Katılım finans eko sistemi için yeni dönem başlıyor

Osman Akyüz

Yakın zaman önce Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi bünyesinde Katılım Finans Daire Başkanlığı kuruldu. Kararnamedeki belirlemelerden de anlaşılacağı üzere, Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi  Katılım Finans Dairesi, Katılım Finansa dair ülke stratejisinin belirlenmesinden, konuya ilişkin koordinasyon sağlanmasından en üst düzeyde sorumlu ve yetkili kurum olarak belirlendi.

Katılım Finans sistemi bir bütün olarak kavranarak bütün kurum ve kuruluşları ile birlikte Katılım Finans Ekosistemi olarak ele alınmalı, ulusal strateji geliştirilmeli ve Katılım Finans Dairemiz koordinasyonunda kamu kurum ve kuruluşlarının da desteği ile stratejik hedefler doğrultusunda performans odaklı olarak Katılım Finans geliştirilmeye çalışılmalıdır. 

On Birinci Kalkınma Planımızda Faizsiz Finansa ilişkin temel politika hedefi olarak “Faizsiz finans sisteminin ülkemiz finans sistemindeki yeri güçlendirilecek, faizsiz finans alanında ürün ve hizmet çeşitliliği ile insan kaynağı geliştirilecek, politika geliştirme süreçlerini destekleyecek araç ve mekanizmalar oluşturulacaktır” ibaresi yer alıyor.

Yakın zaman önce Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi bünyesinde Katılım Finans Daire Başkanlığı kuruldu. İlgi kararnamede, Katılım Finans Dairesi Başkanlığının  görev ve sorumluluğuna ilişkin şunlar kaydedildi:

“Cumhurbaşkanı tarafından belirlenen politikalar doğrultusunda, katılım finans alanında stratejiler geliştirmek, bu stratejiler kapsamında alınan kararların ilgili kamu kurum ve kuruluşları nezdinde uygulanmasını takip etmek ve sonuçlarını Cumhurbaşkanına raporlamak. Katılım finansın geliştirilmesi  amacıyla kamu kurum ve kuruluşları, özel sektör, üniversiteler ve sivil toplum kuruluşları arasında işbirliğini artırmak ve bu alanda koordinasyonu sağlamak.

Katılım finansın geliştirilmesi ve katılım finansa yönelik farkındalığın artırılması amacıyla ulusal ve uluslararası faaliyetler gerçekleştirmek, bu tür faaliyetlerde yer almak ve bu faaliyetleri desteklemek. Katılım finans alanında Türkiye’nin uluslararası finansal piyasalardaki konumunu güçlendirmeye yönelik  araştırmalar yapmak. Katılım finans alanında yeni finansal araçların sisteme kazandırılması, finansal ürün geliştirilmesi ve çeşitliliğin artırılmasına yönelik çalışmalar yapmak.”

KATILIM FİNANSA DAİR ÜLKE STRATEJİSİNİN BELİRLENMESİ VE KOORDİNASYON SAĞLANMASI

Kararnamedeki belirlemelerden de anlaşılacağı üzere, Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi  Katılım Finans Dairesi, Katılım Finansa dair ülke stratejisinin belirlenmesinden, konuya ilişkin koordinasyon sağlanmasından en üst düzeyde sorumlu ve yetkili kurum olarak belirlendi.

Ülkemizde 1985’lerde başlayan Katılım Finans çalışmaları ilk defa bu denli yüksek düzeyde temsil edilmekte ve koordine  edilmeye çalışılmakta ve ulusal strateji aşamasına gelinmiş bulunuyor.

Daha önce Cumhurbaşkanımızın, Başbakanlığı döneminde oluşturulan Faizsiz Finans Koordinasyon Kurulu, Başbakan Yardımcısı başkanlığında yapılan koordinasyon çalışmalarında ciddi ilerleme ve gelişmeler sağlanmıştı.

STRATEJİK HEDEFLER DOĞRULTUSUNDA PERFORMANS ODAKLI OLARAK KATILIM FİNANS GELİŞTİRİLMELİ

Bu güne kadar sağlanan gelişmeler konusunda hükümetimize müteşekkiriz. Geldiğimiz noktada; Katılım Finans sistemi bir bütün olarak kavranarak bütün kurum ve kuruluşları ile birlikte Katılım Finans Ekosistemi olarak ele alınmalı, ulusal strateji geliştirilmeli ve Katılım Finans Dairemiz koordinasyonunda kamu kurum ve kuruluşlarının da desteği ile stratejik hedefler doğrultusunda performans odaklı olarak Katılım Finans geliştirilmeye çalışılmalıdır.

Geleneksel sistemin yanında, geliştirilmiş ve rekabet edebilir bir Katılım Finans sistemi, ülkemizin kalkınmasına ciddi destek sağlayabileceği gibi, insanımızın bu konudaki talebini de karşılamış olacak.

Ülkemizde ve Dünyada genç ve oluşum sürecinde olan bu finansal mimari; Katılım bankaları, Faizsiz işlem yapan Kalkınma ve Yatırım bankaları, Katılım sigorta şirketleri, Katılım Bireysel Emeklilik şirketleri, Portföy Yönetim Şirketleri, Faizsiz Yatırım Şirketleri, Gayrimenkul Sertifikaları, Kira Sertifikaları (Sukuk ) ile bir bütün olarak süratle gelişim süreçlerini tamamlamalarına yardımcı olunmalıdır.

T.C.M.B. KATILIM BANKACILIĞI MÜDÜRLÜĞÜ DE KURULDU

Yine yakın zamanda, Merkez Bankası Bankacılık ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdürlüğü bünyesinde Katılım Bankacılığı Müdürlüğü kuruldu. Bu müdürlükte adından da anlaşılacağı üzere, katılım bankacılığı ile ilgili işlemlerle ilgilenecek.

Sektör olarak öteden beri Merkez Bankamızdan bu yönde talebimiz vardı. Faizsiz bankacılık farklı prensipler ve farklı ürünlerle finansal hizmet yürütmek durumundadır. Özellikle, Merkez Bankasının bankalara sağladığı likidite imkanlarının katılım bankalarına faizsiz prensipler doğrultusunda sağlanması talebi uzun zamandır gündemimizde yer almaktaydı.

Dünyadaki diğer ülke uygulamalarında da Merkez Bankalarında bu tür birimler var. Banka, bu yöndeki talebimizi uygun görerek, bünyesinde katılım bankaları ile ilgili bu müdürlüğü kurdu.

Kuruluş gerekçeleri özet olarak aşağıda yer alan tespitlerden oluşuyor:

– Katılım bankalarına ilişkin yapılmakta olan çalışmaların etkinliğini ve odak merkezini artırarak hem sektörün gelişimine hem de finansal istikrara katkıda bulunmak.

– Katılım bankalarına özgü ürün, ilke ve mekanizmalar hakkında detaylı bilgiye sahip olarak sektörün Bankamızla ilişkilerinde koordinatör rolünü üslenmek.

– Katılım bankacılığı sektörünün özünde olan girişim sermayesi, öz kaynağa dayalı finansman gibi modelleri finansal sisteme etkileri çerçevesinde incelemek.

– Dolarizasyon başta olmak üzere katılım bankacılığı iş modellerinin yan etkilerini analiz etmek.

– Bankamızda bu konuda yapılan uluslararasındaki çalışmaları tek müdürlük altında toplayarak etkinliği ve verimliliği artırmak.

– İstanbul Finans Merkezi çalışmaları kapsamındaki katılım finansa dönük çalışmalara daha güçlü kurumsal destek vermek.

Katılım Finans alanında kurulan, Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi Katılım Finans Dairesi’nin ve Merkez Bankası Katılım Bankacılığı ‘ Katılım Finans Eko  Sisteminin gelişimine çok ciddi katkı sağlayacaklarına inanıyoruz.

Osman Akyüz

Türkiye Katılım Bankaları Birliği (TKBB) Genel Sekreteri

akyuz@turcomoney.com