İç denetim 3.0  

Küresel olarak iç denetim mesleği, değişim ve dönüşümün şafağında, geleceğe ortak olmak için yarınlara hazırlanıyor. Dünya dördüncü endüstri devrimini yaşarken iç denetimin de paydaşların yeni beklenti ve ihtiyaçlarını karşılayacak yeni nesil bir yaklaşımla kendini yeniden yaratması, geleceğini tasarlaması gerekiyor.

Dünya yeni teknolojilerin, dijitalleşmenin ve yapay zekanın iş dünyasını çarpıcı biçimde değiştirdiği dördüncü endüstri devrimini yaşıyor.

Kurumlar teknoloji ve inovasyon odaklı, yıkıcı değişimin yaşandığı bir geleceğe doğru ilerlerken, yeni stratejik, itibar, operasyonel, finansal, düzenleyici ve siber risklerle karşı karşıya kalıyor.

Tüm bu gelişmeler, iç denetimin güvence ve danışmanlık işlevinin etkililiği için yeni bir vizyon geliştirmesini zorunlu kılıyor.

Küresel olarak iç denetim mesleği değişim ve dönüşümün şafağında, geleceğe ortak olmak için yarınlara hazırlanıyor.

Dünya dördüncü endüstri devrimini yaşarken iç denetimin de paydaşların yeni beklenti ve ihtiyaçlarını karşılayacak yeni nesil bir yaklaşımla kendini yeniden yaratması, geleceğini tasarlaması, diğer bir ifadeyle bir işletim sistemi ya da uygulaması gibi kendini güncellemesi, yeni özellikleri ve işlevleriyle sürdürülebilir olması, kabul görmesi gerekiyor.

Bugün, geleceğe baktığımızda, analitik teknolojilerden faydalanan, robotik süreç otomasyonu, yapay zeka kullanan, gerçek zamanlı izleme ve raporlama sağlayan stratejik bir iş ortağına dönüşüm süreci olarak tanımlayabileceğimiz İÇ DENETİM 3.0 eşiğindeyiz.

  MESLEĞİN GELECEĞİ: İÇ DENETİM 3.0

Çağımızın dili olan kodlama jargonuyla ifade edersek, iç denetim mesleğinin geleceği İÇ DENETİM 3.0’dan geçiyor. Mesleğin küresel geçmişine bakıldığında; modern iç denetimin doğuşu olarak kabul gören 1941 yılında (IIA) Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü’nün kuruluşu İÇ DENETİM 1.0 olarak, 2002 yılında Sarbanes Oxley düzenlemeleri, muhasebe ve denetim alanındaki etkileri ise İÇ DENETİM 2.0 olarak tanımlanıyor.  Bu arada COSO İç Kontrol Çerçevesi, BT iç denetimi ve veri analitiği üzerine yaşanan gelişmeler, küresel mali krizin ardından mesleğin gelişimi ve geleceğe taşınmasına yardımcı oldu.

İç denetimin ülkemizdeki geçmişine göre; 1995 yılında Türkiye İç Denetim Enstitüsünün kuruluşunu mesleğin ulusal gelişiminde İÇ DENETİM 1.0 olarak değerlendirebiliriz. Küresel mesleki örgütlenme ve gelişmeler karşısında 54 yıl, yarım asrı aşkın bir gecikme söz konusu.

Türkiye İç Denetim Enstitüsünün kuruluşu ile birlikte 2000’li yıllarda yaşanan gelişme ve düzenlemelere bakıldığındaysa; Kurumsal Yönetim, SPK, BDDK düzenlemeleri, Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu, Türk Ticaret Kanunu ile ülkemizde iç denetimle ilgili önemli gelişmeler sağlandığını görüyoruz.

Bankacılık alanında yaşanan kriz, Avrupa Birliği müzakere süreci finans, reel ve kamu sektöründe kurumsal yönetim ve denetim alanında gelişmelere rehberlik yaptı. Bu dönemi, ülkemizde iç denetim mesleğinin ulusal gelişiminde İÇ DENETİM 2.0 olarak tanımlayabiliriz. Tıpkı dünyada küresel olarak yaşandığı gibi. İÇ DENETİM 1.0’da yaşadığımız gecikme, Türkiye İç Denetim Enstitüsü’nün kuruluşu ile birlikte İÇ DENETİM 2.0’da yaşanmıyor.

Bugün, geleceğe baktığımızda, analitik teknolojilerden faydalanan, robotik süreç otomasyonu, yapay zeka kullanan, gerçek zamanlı izleme ve raporlama sağlayan stratejik bir iş ortağına dönüşüm süreci olarak tanımlayabileceğimiz İÇ DENETİM 3.0 eşiğindeyiz.

Bu yeni dönem kendini sürekli yenileyen meslek insanlarına ihtiyaç duyuyor 

Bu yeni dönem, farklı beceri ve yeteneklere sahip meslek insanlarına ihtiyaç duyuyor. Kendini yenileyen, paydaşların yeni ihtiyaç ve beklentilerini anlayarak, güvence sağlamanın yeni yaklaşımlarını sunabilen, robotik süreç otomasyonu ve yapay zeka uygulamalarının yarattığı riskleri anlayabilen meslek insanlarının kurumlarımızda daha çok yer alacağı öngörülüyor.

Yeni teknolojilerin, dijitalleşmenin ve yapay zekanın iş dünyasını çarpıcı biçimde değiştirdiği, yıkıcı inovasyonun yaşandığı bu dönemde, yeni risklere karşı üçlü savunma hattının birinci ve ikinci hatlarının geliştirilmesi, iç kontrollerin tasarımının gerçek zamanlı güvence hedeflerini desteklemesi bekleniyor.

              KONTROL OKURYAZARLIĞI SEFERBERLİĞİNİ FIRSATA DÖNÜŞTÜRMEK

İÇ DENETİM 3.0 olarak adlandırılan bu yeni dönemi, bir fırsata dönüştürmek mümkün. Kurumsal hayatta topyekün başlatacağımız bir kontrol okuryazarlığı seferberliğiyle, mesleğimizin değişim ve dönüşüm sürecini geleceğe ortak olmak hedefiyle bir fırsata dönüştürülebileceği kanaatindeyim.

Kontrol okuryazarlığı, kurumsal hayatta her seviye çalışan ve yöneticiyle birlikte tüm pay ve menfaat sahiplerinin kurum içi kontroller konusunda farkındalığını ifade ediyor.

Analitik teknolojilerden faydalanan, robotik süreç otomasyonu, yapay zeka kullanan, gerçek zamanlı izleme ve raporlama sağlayan iş dünyasında kontrol okuryazarlığının geliştirilmesinde, yaygınlaştırılmasında yönetim kurullarının liderliğine, iç denetçilerin rehberliğine ihtiyaç duyuluyor.

                           ÜLKEMİZE DEĞER KATMALI, DÜNYAYA ÖRNEK OLMALIYIZ

İÇ DENETİM 1.0’a 54 yıllık bir gecikme ile dahil olan meslek ailemiz Türkiye İç Denetim Enstitüsü (TİDE) ile, İÇ DENETİM 2.0’ı eş zamanlı yaşadı. Mesleki değişim ve dönüşümün yaşanacağı yeni nesil yaklaşım İÇ DENETİM 3.0’a küresel meslek ailemizle birlikte giriyoruz.

İÇ DENETİM 3.0 olarak adlandırılan bu yeni dönemi, bir fırsata dönüştürmek için meslek ailemizi ve tüm paydaşlarımızı kontrol okuryazarlığı konusunda kurumsal hayatta farkındalık yaratmak için seferberliğe davet ediyorum.

Küresel olarak yaşanan değişim ve dönüşüm sürecinde, geleceğe ortak olmak için yarınlara hazır olmanın yolu, kontrol okuryazarlığından geçiyor.

Türkiye İç Denetim Enstitüsü’nün önderliğinde, şirketlerimizde yönetim kurullarının liderliğinde, iç denetçilerin rehberliğinde başlatılacak kontrol okuryazarlığı seferberliğiyle, şeffaf kurum ve güçlü toplum yaratmalı ülkemize değer katmalı ve dünyaya örnek olmalıyız.

Ali Kamil UZUN

Türkiye İç Denetim Enstitüsü Kurucu Başkanı