Hayatımızın sigortası var mı?

Gürdoğan Yurtsever

-Hayat sigortaları, bedensel zarar veya kayıpların neden olduğu mali yükleri hafifletiyor. Hayat sigortaları, sigortalıların canlarını ve bedenlerini etkileyebilecek geçici veya kalıcı sakatlık, iş göremezlik, ölüm gibi risklerin kendisine ve ailesine getireceği mali yüklerin ortadan kaldırılmasını veya hafifletilmesini sağlayan sigorta türüdür. Hayat sigortaları, yaşlılık, beklenmedik kaza veya vefat gibi geleceğin belirsizlik ve risklerine karşı koruma sağlar.

–Hayat sigortaları, dünyanın birçok ülkesinde ekonominin en önemli yapıtaşları arasında yer alıyor. Özellikle ABD ve İngiltere gibi ülkelerde hayat sigortalarından elde edilen toplam primlerin gayri safi yurt içi hasılaya oranı % 10’un üzerinde. Ülkemizde de uzun yıllardır uygulanan hayat sigortalarından elde edilen toplam primlerin gayri safi yurt içi hasılaya oranı 2021 yılsonu itibarıyla % 0,2 seviyelerindedir ve gelişmiş ülkelerle kıyaslandığında çok düşük.

6 Şubat’ta Kahramanmaraş’ta gerçekleşen ve 11 ilimizi doğrudan etkileyen depremlerde 50 binden fazla vatandaşımızın hayatını kaybetmesinin derin üzüntüsünü yaşamaya devam ediyoruz. Yitirdiğimiz canlarımızı geri getirmek mümkün değil. Fakat hayatını kaybeden vatandaşlarımızın yakınları ve ailelerinin bu kayıplar nedeniyle yaşadığı maddi olumsuzlukları kısmen de olsa telafi etmek mümkün. Bunun yolu da hayat sigortalarından geçiyor.

HAYAT SİGORTALARI, KAYIPLARIN NEDEN OLDUĞU MALİ YÜKLERİ HAFİFLETİYOR

Hayat sigortaları, bedensel zarar veya kayıpların neden olduğu mali yükleri hafifletiyor. Hayat sigortaları, sigortalıların canlarını ve bedenlerini etkileyebilecek geçici veya kalıcı sakatlık, iş göremezlik, ölüm gibi risklerin kendisine ve ailesine getireceği mali yüklerin ortadan kaldırılmasını veya hafifletilmesini sağlayan sigorta türüdür. Hayat sigortaları, yaşlılık, beklenmedik kaza veya vefat gibi geleceğin belirsizlik ve risklerine karşı koruma sağlar. Hayat sigortaları altında; Vefata bağlı hayat, birikim esaslı hayat, ferdi kaza, sağlık/hastalık sigortaları gibi sigortalar yer alıyor.

GELECEĞİN BELİRSİZLİK VE RİSKLERİNE KARŞI KORUMA SAĞLIYOR

Vefata bağlı hayat ve ferdi kaza sigortaları ölüm veya kalıcı sakatlık riskine karşı teminat sağlıyor. Ferdi kaza sigortası ise kazayla vefat ya da kalıcı sakatlık teminatı verirken, sağlık/hastalık sigortaları sağlık teminatı veriyor. Birikim esaslı hayat sigortaları ise kişinin hayatıyla ilgili riskleri teminata almasının yanı sıra aynı zamanda birikim imkanı da sağlıyor. Sigortalının ölümü halinde hak sahiplerine tazminat ödeniyor. Ölüm riskinin gerçekleşmemesi durumunda ise ödenen birikimler geliri ile birlikte geri alınabiliyor.

VEFAT DURUMUNDA POLİÇEDE BELİRTİLEN TAZMİNAT, HAK SAHİPLERİNE ÖDENİYOR

Vefata bağlı hayat sigortalarında sigortacı, belirlenen prim karşılığında, sigortalının sözleşmede belirlenen süre içinde teminat kapsamı dışındaki haller dışında bir sebeple ölümü veya süre sonunda hayatta kalması durumunda, sigorta ettirene veya hak sahiplerine sözleşmede belirtilen tazminatı ödüyor. Sigortalının, intihar veya intihara teşebbüs sonucunda ölmesi hayat sigortalarında teminat dışında değerlendiriliyor. Dünyanın her yerinde geçerli olan hayat sigortaları bir yıl veya daha az süreli bir poliçeyle düzenlenebileceği gibi 5-10 yıl gibi bir süreyle de düzenlenebiliyor.

HAYAT SİGORTALARI, YETERİ KADAR KULLANILMIYOR

Hayat sigortaları, dünyanın birçok ülkesinde ekonominin en önemli yapıtaşları arasında yer alıyor. Özellikle ABD, İngiltere gibi ülkelerde hayat sigortalarından elde edilen toplam primlerin gayri safi yurt içi hasılaya oranını % 10’un üzerinde olduğu görülüyor. Hayat sigortaları, ülkemizde de uzun yıllardır uygulanan bir sigorta türüdür. Bununla birlikte hayat sigortalarından elde edilen toplam primlerin gayri safi yurt içi hasılaya oranı 2021 yılsonu itibarıyla % 0,2 seviyelerindedir ve gelişmiş ülkelerle kıyaslandığında çok düşüktür.    

İSTEĞE BAĞLI HAYAT SİGORTASI ÇOK AZ YAPILIYOR

Ülkemizde hayat sigortalarının daha çok bankalardan konut kredisi kullanım sürecinde krediyle bağlantılı olarak yapıldığı, kredi kullanımının arttığı dönemlerde hayat sigortalarının da arttığı, tersi durumda ise azaldığı görülüyor. Krediyle bağlantılı olmayan yani ihtiyari veya isteğe bağlı olarak düzenlenen hayat sigortalarının çok düşük seviyede tercih edildiğini ifade etmek yanlış olmayacak. Ülkemizde kendiliğinden hayat sigortası yaptırma motivasyonu maalesef çok yetersiz.

RİSK GERÇEKLEŞTİĞİNDE HAYAT SİGORTASI, KREDİ BORCUNU ÖDÜYOR

Krediyle bağlantılı olarak yapılan hayat sigortalarında ölüm riski gerçekleştiğinde hayat sigortası sayesinde bankalara olan kredi borcu sigorta şirketleri tarafından ödeniyor. Geçici veya kalıcı sakatlık durumlarında kişinin çalışamaması nedeniyle oluşacak zararları telafi ediliyor. Yaşanan son depremlerde hayatını kaybeden vatandaşlarımızdan hayat sigortası poliçesi bulunanların hak sahiplerine tazminatları sigorta şirketleri tarafından herhangi bir başvuru beklenmeksizin, devletin ilgili listelerinden faydalanılarak ödendi ve ödenmeye devam ediyor.

DEPREMLERDE HAYATINI KAYBEDENLERİN TAZMİNATLARI ÖDENİYOR

Aynı şekilde krediyle bağlantılı olarak yapılan hayat sigortalarının tazminat ödemeleri ise sigorta şirketleri tarafından bankalara yapılarak vefat eden sigortalıların kredi borcu kapatılıyor. Bu şekilde vefat edenlerin ailesine gelecek mali yükler ortadan kalkıyor veya hafifliyor. Depremlerde hayat ve ferdi kaza sigortası bulunanlara veya hak sahiplerine sigorta şirketleri tarafından yapılan tazminat ödemelerinin mevcut durumda 500 milyon TL’yi geçtiği görülüyor. Fakat 50 binden fazla vatandaşımızın hayatını kaybettiği depremlerde bu rakamın çok yetersiz olduğunu da ifade etmek gerekiyor.

HAYAT SİGORTALARININ YAYGINLAŞTIRILMASI ÖNEM TAŞIYOR

Bunun temel nedenini de yukarıda belirtildiği gibi hayat sigortaları alanındaki düşük sigortalılık oranları oluşturuyor. Gelir seviyesi yetersizliği, kültürel koşullar, sigortalılık bilinci, piyasa altyapısı gibi pek çok faktör ise bu olumsuzluğun sebepleri olarak uzun zamandır konuşuluyor. Hayat sigortaları, kişilerin hayatlarında karşılaşabilecekleri risklerin etkilerini hafifletici ve telafi edici bir rol oynamasının yanı sıra ekonomik sistemin de etkili işlemesine imkan sağlıyor. Bu nedenle hayat sigortalarının yaygınlaştırılmasını sağlamak büyük önem taşıyor. Bunun için de sigortacılığın hem genel anlamda, hem de hayat sigortacılığı özelinde daha fazla teşvik edilmesi, hayat sigortacılığına ilişkin sigorta okuryazarlığı ve farkındalığının yükseltilmesi ve hayat sigortalarının geliştirilmesine yönelik yeni yaklaşım, ürün ve projelerin hayata geçirilmesi gerekiyor.

Gürdoğan Yurtsever

yurtsever@turcomoney.com