İstanbul’un küresel finans merkezi olma potansiyeli

Osman Akyüz

*Uluslararası finans merkezi olabilmek için itibar ve güven unsuru çok önemlidir. İstanbul, Global Financial Centres sıralamasına göre, 2018 yılında, 100 merkez arasında 68. sıraya geriledi. Mart 2019’da yapılan değerlemeye göre, 9 sıra yükselerek 59. sıraya yükseldi.

*Siyasi iradenin konuyu tekrar gündeme taşıması ve 2023 yılına kadar finans merkezi olma konusunda ciddi bir hedefin belirlenmiş olması bizi umutlandırıyor. Bundan böyle, projenin sahipliğini Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi üstlenecek.

*Uluslararası bir finans merkezi olmak için öncelikle İstanbul’u bölgesel finans merkezi olarak zirveye taşımalıyız. Potansiyel hedefimiz; Doğu Avrupa, Balkanlar, Ortadoğu ve Türki Cumhuriyetler olarak belirlenmeli ve o doğrultuda politikalar geliştirilmelidir.

*Bu projenin olmazsa olmazı; en üst düzeyde devlet politikası oluşturulmalı ve güçlü bir siyasi irade ortaya konmalıdır. Projenin hayata geçirilmesinde, koordinasyon ve gelişimi oluşturacak etkin ve etkili özel sektör ağırlıklı güçlü bir yönetim oluşturulmalıdır. Biz bu işi başarırız.

Küresel finans merkezleri, bulundukları ülkelerin ekonomileri ile dünyanın diğer ekonomileri arasında mal, hizmet, bilgi ve sermaye akışının sağlanması için gerekli olan uluslararası yetkinlik ve kapasiteye sahip uzmanlaşmış kurumların kümelendiği şehir bölgeleri olarak tanımlanıyor.

Dünya finans merkezlerinin gelişmişliği ile ilgili sıralama yapan Global Financial Centres Index (GFCI) metodolojisine göre; finansal merkezlerin beş ana alanda rekabetçi olması gerekiyor. Bu alanlar şöyle tespit edildi: İş ortamı, beşeri sermaye, altyapı, finansal hizmetler sektörünün gelişmişliği ve şehrin itibarı.

İSTANBUL, 83 MERKEZ ARASINDA 59’UNCU SIRADA YER ALIYOR

2009 yılından bu yana uluslararası finans merkezi olma yarışına giren İstanbul, yukarıda belirlenen kriterler çerçevesinde, 2009’da 83 merkez arasında 72. sırada yer alırken, Eylül 2014’de 83 merkez arasında 42. sıraya kadar ilerledi.

2014’den sonra Gezi olayları ve darbe teşebbüsü nedeniyle dikkat ve yoğunlaşmalarının başka alanlara kaymasıyla, 2018 yılında, 100 merkez arasında 68. sıraya geriledi. Mart 2019’da yapılan değerlemeye göre, 9 sıra yükselerek 59. sıraya yükseldi.

BORSA İSTANBUL KURULDU, TEKNOLOJİK ALTYAPI YENİLENDİ

2009 yılında hükümetin yayımladığı İstanbul Uluslararası finans merkezi strateji ve eylem planı belgesi ile güçlü bir başlangıç yapıldı. Son on yılda; sermaye piyasası, borçlar ve ticaret kanunları uluslararası standartlara uygun şekilde güncellenmiş, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası ile Vadeli İşlemler Borsası ve Altın Borsası “Borsa İstanbul” adı altında şirketleşerek teknolojik alt yapısını küresel rekabet şartlarına göre yenilemiş, İstanbul Tahkim Merkezi faaliyete geçirildi.

İstanbul hali hazırda borsa, yatırım kuruluşları, sigorta şirketleri, avukatlık büroları gibi ülkenin önde gelen finansal ve profesyonel hizmet şirketlerinin genel merkezlerine ev sahipliği yapıyor.

ANADOLU YAKASINDA BİR FİNANS MERKEZİNİN İNŞASINA BAŞLANDI

Türkiye finans sektörünün yasal altyapısı büyük ölçüde uluslararası standartlara uyumlu hale getirilmiştir. Diğer yandan, İstanbul’un Anadolu yakasında kamu kurumlarının yer alacağı bir finans merkezinin inşasına yönelik çalışmalar başlatıldı.

Ayrıca, Faizsiz Finans’ın gelişimi için düzenleme anlamında ve kurumsal ekosistem oluşturmada; Katılım Bankaları, Tekaful Şirketleri, faizsiz esasta çalışan Bireysel Emeklilik Şirketleri, Portfoy Yönetim Şirketlerinin oluşumuna imkan tanındı. Faizsiz finans sisteminin geliştirilmesi stratejisi 7. bileşen olarak İstanbul Finans Merkezi projesine eklendi.

İSTANBUL ÜLKE KATMA DEĞERİNİN YÜZDE 30’UNU ÜRETİYOR

Dünyanın en büyük 17. ekonomisine sahip olan Türkiye’nin kültürel ve ekonomi merkezi İstanbul, 20 milyona yaklaşan nüfusu ile ülkede yaratılan katma değerin yüzde 30’unu üretiyor.

İstanbul, Asya ile Avrupa arasında coğrafi ve kültürel köprü görevi görüyor. Dünyanın en güzel şehirlerinden biri olan İstanbul’un yeni hava alanı, Avrasya Tüneli ve Yavuz Sultan Selim Köprüsü ile de alt yapısı büyük oranda tamamlandı. Hala metro ve trafiğin rahatlatılması konusunda yapılacak çok şey var.

2023’E KADAR FİNANS MERKEZİ OLMAK İÇİN  CİDDİ HEDEF BELİRLENDİ

Bu günlerde siyasi iradenin konuyu tekrar gündeme taşıması ve 2023 yılına kadar finans merkezi olma konusunda ciddi bir hedefin belirlenmiş olması bizi umutlandırıyor. Bundan böyle, projenin sahipliğini Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi üstlenecek. Gelinen aşamada, strateji belgesi revize edilerek yeniden tüm tarafların katılımı ile etkin ve güçlü bir koordinasyonla İstanbul’u finans merkezi sıralamalarında üst sıralara taşıma gayreti içinde olacağız.

İTİBAR VE GÜVEN UNSURUNUN ÖNEMİ VURGULANDI

7 Mart 2019 günü İstanbul Finans Merkezi Konferansı veren Global Financial Centres Index Direktörü Mark Yeandle, yaptığı sunumda, uluslararası finans merkezi olabilmek için itibar ve güven unsurunun önemini vurguladı.

Şehrin itibarı ise şehir markası ve cazibesine, yaratıcılığın seviyesine, çekiciliğine, kültür çeşitliliğine, diğer şehirlerle olan göreli durumuna göre puanlandığını ifade etti. Uluslararası yatırımları çekmek için vergi politikaları, hukuk sistemi ile politika yapıcıların rolü, kentin şehircilik anlayışı ile sosyal ve kültürel altyapısının yeterli gelişmişlik düzeyine erişmiş olması, teknoloji ve finansın bir arada yürüdüğü yeni teknolojilere adaptasyonunun önemini vurguladı.

DOĞU AVRUPA, BALKANLAR, ORTADOĞU VE TÜRKİ CUMHURİYETLER POTANSİYEL HEDEFİMİZ OLMALI

İstanbul fiilen Türkiye’nin finans merkezidir. Uluslararası bir finans merkezi olmak için öncelikle İstanbul’u bölgesel finans merkezi olarak zirveye taşımalıyız. Türkiye ve İstanbul, bu bölgenin en gelişmiş ekonomisine sahiptir.

Potansiyel hedefimiz; Doğu Avrupa, Balkanlar, Ortadoğu ve Türki Cumhuriyetler olarak belirlenmeli ve o doğrultuda politikalar geliştirilmelidir. Diğer yandan da İstanbul’u küresel finans merkezi kriterlerini yerine getiren ve o kriterleri sağlayan bir konuma taşıyabiliriz.

Son olarak, bu projenin olmazsa olmazı; en üst düzeyde devlet politikası oluşturulmalı ve güçlü bir siyasi irade ortaya konmalıdır. Projenin hayata geçirilmesinde, koordinasyon ve gelişimi oluşturacak etkin ve etkili özel sektör ağırlıklı güçlü bir yönetim oluşturulmalıdır. Biz bu işi başarırız.

Osman Akyüz

Türkiye Katılım Bankaları Birliği (TKBB) Genel Sekreteri

akyuz@turcomoney.com