabilirsiniz." dedi.

– "Atığın atığını da değerlendirmiş olduk"

Boyrazlı, dünyada farklı kaynaklardan aktif karbon üretebildiğini ancak hayvan gübresinin proses atağından aktif karbon üretiminin hem daha ekonomik hem de daha çevreci olduğuna işaret etti.

Bu yöntemin hayvansal atıklardan kaynaklanan ve sera gazı etkisine neden olan karbon salınımının azaltılması bakımından da büyük fayda sağlayacağını dile getiren Boyrazlı, şunları kaydetti:

"Türkiye ve dünya, biyomalzemelerden enerji üretimi yönünde de hareket etmekte. Buluşumuz şu anda dünyada uygulanan bir yöntem değil. Flotasyon yöntemiyle biyoenerji tesislerinde üretimden sonra açığa çıkan gübre atıklarının karbon içeriğini yükselterek sanayinin farklı alanlarında kullanılmasını ya da bundan aktif karbon üreterek tıp, madencilik ve kimya sektörü gibi birçok alanda kullanılmasını sağlayacağız. Bu sayede atığın atığını da değerlendirmiş olduk. Bu yöntemle aktif karbon üretimi hem ülkemiz ekonomisine hem de üniversitemize katkı sağlayacak. Bunu uluslararası patente de çeviriyoruz. Dünyada bu çalışmanın bir örneği yok. Dolayısıyla biyoenerji üretim tesislerinin atıklarının bertaraf edilmesi veya zenginleştirmesi konusunda nerede bir çalışma yapılacaksa artık bizim çalışmamız bir örnek olacak ve telif hakkı ülkemizde olacak."