İyi yönetmenin formülü var mı?

Şaban Çağıran

-Karmaşık yapı içerisinde işletmede liderlik ve yönetim becerisinin önemi ortaya çıkar. Lider, elindeki kıt kaynaklarla en iyi sonuçları almayı becerebilen kişidir ve işletmenin geleceği bakımından çok önemlidir. İyi yönetim, esas olarak insan kaynağına bağlıdır. Zira teknolojiyi de makinayı da parasal kaynakları da harekete geçiren ve yöneten insandır.

-Yönetim, adeta sihirli bir sözcük gibidir. Yönetim; planlama, örgütleme, yöneltme, koordinasyon, kontrol fonksiyonlarının sistematik ve sürekli bir şekilde uygulanmasından ibarettir. Kısaca, eldeki kaynakların en etkili bir şekilde kullanılıp, amaca uygun en başarılı sonuçları elde etme çabalarının bütünü olarak tanımlanabilir.

Yönetim bir bilimdir ancak pozitif bilimler gibi kesinlik içermez. Standart bir formülü yoktur. Değişken girdi, kaynaklar ve koşullara, döneme, insana-insanın motivasyonuna bağlıdır. Bir önceki dönem yapılanın aynısı yapılarak yeninden başarılı sonuç elde edilemeyebilir.

Pozitif bilim olmaması; bilimsel metotlardan, deneyimlerden ve tarihsel yönetsel birikimlerden yararlanmama sonucunu doğurmaz. Tam aksine bütün bunların etkili bir şekilde kullanılma becerisini zorunlu kılar.

KAYNAKLARI EN ETKİLİ ŞEKİLDE KULLANILIP, AMACA UYGUN EN BAŞARILI SONUÇLARI ELDE ETME ÇABASI

Yönetim, adeta sihirli bir sözcük gibidir. Yönetim; planlama, örgütleme, yöneltme, koordinasyon, kontrol fonksiyonlarının sistematik ve sürekli bir şekilde uygulanmasından ibarettir. Kısaca, eldeki kaynakların en etkili bir şekilde kullanılıp, amaca uygun en başarılı sonuçları elde etme çabalarının bütünü olarak tanımlanabilir.

Başarı ise hedeflenen sonuçlara zamanında ulaşılmış olunmasıdır. Başarı kendiliğinden ya da tesadüfen değil, planlı-programlı, uzun soluklu ve disiplinli çalışmalar sonucu, hedefe kilitlenmiş ve yüksek motivasyona sahip, etkili bir takımın çabasıyla ortaya çıkar.

Bir şirketin başarılı olmasının ön koşulu, var olma nedeni olarak gerçekçi bir misyona, varılmak istenen nokta olarak gerçekçi bir vizyona, bu vizyona ulaşmak için uygun bir stratejiye ve bu stratejiyi gerçekleştirmek için uygun ve yeterli kaynaklar ile plan-programlara gereksinim duymasıdır.

KAYNAKLARIN EN OPTİMAL BİR ŞEKİLDE KULLANILMASI YÖNETİM BECERİSİDİR

Misyon, vizyon ve stratejilere ek olarak; zamanında ve yeterli mali kaynaklar, makine-ekipman ve/veya araç gereçler ile donanımlı ve uygun insan kaynağının devreye alınması gerekir. Bu kaynakların en optimal bir şekilde kullanılması yönetim becerisidir.

Çevremizde, çok paralar ve çok emekler harcanmasına rağmen başarılı olamamış pek çok şirketlere tanık olmuşuzdur. Başarı gibi başarısızlığın da tek bir nedeni bulunmaz. Başarısızlığın nedenleri de başarıda olduğu gibi bir birinden oldukça farklıdır. Ama her bir başarısızlık örneğini ele alıp incelediğimizde, ana ve önemli nedenlerin yanında çok basit nedenler de olabilir. Çoğu kez küçük küçük hataların birikmesi sonucu olabileceği gibi, tek bir nedene de bağlı olabilir.

Şirket yönetimlerinde başarının netleştirilmiş bir formülü yoktur. Zira yönetim araçları ve girdiler sabit değil, değişkendirler. Bu değişkenler; sermaye, faiz, döviz kurları, enflasyon oranı, teknoloji, insan kaynağı, mevzuat, çevresel faktörler, rakiplerin tavırları, değişen ihtiyaç ve alışkanlıklar-tüketimdeki farklılaşmalar, mutsuz müşteriler olarak sıralanabilir. Bir de bunlara işletme ve çalışanların ihtiyaç, beklenti ve çalışanların motivasyonunu  eklediğimizde değişken sayısı oldukça artmakta, karmaşık yapı iyice belirginleşir.

LİDER, ELİNDEKİ KIT KAYNAKLARLA EN İYİ SONUÇLARI ALMAYI BECEREBİLEN KİŞİDİR

İşte tam da bu karmaşık yapı içerisinde işletmede liderlik ve yönetim becerisinin önemi ortaya çıkar. Lider, elindeki kıt kaynaklarla (emek, sermaye, teknoloji, doğal kaynaklar vs.) en iyi sonuçları almayı becerebilen kişidir ve işletmenin geleceği bakımından çok önemlidir.

İyi yönetim ve başarılı sonuçlar, bütün bu sayılan kaynakların yanında esas olarak insan kaynağına bağlıdır. Zira teknolojiyi de makinayı da parasal kaynakları da harekete geçiren ve yöneten insandır. Aynı doğrultuda; Peter Drucker, şirketlerde yönetim için harcanan zamanın yüzde 60’ının insanlarla ilgili sorunları aşmak için kullanılmakta olduğunu belirterek, başarıya giden yolun insandan geçtiğini vurgulamaktadır.

İnsan kaynaklarının etkili yönetimi; ihtiyaca uygun ve nitelikli personel alımı, alınan çalışanların yüksek motivasyonla istihdam koşullarının (ücret, kariyer, iyi bir çalışma ortamı, diğer olanaklar) oluşturulması, hedefe ulaşacak yeterli kaynakların devreye alınması gibi çok sayıda yapılması gereken çalışmaları içerir.

Waterman; iyi yönetimi; ortalama insanlara nasıl üstün insanlar gibi çalışabileceklerini göstermek olarak tanımlar. Dolayısıyla üstün başarı da takımın tüm oyuncularının üstün gayretleri sonucu ortaya çıkar. Bireysel başarıları bir kenara bırakacak olursak, takım başarıları mutlaka takımın ortaklaşa ve uyumlu çalışması sonucu gerçekleşir.

Şaban Çağıran

cagiran@turcomoney.com