Etik ve kadın…

-World Business Angels Forum WBAF bünyesinde “Etik ve Liderlik Komitesi”nde “Etik ve Kadın” üzerine bir araştırma yapıldı. Bu anket, EDMER, KAGİDER, WBAF ve XSIGHTS iş birliği ile 12 farklı ülkeden 120 iş kadını örneklemi ile online (CAWI) olarak gerçekleştirildi. Kadın iş insanları, etiğin toplumsal yaşamdaki önemine inanıyorlar. Etiğin iş hayatında çok önemli olduğunu söylüyorlar. Sosyal hayatta ve iş hayatında etik dışı davranmaktan çekiniyorlar.

–İş kadınlarının gözünde iş hayatında kurumlar etik konusunda istenilen, arzu edilen seviyede değil. Kurumların “Etik Yönetişim” konusuna önem vermeleri gerekiyor. “Etik Yönetişim” yapmayan kurumlar başarılı olamaz. Başarıları kalıcı ve uzun süreli olamaz. Her kuruma etik konusunu yeniden değerlendirip ele almalarını öneriyorum. Kurum içinde ve paydaşlarla ilişkilerde daha iyi “Etik Yönetişim” nasıl yapabiliriz diye bir durum tespiti yapmalarını öneriyorum.

“Etik” nedir diye bana soranlara basitçe şu şekilde açıklama yapıyorum. Etik; doğru ve iyi şeyleri yapmak, yanlış ve kötü şeylerde kaçınmaktır diye cevap veriyorum. Bu basit tanım içinde kullanılan “doğru” ve “yanlış” kelimelerini iyi tanımlamak gerekiyor. Birine göre doğru olan bir davranış bir başkasına göre yanlış olabiliyor. Bu nedenle bir davranışın etik mi yoksa etik dışı mı olduğuna karar vermeden önce doğru ve yanlış kavramlarında belirli ortak bir mutabakat sağlamak gerekiyor.

Üyesi olduğum World Business Angels Forum WBAF bünyesinde başkanı olduğum “Etik ve Liderlik Komitesi”nde yaptığımız “Etik ve Kadın” üzerine bir araştırma yaptı. Bu araştırma sonucunda kadın iş insanlarının etik konusundaki görüşlerini sizlerle paylaşmak istiyorum.

Söz konusu anket, EDMER, KAGİDER, WBAF ve XSIGHTS iş birliği ile 12 farklı ülkeden 120 iş kadını örneklemi ile online (CAWI) olarak gerçekleştirildi.

Kadın iş insanları, etiğin toplumsal yaşamdaki önemine inanıyorlar. Etiğin iş hayatında çok önemli olduğunu söylüyorlar. Sosyal hayatta ve iş hayatında etik dışı davranmaktan çekiniyorlar. Bunu söyleyen iş kadınlarının çoğu, sosyal hayatta ve iş hayatında karşılaştıkları etik dışı davranışlara karşı tepki verdiklerini ve tepki vermekten kaçınmadıklarını söylemişler.

İŞ KADINLARININ %28’İNE GÖRE TOPLUM VE İŞ HAYATINDA ETİK DAHA İYİYE GİDECEK 

İş kadınlarının %82’si iş hayatlarında etik olmayan davranışlarla karşılaştıklarını ifade etmişler. Bu çok yüksek bir orandır. Ülkemizdeki iş ahlakı konusunda çok üzücü bir tespittir. Bir başka üzücü sonuç ise iş kadınlarının sadece yaklaşık %28’i toplum ve iş hayatında etik konusunun daha iyiye gideceğine inandıklarını söylemiştir. Yani etik iyileşme konusunda gelecekten ümitli değiller.

İş kadınlarına iş hayatındaki etik uygulamalara 10 puan üzerinden ne not verdikleri sorulduğunda sadece 4.8 notu vermiş. Yani mevcut uygulamaların çoğunun etik kurallara uymadan yapıldığı beyanında bulunmuşlar.

İŞ KADINLARINA GÖRE KURUMLARIN ETİK NOTLARI…

İş kadınlarından etik konusunda kurumlara 10 (en iyi) üzerinden not verilmesi istendiğinde kurumları etik açısından aşağıdaki sırada değerlendirmişler.

Siyasi partiler               2.5

Medya                           2.8

Devlet Kurumları         3.2

Yerel Yönetimler         4.0

Spor Kulüpleri              4.1

Mahkemeler                4.6

Üniversiteler                5.1

Ordu.                             5.5

STK’lar                          5.8

Yukarıdaki notlardan görüleceği gibi güvenilir olması gereken birçok kurum, iş kadınlarının gözünde etik konusunda sınıfta kalmışlar.

KADINLARIN İŞ HAYATTINDA KARŞILAŞTIKLARI ETİK DIŞI DAVRANIŞLAR

İş kadınlarına iş hayatında karşılaştıkları belli başlı etik dışı davranışların neler olduğu sorulduğunda ise şöyle bir tespitte bulunmuşlar.

İş hayatında en önemli etik sorun:

Haksız rekabet              %40

Yolsuzluk                        %30

Haksız kazanç                %17

Dezenformasyon            %7

Yanıltıcı reklam               %2

Taraflı gazetecilik           %2

Eser hırsızlığı                   %1

İş kadınlarının gözünde iş hayatında etik uygulamalar hakkında birkaç tespit daha paylaşmak istiyorum.

Şirketlerin sadece %57’sinin etik yönetişim uygulaması yaptıkları,

Personeline etik eğitimi veren şirketlerin oranının sadece %26 olduğu,

Şirket içinde etik dışı bir iş yapılığında “Etik Düdük” (whisle blowing) çalmak için ortam olan sadece %22 şirketin bulunduğu,

Şirket içinde etikten sorumlu bir yönetici bulunan şirket sayısı sadece %32,

Etik Yönetim Komitesi bulunan şirket sayısı sadece %18

İŞ KADINLARININ %84’Ü ÇALIŞMALARA KATILMAK İSTİYOR

İş kadınlarının yaklaşık %84’ü iş hayatında bozuk olan etik uygulamaların düzeltilmesi için yapılacak çalışmalara katılmak istediklerini söylemişler.

Özet olarak iş kadınlarının iş hayatında etik konusundaki tutumlarını şu şekilde özetlemek mümkün olur.

İş kadınları etiğe çok önem veriyorlar, etik olmayan davranışlardan kaçınıyorlar ve etik yönetişim projelerinde çalışmak istiyorlar.

İş kadınlarının iş hayatında karşılaştıkları en önemli sorun, hâksız rekabet ve ayırımcılıktır. Bunları yolsuzluk ve rüşvet takip ediyor. İş kadınlarının çalıştıkları kurumlarda etik uyumsuzluklar mevcut. Satış, finans, pazarlama, satın alma, insan kaynakları ve imalat gibi departmanlarda etik uygulamalar konusunda ciddi iyileştirmeye ihtiyaç olduğunu belirtiyorlar.

“ETİK YÖNETİŞİM” YAPMAYAN KURUMLAR, BAŞARILI OLAMAZ

Kıssadan hisse çıkartmak gerekir ise iş kadınlarının gözünde iş hayatında kurumlar etik konusunda istenilen, arzu edilen seviyede değiller. Kat etmeleri gereken daha çok mesafe var. İyileştirmeleri gereken birçok etik uyumsuzluk var. Kurumların “Etik Yönetişim” konusuna önem vermeleri gerekiyor.

“Etik Yönetişim” yapmayan kurumlar başarılı olamaz. Başarıları kalıcı ve uzun süreli olamaz. Bu yazımın sonunda her kuruma etik konusunu yeniden değerlendirip ele almalarını öneriyorum. Kurum içinde ve paydaşlarla ilişkilerde daha iyi “Etik Yönetişim” nasıl yapabiliriz diye bir durum tespiti yapmalarını öneriyorum.

Etik olun. Etik kalın.

Unutmayın! “Etik, her zaman kazanır”

Bülent ŞENVER

senver@turcomoney.com