Hepimiz aynı gemideyiz

Tarkan Kadooğlu

Türkiye’nin son yıllarda Irak’ın kuzeyindeki Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) ile gelişen ilişkileri IKBY Başkanı Mesut Barzani’nin, Diyarbakır seyahatinde önemli bir aşama kaydetti. Türkiye ile IKBY arasındaki ilişkiler; siyasi, sosyal, güvenlik konularını kapsadığı gibi hiç kuşkusuz ekonomik konuları da kapsıyor. Zira IKBY, Türkiye için önemli bir ihracat pazarı durumunda.

Doğu ve Güneydoğu’daki üretim tesislerinin önemli bir kısmı bu pazar için çalışmakta. IKBY sınırları içerisinde de Türkiyeli firmaların sayısı bir hayli fazla. Nisan ayı rakamlarına göre IKBY bölgesindeki 2 bin 296 yabancı menşeli firmanın, 1148’ini yani yüzde 47,87’sini Türkiyeli firmalar oluşturuyor. 50 binden fazla Türkiye vatandaşı bu bölgede çalışıyor. Ticaret ve inşaat sektörünün yüzde 70’ine Türkiyeli firmalar hakim. Irak’a yapılan 10,7 milyar dolarlık ihracatın çok büyük kısmını bu bölgeye yapılan ihracat oluşturuyor.

Tabi bu bölge ile olan ilişkilerimiz sadece ticari de değil. Tüm dünyanın gözü Türkiye ile IKBY arasındaki enerji anlaşmalarında. Zira bu anlaşmalar sayesinde petrol, doğalgaz bakımından hayli zengin olan bu bölgenin enerji yollarını Türkiye üzerinden geçirmeye çok az kaldı. Türkiye sadece nakil hatlarına kapılarını açmayacak ayrıca başta doğalgaz olmak üzere enerji ihtiyacının büyük bölümünü de IKBY’den karşılayacak.

Rusya, İran ve Azerbaycan‘dan doğalgaz, Nijerya ve Cezayir‘den LNG alan Türkiye doğalgazda kaynak sayısını artırmayı aynı zamanda maliyetlerini azaltmayı hedefliyor. Bu kapsamda Türkiye Irak‘ın tamamını önemli bir kaynak ülke olarak görüyor. Geçen yıl toplam 45.2 milyar metreküp doğalgaz tüketimi olan Türkiye‘nin bu yıl tüketim tahmini 47.6 milyar metreküp düzeyinde bulunuyor. IKBY ile varılan anlaşmalara göre başlangıçta Türkiye‘ye yılda 10 milyar metreküp doğalgaz akışının sağlanacağını söylediler. Bu da Türkiye’nin enerji maliyetini aşağıya çekeceğini gösteriyor.
Petrol konusunda da yine önemli gelişmelere tanıklık edeceğiz. IKBY’nin yaptığı yeni petrol boru hattı neredeyse tamamlandı ve bu ay ilk akışın başlayabileceği konuşuluyor. Bu hattan tam kapasite akış gelecek yıl ilk çeyrekte olabilir. Bu hat Kerkük-Ceyhan‘a bağlanınca buraya günlük en fazla 600,000-700,000 varil petrol konulabilir. Irak petrollerinin dünya pazarlarına ulaşmasında önemli güzergahlardan olan Kerkük-Ceyhan hattı halen tam kapasite kullanılamıyor. Tabi yeni boru hatları da gündemde.

Her iki taraf da bunca yıldır geliştirilmeyen ilişkilerin olumsuz sonuçlarını bir an önce ortadan kaldırmak ve karşılıklı fayda sağlamak amacıyla yoğun mesai harcıyorlar. Türkiye’nin bölgedeki en yakın müttefiklerinden biri haline gelen IKBY’nin, Türkiye için önemi her geçen gün artıyor. Tabi IKBY için de Türkiye’nin önemi de benzer şekilde artıyor. Ortak çıkarlar ve duygusal olarak da birlik olunca önemli sonuçlar elde edilebiliyor. Sonuçta Diyarbakır’da yaşanan gelişme hem barış, hem de ekonomik kalkınma olarak geri dönecek. Tüm bölgenin kalkınması Türkiye’nin kalkınması anlamına geliyor. Unutmamalıyız ki hepimiz aynı gemideyiz! 

Görüş
Tarkan Kadooğlu
Kadooğlu Grup Yönetim Kurulu Başkanı
TüSİAD Yönetim Kurulu üyesi