Finansal sektör için tasarlanan reformlar

Osman Akyüz

Ekonomi Reformları içindeki Finansal Sektör reform başlıklarına yakından bakacak olursak: bankacılık sektörünün aktif kalitesi artırılacak, varlık yönetim şirketlerinin kapasitesi güçlendirilecek, faizsiz finans sistemi güçlendirilecek, finansal sektörün alt yapısı geliştirilecek, sermaye piyasaları güçlendirilecek ve finansal kapsayıcılık artırılacaktır.

Finansal sektör reform paketi, diğer sektör paketleriyle birlikte Hazine ve Maliye Bakanlığımızca Eylem Planına bağlanmıştır. Belirlenen reform konuları, ciddi ve ısrarlı bir çalışma ile koordine edilebilirse Finans Sektörümüz bu günden daha da ileri boyutlarda güçlenir ve ülke ekonomisine daha nitelikli katkı sağlamaya devam eder.

Yakın zaman önce kamuoyu ile paylaşılan Ekonomi Reformları içindeki Finansal Sektör reform başlıklarına biraz daha yakından baktığımız da; öncelikle şunu belirtmeliyim ki, bizim finans sektörümüz gelişmişlik, düzenleme ve yetkinlik açısından en gelişmiş sektörlerimizden biridir. Ayrıca Avrupa Birliği normlarını yakalamış, finansal teknolojiler ve dijitalleşme açısından da dünyadaki rakip ülkelerle boy ölçüşebilecek gelişmişlik düzeyindedir.

Ekonomi Reformlarında Finansal Sektör için temel hedef sektörün güçlendirilmesi esas alınmıştır. Temel başlıklar altında sıralanan reform alanlarına biraz daha yakından bakalım.

1- Bankacılık sektörünün aktif kalitesi artırılacak:

Bu başlık altında, kredi yaşam döngüsü, yakın izlemedeki krediler için operasyonel yeniden yapılandırma ve firma rehabilitasyon fonksiyonları oluşturulacak. Amaç, sıkıntılı süreç yaşayan müşterilerin tekrar üretim veya hizmet yapar hale getirilmesidir.

Yine sorunlu krediler için katma değer üretme ve istihdam oluşturma potansiyeli bulunanlar için, Girişim Sermayesi Fonlarının kurulmasına yönelik çalışmalar yapılması, ayrıca yaşama imkanı olmayan alacakların Varlık Yönetim şirketlerine satışı, bankanın aktifinden silinmesi konuları netleştirilecek. Diğer yandan, yakın izlemedeki ve donuk alacak grubundaki kredi alacaklarının menkul kıymete dönüştürülmesi için mevzuat değişimi yapılacak.

2- Varlık Yönetim Şirketlerinin Kapasitesi Güçlendirilecek:

VYŞ’lerin daha güçlü bir yapı içinde faaliyet gösterebilmeleri için altyapı oluşturulacak, damga, harç ve Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu kesintisi istisnaları devamlı hala getirilecek. Ayrıca VKŞ’lerin Finansal Kurumlar Birliği’ne üye olmaları sağlanacak.

FAİZSİZ FİNANS İÇİN MÜSTAKİL BİR KANUN HAZIRLANACAK

3-Faizsiz Finans Sistemi güçlendirilecek:

Faizsiz finans için müstakil bir kanun hazırlanacak, sektör tek çatı altında toplanacak ve Merkezi Danışma Kurulu kurulacak. Ayrıca sektör için “katılım finans derecelendirmesi” sistemi hayata geçirilecek. Diğer yandan, uluslararası standartlarda bir katılım finans tahkim mekanizması İstanbul Tahkim Merkezi bünyesinde oluşturulacak.

4-Finansal sektörün alt yapısı geliştirilecek:

Ülkemizin tüm finansal kredi ve riskini içeren Risk Merkezi TCMB kontrolünde yeniden organize edilecek, kartlı ödeme markası olan “TROY” ayrı bir şirket olarak yapılandırılacak. Dijital Bankacılık Lisanslamasına imkan sağlanacak ve Merkez Bankası; dijital paranın ekonomik, teknolojik ve hukuki yapısını oluşturacak. Diğer taraftan, finansal tüketicinin korunması, piyasa bütünlüğü ve rekabetin güçlendirilmesi için gözetim mekanizması kurulacak.

YEŞİL TAHVİL VE SUKUK İHRAÇLARI TEŞVİK EDİLECEK

5- Sermaye Piyasaları güçlendirilecektir:

Bu konuda öngörülen tedbirler; şirketlerin sermaye yapılarını güçlendirici ve öz kaynakla finansmanı teşvik edici düzenlemeler yapılacak, halka arz süreçlerinin kolaylaştırılması ve teşvik edilmesi yönünde düzenlemeler yapılacak. Proje finansmanı fonu ve projeye dayalı menkul kıymetlere ilişkin düzenlemeler tamamlanacak. Kitle fonlaması uygulamaları süratle hayata geçirilecek, yeşil tahvil ve sukuk ihraçları teşvik edilecek.

Ayrıca, emeklilik yatırım fonlarının Türkiye Elektronik Fon Dağıtım Platformunda işlem görmesi sağlanacak, zamanaşımı nedeniyle yatırım tanzim merkezine devredilen yatırım hesapları, hak sahiplerinin talepleri durumunda iade edilerek mülkiyet hakkı güvence altına alınacak.

Sermaye Piyasası için Tahvil Garanti Fonu oluşturulacak ve bu suretle özel sektör tahvil ihraçları kolaylaşacak. Çünkü tahvilin ödenmemesi durumunda fon devreye girecek.

Ayrıca,18 yaşından küçük olanlar Bireysel Emeklilik sistemine dahil olacak, Bireysel Emeklilik Sistemi ile sağlık, hayat ve eğitim sigortası gibi özel güvencelerin cazip olanaklarla bütünleşik bir güvence paketi şeklinde sunulması sağlanacar. Bunun dışında, BES haricinde özel emeklilik hizmeti veren sandık, vakıf nezdindeki birikimlerin, cazip imkanlarla 2023 sonuna kadar BES’e aktarım imkanı sağlanacak.

6- Finansal Kapsayıcılık Artırılacak:

Bu başlık altında da finansal sektör için yeni olan hizmet alanlarının oluşumu destekleniyor ve kapsayıcılık artırılmaya çalışılıyor.

Finansal teknoloji alanının geliştirilmesine öncülük edecek, gerekli koordinasyon ve işbirliğini sağlayacak yetkili bir yapı tesis edilerek, sektörün gelişimini destekleyecek düzenlemelerin yapılmasına ilişkin yol haritasının belirleneceği bir Fintek Strateji Belgesi hazırlanacak ve ödemeler alanında faaliyet gösteren Fintek Kuruluşlarının Merkez Bankası ödeme sistemlerine ve kamusal nitelikteki veri tabanlarına erişimi sağlanacak.

İFM’NİN FİNTEK ALANINDA KÜRESEL MERKEZ OLMASINI GÜÇLENDİRECEK

Ayrıca, ödeme ve elektronik para kuruluşlarının Bankalararası Kart Merkezinde temsili sağlanacak, İFM’nin fintek alanında küresel merkez olmasını güçlendirecek şekilde ödemeler alanında” regülasyon deney alanı” kurulacak ve fintek girişimlerinin desteklenmesi için İFM’de Finans ve Teknoloji Üssü oluşturulacak.

Yukarıda ana hatları ile gözden geçirdiğimiz finansal sektör reform paketi, diğer sektör paketleriyle birlikte Hazine ve Maliye Bakanlığımızca Eylem Planına bağlandı. Eylem Planına bağlanan reform konularının 2023 yılı mart ayına kadar tamanlanması takvimlendirildi.

Belirlenen reform konuları, ciddi ve ısrarlı bir çalışma ile koordine edilebilirse Finans Sektörümüz bu günden daha da ileri boyutlarda güçlenir ve ülke ekonomisine daha nitelikli katkı sağlamaya devam eder.

Osman Akyüz

Türkiye Katılım Bankaları Birliği (TKBB) Genel Sekreteri

akyuz@turcomoney.com