Elektrik enerjisi depolamasında lityum esaslı bataryalar

İbrahim Aybar

Merhabalar,

Okurlarım biliyorlar. Yazılarımda çoğunlukla yeni nesil teknolojilere sahip taşıtlarla ilgili bilgiler paylaşıyorum. Bu amaçla yurt içi ve yurt dışı kaynaklı bir çok araştırma ve haber kaynaklarını yakın takip ediyor, çeşitli etkinliklere katılıyorum.

Bu kez, yurt içinde takip ettiğim yesilhaber.net adresli haber portalındaki elektrik enerjisi depolama işinde kullanılan Lityum-Demir-Fosfat (LiFePo4) bataryalara ait haber dikkatimi çekti. Özellikle Çinli batarya üreticisi şirketlerin yoğun olarak ürettiği bu bataryalarla ilgili gelişmeleri kısaca değerlendirmek istedim.

LiFePo4 bataryalar, günümüzdeki teknolojik düzeyleriyle uzun ömürlü ve çevre dostu güç kaynakları olarak tanınıyorlar. Bu yönleriyle giderek artan ölçüde şehir altyapılarında kullanım imkanı buluyorlar. Trafik altyapısı, sağlık acil servis merkezleri, itfaiye ve güvenlik hizmetlerine ait altyapılar bunlardan bazıları.

Örnek olarak, benim de yıllar önce doktora çalışmaları için gittiğim ve FAA bünyesinde çeşitli kurslar gördüğüm ABD’nin Oklahoma eyaletinin Oklahoma City kent yönetiminin trafik ışıklarında kesintisiz enerji ihtiyacını bu bataryaların karşılamaya başladığını görüyoruz. Böylece trafik güvenliğinin artırılması hedefleniyor.

LiFePo4 bataryalar , klasik kurşun-asit bataryalara nazaran dört kat daha uzun ömürlü ve %30 daha fazla enerji depoluyorlar. Bu avantajları sayesinde telsiz sistemlerinden acil sağlık hizmetlerine kadar giderek daha yaygın kullanılma imkanları var.

Öte yandan Oklahoma Üniversitesi yerleşkesinde bulunan öğrenciler ve çalışanların güvenliğine yönelik acil çıkış lambaları, yangın dolaplarının ve diğer elektronik kilitlenen kapıların kilitleri için gereken enerji bu bataryalardan sağlanmaya başlamış durumda. 10 saate kadar kesintisiz enerji alınabiliyor.

Yine ABD’nin Texas eyaletindeki Brownsville kentinde belediye hizmetleri LiFePo4 bataryalardan kurulu enerji depolama sistemlerini kullanmaya başlamış durumda.
Bu bataryaların %95 geri dönüştürülebilir olması da çok önemli bir avantaj olarak ortaya çıkıyor. Daima zorluğu bilinen elektrik enerjisinin depolanması işi için günümüzde önemli bir kaynak olduklarını söyleyebiliriz.
Artık günlük hayatımıza yeni nesil ulaşım teknolojileri ve mobilite kavramı tamamen girdi. Sürdürülebilir bir kent yaşamının olmazsa olmazı hale geldiler. Bu dönüşümde elektrik enerjisi depolama ihtiyacının giderek çok daha artacağını öngörmek zor değil. Dolayısıyla şehir belediyelerinin ve şehir enerji dağıtım kuruluşlarının enerji depolama yatırımlarını gündeme almaları kaçınılmaz bir zorunluluk haline geliyor. ABD ve Çin bu alanda da yarıştalar. Bir yandan ABD’li Tesla diğer taraftan Çinli CATL batarya üretimi alanında önemli yatırımlara öncülük ediyorlar. Hatta işbirliği dahi yapıyorlar.

2024 yılında 17 milyonu aşan yeni nesil taşıt satıldığını hatırlayalım. Bu yıl 20 milyon üzerinde satış bekleniyor. Bu taşıtların hepsinde hareketi sağlayan enerjinin depolandığı Lityum batarya var. Bu bataryaların taşıtlarda kullanım ömrü dolduğunda enerji depolama üniteleri olarak kullanılabileceği açık ve net. Dolayısıyla yeni bir eko sistem gelişiyor. Bataryalar ile ilgili enerji depolama ve geri dönüşüm zinciri yatırımlarını bizim de ülke olarak dikkate almamız ümidiyle siz okurlarıma sağlık ve huzurla geçecek bir Ramazan bayramı diliyorum.

İbrahim Aybar

Vesiile A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı

aybar@turcomoney.com