Euro bölgesi sıkıntılı

Süleyman Orakçıoğlu

Avrupa Birliği’nde önce İrlanda, Yunanistan, Portekiz gibi nispeten küçük ortaklarda başlayan borç krizi yavaş yavaş Euro bölgesinin büyüklerine doğru yaklaşıyor. 2010 yılında Yunanistan’ı 110 milyar Euro destekle kurtarmaya çalışan AB’nin en önemli ülkesi Almanya’nın başı çektiği kurtarma operasyonunun birinci dalgasında sonuca ulaşamamışken, geçtiğimiz günlerde ikinci dalga kurtarma operasyonu AB liderleri tarafından onandı. Yunanistan ekonomisi üzerinden en büyük risk, Alman bankaları üzerinde görünüyor.

Tüm AB, Yunanistan ve diğer nispeten küçük ekonomilere yoğunlaşmışken İspanya ve Portekiz krizi gelir gibi oldu ve aniden bu ülkeler şimdilik teğet geçilirken, İtalya olayı gündeme oturdu. İtalya’da durum henüz Yunanistan kadar kötü değil. Yunanistan’da borcun milli gelire oranı % 160’iken, bu oran İtalya da % 120’ler seviyesinde. Burada önemli nokta İtalyan ekonomisinin büyüklük olarak AB’nin yaklaşık % 18’ini oluşturuyor olmasıdır, nispeten küçük ekonomiler bir şekilde Almanya tarafından verilen destekle kurtarılırken, büyük ekonomiler gündeme gelmeye başladığında yükü kim çekecek, Almanya bu yükü nereye kadar taşıyabilecek?

Alman vatandaşları ödedikleri vergilerin nereye gittiğini sorguluyor. Diğer taraftan resme büyük bakmak gerekiyor Euro bölgesine dahil olan Yunanistan, Portekiz gibi ülkeler değerli Euro’dan ötürü ihracattaki rekabet güçlerini yitirerek, gittikçe imalat güçlerini kaybettiler. Burada Almanya rekabet gücünde tekrardan eski konumunu kazandı ve krizdeki birçok ülke Almanya’nın doğal ihracat pazarları durumunda. Euro bölgesi krizi yaygınlaşırsa bundan en çok etkilenen ülkelerin başında AB’nin imalatçı ülkeleri özellikle Alman firmaları ve ekonomisi gelecektir bu nedenle Almanya, kriz olmaması için gücünün yettiğince çaba harcıyor.

Yunanistan’a verilen ikinci destek paketi tüm Avrupa ekonomileri için gerekliydi, fakat bunun Yunanistan için uzun dönemde rekabet gücünü kazanıp imalat ve ihracata geçmeyi beceremediği takdirde yeniden gündeme geleceği gözden kaçırılmamalı. İtalya ve İspanya gibi büyük ekonomilerde sıkıntı olduğunda konu Almanya’nın gücünü aşacağından Avrupa Merkez Bankası devreye girip, enflasyon riskini göze alarak para basma yoluna gidebilir.

Burada önemli olan çözüm şekli sorunlu ülkelerin yeniden büyümeye geçerek, özel sektörden borçlanabilir hale gelebilmeleri şeklinde olmalı. Sonuçta AB kısa vadeli kurtarma programlarıyla zaman kazanarak sorunun vadesini zamana yayma yoluna gidiyor. Sözkonusu küçük ekonomiler Euro bölgesinde kalmaya devam ettiğinde AB Merkez Bankası kaçınılmaz olarak para basmak zorunda kalacak.

Süleyman ORAKçIOĞLU

orakcioglu@turcomoney.com