İSLAM MEDENİYETİNE YABANCI KALDIK

Ahmet Bey kendinizi tanıtır mısınız?

Ben Ahmet Durmaz. 1950 Sivas/ Hafik doğumluyum. Orta öğrenimi Sivasta tamamladıktan sonra Erzurum Atatürk üniversitesi İslami İlimler Fakültesinden 1976 da mezun oldum.Bir müddet Diyânet İşleri Başkanlığında çalıştıktan sonra 1979 da Süleymaniye Kütüphanesi‘ne geçtim. Burada yazma eser uzmanı olarak 1985 tarihine kadar çalıştım. çalıştığım yıllarda, Abdulbaki Gölpınarlı, Prof. Süheyl ünver, Koleksiyoncu Nuri Arlasez, Celaleddin çelebi, Prof. Ali Alparslan, Prof. Fuad Sezgin, Prof. Amil çelebioğlu, Edebiyatçı Orhan Şaik Gökyay,Prof. Günay Kut, gibi meşhurlarla tanıştım. Abdulbaki Hoca ile 2.5 yıl teşriki mesai yaptım. Onun katipliğini yapma şerefine erdim. Kendisiyle unutulmaz ilginç hatıralar yaşadım. Fırsat olursa, bu hatıraları ileride değerlendirmek isterim. 1985 yılı Ocak ayında ailemle beraber Kuveyt ünviversitesi Yazma Eserler Kütüphanesinde çalışmak üzere Kuveyte geldim. O tarihten bu yana Kuveyt üniversitesinde çalışmaktayım. Ayrıca, Babtain Şiir Kütüphanesi ve Fehed el- Dabbûs özel Kütüphanesinde de, Yazma ve Eski Baskı Eser Uzmanlığı ve Müsteşarlık görevleri yapmaktayım.

çalışmalarım:

1-Süleymaniyede çalışırken Kültür Bakanlığının hazırlamış olduğu “Türkiye Yazmaları Toplu Katoloğu” projesinde görev aldım.

2-Kuveyt üniversitesinde 2000 Yazma eserin kataloğunu, Kuveyt Evkaf Bakanlığının 1500 yazma eser kataloğunu hazırladım. Babtain Şiir Kütüphanesinde 1300 yazma eserin kataloğunu yaptım. Yine; Babtain Kütüphanesinin hazırladığı,”Nadir Basma Eserler Kataloğu “nun ilk 6 cildini Mısırlı bir arkadaşımla beraber hazırladık ve bunlar basıldı. Ayrıca; Fehed el-Dabbûs özel Kütüphanesi’nin müsteşarlık görevini yürütmekteyim. Bu kütüphanenin 400 Yazma Eserinin tanıtım fişlerini çıkardım.Bundan başka; kütüphanede bulunan baskı tarihi 16.yy dan 19.yy ortalarına kadar uzan 500’den fazla Arapça, Türkçe, Latince ve diğer Avrupa dillerindeki kitapların tanıtım fişlerini çıkarıp tasnifini yaptım. Bu koleksiyonun bölgede bir benzerinin olmadığını söyleyebirim.

3- Tanınmış Kuveytli Edebiyatçı ve Şair Halid Suud özel Koleksiyonu‘nun katalog çalışmasını bir arkadaşla beraber yaptım ve basıldı.

4- Kuveytte Yazma ve değerli basma eserler hakkında seminerler verdim.

-Ahmet Bey Yazma Eserler nedir?

Yazma eser, elle yazılmış ve yine elle çoğaltılmış olan baskı olmayan büyük-küçük kitaplara denir. Matbaa, Avrupa da 15yy sonlarında bizde ise 1728 de İbrahim Müteferrika ile başladı. İslam aleminde 20yy başlarına kadar devam eden yazmalar yerini baskıya terketti.

-Bir yazma eserin değerini nasıl anlayabiliriz?

Bunun çok kriterleri var. Kısaca şöyle diyebilirim: Şöhretli bir yazarın bizzat yazdığı nüsha, yazara okunmuş ve yazar tarafından onaylanmış nüshalar çok değerlidir. Bazen de, müellif hattı olmasa da, meşhur bir yazara ait tek nüshalar da çok değerlidir. Yazma eserin değeri, müellifin yaşadığı asra yaklaştıkça artar. Ayrıca, meşhur bir hattat tarafından yazılmış olan eserler, padişahların ve devlet büyüklerinin mütelaa ettiği ve üzerinde mühürlerinin bulunduğu tezhipli kitaplar, yazılmış olduğu konuda mühim olup tek nüshalar da çok değerlidir.

İslam Kültür Tarihi hakkındaki düşünceleriniz nedir?

İslam Kültür Tarihi‘nin başında Kur‘ân-ı Kerim vardır. Elimizdeki en eski yazmalar Kur‘ân-ı Kerim nüshaları ve sayfalarıdır. Cenâb-ı Hak Kur‘ân-ı Kerim‘de kaleme ve kalemin yazdığına yemin etmiştir. Kur‘ân‘dan sonra hadis ve siyer kitapları, Arap şiirleri elle yazılmıştır. çok meşhur olan ” el- Fihris” isimli bibliyografik kitap hicri 370 lerde yazılmış ve bu kitapta İslami ilimler, Süryanice, Yunanca, İbranice ve Farsça gibi dillerden tercüme edilen felsefe, astronami, matemetik gibi ilimlerle ilgili eserlerin sayısı 10 bini bulmuştur. Sıfırdan başlayan ve 300 yılda bu duruma gelen bu hal hiç bir medeniyette yoktur.

-Türklerin İslam Kültür Tarihi‘ne hizmetleri nasıl olmuştur?

Avrupa medeniyetinin temelinde resim ve heykel vardır; İslam medeniyetinde de kitap, temelde ve zirvede dir. Büyük Türk düşünürü Katip çelebi‘nin ( ölüm/ Hicri 1176) “Keşfizünûn” adlı kitap ansiklopedisi İslam Kültür Tarihinin zirve kitabıdır. UNESCO ‘nun 2009 yılını Katip çelebi yılı olarak ilan etmiş olması boşuna değildir. Bu kitapta Katip çelebi, İslam Kültür Tarihi‘nin haritasını çıkarmıştır adeta. Bu eser kütüphanecilikte ana kaynak eser olarak kullanılmaktadır. Ayrıca, Taşköprüzâde‘nin (ölüm/ Hicri 968) ” Miftâhüssaâde ve Misbâhüssiyâde”, 20 yy başlarında da Bursalı Tâhir Efendi‘nin “Osmanlı Müellifleri” adlı eserleri Kütüphaneciliğin temel taşlarıdır. Osmanlı Sultanları kitaba büyük öenem vermişlerdir. Fatih Sultan Mehmed ve 2. Beyazıd‘ın Arapça ve Türkçe kitap okuma düşkünü oldukları ve okudukları kitaplara mühürlerini bastıkları bilinmektedir.

-35 yıldır Uzman Kütüphanecilik yapıyorsunuz. Bunun 30 yılını Kuveytte geçirdiniz. Bu tecrübeniz hakkında neler söylemek istersiniz?

öncelikle; Allah Teâla‘ya sonsuz şükür ediyorum. Bana doyumsuz Kültür tarihimizin kapılarını sonuna kadar aştı. Katip çelebi‘yi, Prof. Fuad Sezgin‘in, Carl Brockelmann‘nın eserlerini görmediğim gün yoktur. Hergün 5-10 tane yazma, eski baskı kitapla yaşıyorum. Bu kitaplarla nefes alıp veriyorum diyebilirim. Bu bambaşka bir hazdır. İslam aleminin en büyük sıkıntısı okumamak ve İslam Kültür Tarihi‘ni tanımamaktır. Müslümanların okumadan yaşaması ve rahat etmesi mümkün değildir. Bizim saadetimiz kitapla olmuştur ve kitapla olacaktır.

-Teşekkür ederiz.

Ben size teşekkür ederim.