KIRGIZİSTAN`DAN YATIRIMCILARA DAVET

2010 Nisan ayında yaşanan ihtilalin ardından zorlu bir siyasi ve ekonomik tabloyla karşılaşan Kırgızistan, toparlanma yolunda emin adımlarla ilerliyor. Kırgız Cumhuriyeti Hükümeti, temel hedef olarak “istikrarlı kalkınmayı” amaçlıyor. Ekonominin uzun dönemli, istikrarlı kalkınması ve vatandaşların refahının arttırılması hedefini içeren “Ulusal Sürdürebilir Kalkınma Stratejisi’nin (2013–2017) kabul edilmesi, ülke ekonomisinin kalkınması ve gelişmesi için önemli bir temel teşkil ediyor. Bu anlamda Kırgızistan; yatırım cazibesinin arttırılmasına dönük faktörler arasında; makroekonomik istikrarın olması şartı göz önüne alınıyor ve oluşturulan strateji kapsamında enflasyonun tek haneli rakamlarda tutulması amaçlanıyor. Ayrıca ekonominin liberalleştirilmesi, uygun yatırım şartlarının oluşturulması, yolsuzluklar ile mücadele edilmesine ilişkin siyasi ve ekonomik reformlar uygulanıyor. Kırgızistan’ın kalkınma hamlesi ve yatırımcılara sunduğu destekler çerçevesinde yürütülen çalışmalar hakkında Turcomoney’in sorularını yanıtlayan Kırgızistan Ekonomi Bakanı Temir Sariev, çarpıcı açıklamalarda bulundu:

Kırgızistan’a yatırım yapmak isteyen iş adamlarına, nasıl bir çağrı yapmak istersiniz?

Kırgızistan, kapılarını Türk işadamlarından gelecek tüm yatırımlara açmış durumda. Uzun dönemli işbirliği ve ortak projelerin hayata geçirilmesi için her türlü desteğe hazırız. Kırgız Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı, Yatırımları Geliştirme Ajansı aracılığıyla; yatırımların her safhasında Türk yatırımcılara destek vermeye ve Türk yatırımlarının geliştirilmesine ilişkin yükümlülükleri kararlılıkla üstlenmiş durumda.

Yeniden yapılanma çerçevesinde ne tür değişimler yaşandı?

Kısa süre içerisinde Kırgızistan devletinde çalışanların sayısı yüzde 20 azaltıldı, devletin sunduğu hizmetlerin sayısı 20.000’den 380’e indirildi. Ayrıca devlet birimlerinin, özel sektöre nedensiz olarak karışmaları engellendi. Girişimcilerin, denetimlerinde etkinliğin arttırılması amacıyla hâlihazırda denetim sayılarını iki kat azaltan, Girişimci Faaliyetleri Risk Kriterileri kullanılmaya başlandı. Ayrıca Kontrol Birimlerinin sayısı 21’den, 12’ye indirildi. Denetim süreleri iki kat azaldı. Talep edilen Lisans ve İzin sayıları önemli ölçüde azaltıldı. Başvuruların incelenmesi ve lisansların verilmesi sürelerine ilişkin lisanslama sürecinde Lisans veren Devlet Birimlerinin eylemlerini düzenleyen, ‘Suskunluk–hemfikirliğin belirtisidir’ normunu uygulamaya koyduk. Yabancı yatırımlar ve hizmet ihracatı için ekonominin açıklığı prensibini ilke edinerek Hükümet, bu alanda temelden reformlar yapıyor. Bir önceki yıldan başlayarak Amerika Birleşik Devletleri dahil olmak üzere 44 adet gelişmiş ülkeye, tek taraflı olarak 60 günlük vizesiz rejim uygulanmaya başlandı. Ayrıca havayolları ile yolcu ve yük taşıma piyasasını liberalleştirme amacıyla yabancı havayolları şirketleri için izin verme sisteminin reforme edilmesi ve şeffaflığa kavuşturulması amacıyla ‘Açık Asuman’ konsepsiyonu uygulamaya konmaya başlandı.

Kırgızistan hangi alanlarda yatırım için uygun?

Dağ madenciliği sektörü ülkemizin lokomotif sektörü. Bu sektörün gelişmesi ile sadece ekonomi değil, ilgili bölge altyapısının gelişmesi, yerel halkın refah seviyesinin artması da sağlanabilir. Halihazırda dağ madenciliği şirketlerinde; vatandaşlarımıza istihdam, ilgili bölgelerin kalkınması için yeni programlar oluşturulmakta ve yerel bütçeye gelir sağlanmakta. önceki yıllarda yer altı kaynakları kullanımı alanında açıklık ve şeffaflık yoktu. Şirket, yerel halk ve Devlet birimleri arasında anlaşmasızlıklar oluşabiliyordu. Ancak 2012 yılında bu alanda şeffaflığı sağlayan ‘Yeraltı Kaynakları Hakkında’ki kanunu çıkardık. Sözkonusu kanun Kırgızistan’daki yeraltı kaynakların kullanımı alanında yatırımcılar için geniş olanaklar sağlıyor. Yeni kanunla birlikte dağ madenciliğinin, sektörünü piyasa mekanizmaları ile düzenlenmesi sağlandı.

ülkenizin turizm potansiyeli hakkında neler söylemek istersiniz?

Kırgız Cumhuriyeti 9–14 Eylül 2014 tarihlerinde Birinci Dünya Göçebe Oyunları’nı Issık-Göl bölgesinde düzenledi. Sözkonusu oyunlara 22 ülkeden, 430 sporcu katıldı. Bu oyunlar Kırgızistan’ı, turizm olanaklarını tanıtan bir ‘Vizit Kartı’ haline getirdi. Kırgızistan’ın doğa güzellikleri, büyük dağlar, göller ve yaylaların birleşimini gözönüne alındığında dağ turizmi, sportif avcılık, balıkçılık, şifai bitkilerin toplanması, alpinizm, ülkenin güney ve küzey bölgelerinin gezileri, dağlar ve Issık-Gölde dinlenme gibi bir çok turizm dallarının geliştirilmesinde büyük imkanlar olduğu görülür.

Yabancı yatırımcılara ne tür teşvikler veriliyor?

Bakanlığımıza bağlı faaliyet gösteren Yatırım Geliştirme Ajansı bu konuda çalışıyor. Sözkonusu Ajansımız, Kırgızistan ekonomisine yatırım yapmak isteyen yatırımcılara her konuda ve yatırımın her safhasında destek sunuyor. Kırgız Cumhuriyeti’nde yatırım yapan Türk yatırımcılar, sadece Kırgızistan değil, Gümrük Birliği üye ülkelerine de açılma şansı yakalayacak. Hâlihazırda Kırgız Cumhuriyeti, kendi çıkarlarını korumak için Gümrük Birliğine girişe ilişkin müzakereleri gerçekleştiriyor. Talep edilen muafiyetlerin çoğunluğu hafif sanayi ve Kırgızistan’ın büyük halk pazarları içindir.

Kırgızistan’ın, demokrasi ve istikrar anlamında bölgedeki rolü nedir?

Kazakistan ve çin Halk Cumhuriyeti’nin komşusu olan Kırgızistan, Rusya ile önemli kültürel ve ekonomik bağlara sahip. Son yıllarda Türkiye ile eğitim, ekonomi ve diğer alanlarda ikili ilişkilerin gelişmesi hızlandı. Sözkonusu ülkeler, dünyanın büyük ve hızlı gelişen ekonomileri. Bu ülkeler ile sürdürülen ekonomik ilişkiler, Kırgızistan’ın gelişmesine ve Kırgız halkının yaşam kalitesine olumlu katkı sağlıyor. Söz konusu ülkelerin büyüme hızları bizim ülkeye yayılma etkisini (spillover) beraberinde getiriyor. Bu ülkeler ile olan mevcut ticaretimizdeki bizim hedefimiz ithalat/ihracat açığının (dengesinin) kapatılması olmalı.