İflasları önleyecek mekanizmalar gerekiyor

Gürdoğan Yurtsever

Zora düşen ve borca batık firmaların faaliyetlerini sürdürebilmeleri için önemli bir fırsat olan iflas erteleme kararı 1 yıl boyunca firmalara yapılan takipleri önlüyor ve devam eden takipleri durduruyor.

Son aylarda gazetelerde pek çok firmanın iflas erteleme haberleri ile karşılaşıyorduk. Bunların arasında uzun yıllardır faaliyet gösteren bir çok ünlü firma ve işadamı da vardı. Yaşanan ekonomik zorluklar firmaları icra ve iflas yasasında yer alan bu mekanizmayı kullanmaya yöneltiyordu. İflas ertelemenin olağanüstü hal düzenlemesi ile 1 Ağustos’tan sonra yasaklanması sonrasında ise bu defa uzun süredir karşılaşmadığımız konkardato haberleri ile karşılaşmaya başladık.

İcra ve İflas Yasası’na göre sermaye şirketleri ve kooperatiflerin borçlarının aktifinden fazla olduğunun beyan edilmesi ve mahkemenin onaylaması durumunda iflas kararı verilebiliyor. Fakat bu şirketler mali durumun iyileştirilmesinin mümkün olduğuna dair bir iyileştirme projesini mahkemeye sunarak iflasın ertelenmesini isteyebiliyor. Mahkeme bu projeyi ciddi ve inandırıcı bulursa iflasın ertelenmesine karar verebiliyor. Bunun akabinde de bu şirketlere kayyım atanıyor.

İFLAS ERTELEME, ZORA DÜŞEN FİRMALARA 2 YIL KAZANDIRIYOR

Zora düşen ve borca batık firmaların faaliyetlerini sürdürebilmeleri için önemli bir fırsat olan iflas erteleme kararı 1 yıl boyunca firmalara yapılan takipleri önlüyor ve devam eden takipleri durduruyor. İflas erteleme süresi mahkeme tarafından 1 yıl daha uzatılabiliyor. Böylece söz konusu firmalar hakkında 2 yıl boyunca takip yapılamıyor. Bu da firmaların durumlarını düzeltmesi için önemli bir zaman kazandırıyor. Fakat son dönemlerde bu mekanizmanın kötüye kullanıldığı eleştirileri yapılıyordu. Borcunu ödemeyen ve kötü niyetli firmalar da bu imkandan yararlanıyordu. Bu da özellikle bankaların ve diğer alacaklıların alacaklarını tahsil etmelerinde sıkıntılar yaratıyordu.

15 Temmuz darbe girişiminden sonra yayınlanan kanun hükmünde kararname ile olağanüstü hal (OHAL) süresince iflas erteleme yasaklandı. İflas erteleme yolunun kapanması zorda olan firmaları daha da zor durumda bıraktı ve yeni arayışlara soktu. Bunun sonucunda firmalar geçmiş dönemlerde sıkça başvurulan ve bir diğer iflas öncesi mekanizma olan konkardatoya yöneldi. Konkardatoya başvuran firma sayısının arttığı görülüyor.

KONKORDATO SÜRECİ DAHA ZOR VE RİSKLİ

Konkordato, iflas ertelemeye göre daha zor ve iflas erteleme riski daha yüksek bir mekanizma. Bu nedenle iflas ertelemenin kullanılmaya başlandığı son 12 yıllık dönemde çok kullanılmıyordu. Daha çok iflas erteleme tercih ediliyordu. İflas anlaşması olarak da ifade edilen konkordato, mali sıkıntıya giren ve borçlarını ödeyemeyecek duruma gelen firmaların borçlarını ödeyebilecekleri koşullara göre ödemek amacıyla alacaklılarıyla anlaşma yapmalarını içeriyor.

İcra ve İflas Kanunu’nun konkordato hükümlerinden yararlanmak isteyen borçlunun icra mahkemesine gerekçeli bir dilekçe ve bir konkordato projesi vermesi gerekiyor. Mahkeme konkordatonun başarı ihtimalini de dikkate alarak konkordato talebinin uygun olup olmadığına karar veriyor. Talep uygun görülürse mahkeme borçluya en fazla 3 aylık bir süre veriyor. Bu süre mahkeme kararıyla en fazla 2 ay daha uzatılabiliyor. Talep uygun görüldüğünde mahkeme tarafından aynı zamanda komiser tayin ediliyor.

Konkordato komiseri, alacaklılar ile masaya oturarak alacaklarının bir kısmından feragat etmelerini talep ediyor. Kaydedilmiş olan alacaklıların yarısının ve alacakların üçte ikisini aşan bir çoğunluğun kabul etmesi durumunda icra mahkemesi tarafından konkordato kararı veriliyor ve bu karar ticaret mahkemesi tarafından tasdik ediliyor. Borçlar da belirlenen sürede ödeniyor.

İFLAS ERTELEME DOĞRU KULLANILMALI

İflas ertelemede azami süre 2 yıla çıkabilirken konkordatoda bu sürenin en fazla 5 ay ile sınırlı olması önemli bir dezavantaj. Ayrıca konkordatonun iflas ertelemeye göre bir çok uygulama zorluğu söz konusu. Bir firmanın konkordato yoluyla iflastan kurtulma ihtimali iflas ertelemeye göre çok daha düşük. Fakat zora düşen firmalar iflas erteleme yoluna gidemeyince son çare olarak konkordatoya başvuruyor veya doğrudan iflas istiyor.

Gerek dünya ekonomisi, gerek ekonomimiz, gerekse de sektörel ve firma bazında yaşanan sorunlar nedeniyle günümüzde bir çok firma çeşitli mali sorunlar yaşıyor. Bu firmaların iflas etmeden ve mali bünyelerini güçlendirerek faaliyetlerine devam etmeleri hepimiz için çok önemli. Çünkü bu firmalar doğrudan veya dolaylı olarak birlerce kişiye istihdam sağlıyor ve ülkemiz ekonomisine katkı veriyor.

İflas erteleme ve konkordato firmaların iflas öncesinde durumlarını düzeltmeleri için son şansları olan hukuksal mekanizmalar. Firmaların bu imkanlardan kendilerine uygun olanını seçmeleri mükmün. Fakat özellikle iflas erteleme bu açıdan önemli bir imkan sağlıyor ve firmalara nefes aldırıyor. Fakat geçmiş dönemlerdeki kötüye kullanımlar iflas ertelemeyi tartışmaya açmıştı. Olağanüstü halin sona ermesinden sonra tekrar uygulanmaya başlayacak olan iflas erteleme mekanizmasında daha önce yaşanan kötü niyetli uygulamaları önleyecek önlemler alınması, bu uygulamanın doğru ve amaca yönelik kullanılmasının sağlanması ve iflasları önlemeye imkan sağlayan başkaca etkili mekanizmalar geliştirilmesi önem taşıyor.

Gürdoğan Yurtsever

www.icdenetim.net

@guryurtsever

yurtsever@turcomoney.com