Geleceğin yatırım şirketi nasıl olacak?

Mahir Kubilay Dağlı

-Geleneksel bankalar, teknolojinin değişim hızına ayak uyduramadı. Yatırım kuruluşları, yeni gelişen teknolojilere yatırım yapmasına rağmen sektördeki Ar-Ge çalışmaları istenilen boyuta henüz ulaşmadı. Geleceğin yatırım kuruluşu; yeni teknolojileri uygulayabilen, gelişen iş modellerine uyum sağlayabilen, yatırımcıların beklentilerini dikkate alarak iş modelini oluşturan kuruluştur.

–Geleceğin yatırım kuruluşunda dijitalleşme çok önemli. Verimlilik ve maliyet açısından tüm ürünlerin aynı platform üzerinden yatırımcıya sunulabilmesi gerekir. Ancak teknoloji, hayatımızı kolaylaştırırken siber suçlar ve riskler gün geçtikçe şirketler açısında daha kritik hale geliyor. Bu nedenle teknoloji yatırımı yaparken siber saldırılara da karşı koyabilecek gerekli alt yapının da kurgulanması gerekiyor.

Pandemi, hayatımızdaki birçok alanda ciddi değişikliklere neden oldu. Örneğin toplantıların hatta iş görüşmelerinin bile on-line olarak yapılması, çok olağan bir durum haline geldi. Yatırımcı tarafında ise yüz yüze müşteri temsilcisi ile işlem yapma yerine yatırımcının mobil uygulamalar üzerinden kendi başına işlemlerini gerçekleştirme deneyimi ön plana çıktı. Peki geleceğin yatırım kuruluşu nasıl olacak ya da olmalı?

Geleceğin yatırım kuruluşu yeni teknolojileri uygulayabilen, gelişen iş modellerine uyum sağlayabilen ve hepsinden önemlisi yatırımcıyı stratejisinin merkezine koyan bir yapıda olmalıdır. Yatırım kuruluşu kavramı, banka ve aracı kurumların dahil olduğu grup olarak kullanılıyor.

Baştan kısaca özetlersek; geleceğin yatırım kuruluşları şu üç altın kuralı dikkate alan kurumlar olacaktır.

• Gelişen teknolojilere uyum sağlayan
• Yatırımcı beklentilerini dikkate alarak iş modelini oluşturan
• Gelişen iş modellerini hizmetlerine ve ürünlerine uyarlayan

GELENEKSEL BANKALAR, TEKNOLOJİNİN DEĞİŞİM HIZINA AYAK UYDURUMADI

Geleneksel bankalar, birçok ürününü teknolojinin değişim hızına ayak uyduracak şekilde geliştiremedi. Hem bireysel hem de kurumsal müşteriler, artık finansal kurumlarda işlem yapabilmek ve sadık kalabilmek için uzun bir özellik listesi istiyorlar. Örneğin alışveriş siteleri üzerinden ihtiyaç anında basit bir prosedürle kredi kullanabilme, bankadan kredi kullanmaya nazaran daha tercih edilen bir deneyim olabiliyor. Bu nedenle finteklerle rekabet edebilmek için çoğu bankanın sektörler arası platformları benimsemesi gerekiyor.

Yatırım kuruluşları yeni gelişen teknolojilere yatırım yapmasına rağmen sektördeki Ar-Ge çalışmaları istenilen boyuta henüz ulaşmadı. Sektör her ne kadar yapay zekâ, robot ve veri analitiği gibi gelişmeleri uygulanmaya başlasa da blokzinciri ve bağlantılı akıllı sözleşmeler gibi teknolojiler hala emekleme safhasında. Oysa yurt dışında borçlanma araçlarının tokenlaştırılarak ihracı yapılıyor, kredi tahsisi ya da takas işlemlerinin blokzinciri teknolojisi üzerinden yapılmasına yönelik örnekler artıyor. Bazı teknolojik gelişmeler ülkemizde mevzuat engeline takılabiliyor (Örneğin borçlanma araçlarını token şeklinde ihraç edilmesi). Ancak yine de olası regülasyon değişiklikleri için hazırlıklı olmakta fayda var. Diğer yandan, ekosistemdeki paydaşlarla iş birliği de çok önemli bir nokta. Bu vesile ile hem yeni teknolojiler sektöre kazandırılabilirken hem de ortak projelerle sektör verimliliği artırılabiliyor.

YATIRIMCILARIN İSTEKLERİNİ VE İHTİYAÇLARINI DİKKATE ALMAK ÖNEMLİ

Günümüzün petrolü veri (data) olarak görülüyor. Veri bir şirketin en değerli varlıkları arasında yer alıp, bu gücü etkin kullanan şirketler yatırımcı nezdinde hep bir adım önde olacaktır. Yani kısaca verileri anlamlı veriler haline getirip işleyen ve müşteri ihtiyaçlarına göre doğru zamanda doğru ürünle müşteriye giden yatırım kuruluşu kazanacaktır. Bu tarz bir hizmet için de yatırım kuruluşlarının otomasyonu ve yapay zekayı bir arada kullanması önem taşıyor. Bir noktayı vurgulamakta fayda var. Yatırımcının isteklerini ve ihtiyaçlarını dikkate alıp ona göre aksiyon almak ürünün veya hizmetin başarılı olması için çok önemli.

Son dönemde yatırım şirketlerinin iki ana kola ayrıldığını görüyoruz. Bir grup hala klasik usulde şubeler veya telefonlar aracılığı ile müşteri temsilcileri aracılığı ile hizmet verirken, bir diğer grup teknolojinin imkanlarını daha çok kullanmaya başlayan ve dijital kanallar aracılığı ile müşteriye ulaşan kısaca teknolojiye dayalı altyapı ile daha düşük maliyetle yatırımcıya ulaşan kurumlardır. Ayrıca halen şube ve müşteri temsilcisini tercih eden ve müşteri temsilcilerinin yararlanması için teknolojiyi (Ör: robotlar) kullananlar da mevcut. Ancak gidişat klasik usulün yavaş yavaş ortadan kalkacağı ve gerek banka gerekse de aracı kurum yatırımcılarının doğru yönlendirmelerle çok daha düşük maliyetle işlemlerini kendilerinin yapacağı hatta bu işlemlere tek bir platformdan (Super App) ulaşabilmesi şeklinde.

GELECEĞİN YATIRIM KURULUŞUNDA DİJİTALLEŞME ÇOK ÖNEMLİ

Dijitalleşme de geleceğin yatırım kuruluşunda çok önemli bir nokta. Dijitalleşme deyince yatırımcıya sunulan imkanlar yanında kurumların iç işleyişini de göz ardı etmemek lazım. Yani kurumsal alt yapısında (Back Office ve Middle Office) yeni teknolojileri uygulamak dijitalleşme açısından önemli. Verimlilik ve maliyet açısından tüm ürünlerin aynı platform üzerinden yatırımcıya sunulabilmesi, ürünlere ait süreçlerin de aynı şekilde kesintiye mahal vermeden otomatize bir biçimde devam edip son aşamaya kadar gelmesi ve muhasebeleşmesi şirket açısından çok önemli.

SİBER SUÇLAR VE RİSKLER, ŞİRKETLER İÇİN KRİTİK ÖNEM TAŞIYOR

Teknoloji hayatımızı kolaylaştırırken siber suçlar ve riskler gün geçtikçe şirketler açısında daha kritik hale geliyor. Şirketlerin sırları niteliğindeki yatırımcı bilgilerinin ele geçirilmesi hem yasal hem de ticari anlamda ciddi sıkıntılar yaratabilecek niteliktedir. Bu nedenle teknoloji yatırımı yaparken siber saldırılara da karşı koyabilecek gerekli alt yapının da kurgulanması gerekiyor.

Son olarak regülasyonlarda bahsetmek gerekiyor. Yukarıda yer alan altın kurallara uyulsa bile regülasyonlar bazen bir şirketin, ürünün ya da hizmetin kaderini ciddi bir şekilde belirleyebiliyor. Bu nedenle geleceğin yatırım kuruluşunda regülasyonların sektörün önünü açacak uygulamalara izin verip vermeyeceği çok önem taşıyor. Global çapta yaşanan hızlı gelişime ayak uydurabilmek için umarız bizim regülasyonlarımız da yenilikleri destekleyecek nitelikte olur. Ayrıca jeopolitik değişimlerin ve öngörülemeyen yeniliklerin yatırım kuruluşlarının gelişme şeklini kökten değiştirebileceğini de unutmamakta fayda var.

Teknoloji ve Finans

Mahir Kubilay Dağlı

Eliptik Yatırım Menkul Değerler A.Ş. Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Üyesi