*2018 yılında, küresel kitle fonlaması piyasası 10,2 milyar dolar büyüklüğünde… Mevcut büyüme potansiyelini göz önünde alırsak pazarın büyüklüğünün 2025 yılına kadar 28,8 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Türkiye’de ise, SPK tebliği ile yasal altyapıya kavuşan kitle fonlaması, start-up’lara melek yatırımcılar yanında dijital platformlar aracılığı ile ihtiyaç duydukları sermayeye ulaşabilmeleri için önemli bir fırsat yaratıyor.
*Türkiye’de henüz emekleme aşamasında olan ve yeterince tanıtımı yapılmayan platformların başarıya ulaşması bir ekosistem oluşturulmasına bağlı. Bu platformların yasal altyapıya kavuşması önemli bir gelişme olmakla birlikte Peak Games gibi girişimler yaratma başarısının sürdürülebilir olması için üniversiteler, kalkınma ajansları, teknoparklar, kuluçka merkezleri, ilgili kamu kurumları, yatırımcılar ve girişimcilerin aynı makinenin farklı parçaları gibi uyum içinde çalışması gerekiyor.
Dijital teknolojilerdeki hızlı gelişmeye bağlı olarak yıkıcı teknolojilerde görülen artış ve bunun gelişmekte olan ülkelerde yarattığı fırsatlara daha önceki yazılarımda değinmiştim. Yemeksepeti ve Trendyol sonrasında bu konuda başarılı örneklerin artabileceğine dair ümitlerimizi artıran en önemli gelişme Haziran başında Peak Games’in 1,8 milyar dolara ABD merkezli Zynga’ya satışı olmuştur.
KİTLE FONLAMASINA YASAL ALTYAPI
Dinamik genç nüfusumuzun girişimci olarak teşvik edilmesi bu konudaki devlet politikalarının geliştirilmesi yanında değerli iş fikirlerinin girişimlere dönüşebilmesi için gerekli finansman altyapısının da kurulmasına bağlıdır.
Özellikle bankaların hakimiyetinde olan finans piyasasındaki alternatif finans arayışları ile son yıllarda giderek artan bir ilgiye maruz kalan kitlesel fonlama, Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) düzenlemesi ile “Paya Dayalı Kitle Fonlaması Tebliği” 3 Ekim 2019 tarih ve 30907 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girdi ve yasal altyapıya kavuştu.
DÜNYADA KİTLE FONLAMASI; BORÇ, ÖDÜL VE HİSSEYE DAYALI
Tarihi 18.yüzyıla kadar uzanan kitle fonlaması başlangıçta sanat eserlerinin yaygınlaşmasını hızlandırmak amacı ile halktan destek toplanması esası ile kullanılmaktaydı. Esas önemli gelişme internetin yaygınlaşması ile kendisini göstermiş olup, başta bireyler ve sivil toplum kuruluşları olmak üzere ağırlıkla bağış toplanması amacı ile kullanıldı.
Bu nedenle kitlesel fonlama platformlarının bağış ve sermaye toplayan iki temel türü bulunmakta olup, daha sonrasında bunların borç, ödül ve hisseye dayalı türleri ortaya çıktı.
KÜRESEL KİTLE FONLAMASI PİYASASI 10,2 MİLYAR $ BÜYÜKLÜĞÜNDE
Statista.com verilerine göre, 2018 yılında, küresel kitle fonlaması piyasası 10,2 milyar dolar büyüklüğünde bulunuyor. Ancak mevcut büyüme potansiyeli göz önünde bulundurulduğunda bu pazarın küresel büyüklüğünün 2025 yılına kadar 28,8 milyar dolara ulaşması bekleniyor.
Kaynak: Statista.com
Digitaltrends.com’a göre 2019 yılında dünyadaki en iyi 7 kitlesel fonlama sitesi:
2010 YILINDAN BU YANA YASAL ALTYAPI OLMADAN FAALİYET GÖSTERDİLER
Türkiye’de 2010 yılından bu yana yasal altyapı olmadan faaliyetini sürdüren kitlesel fonlama sistemi, ana hatları itibariyle bir girişimin ihtiyaç duyduğu fonu sağlamak amacıyla SPK tarafından belirlenen esaslar dahilinde listeye alınmış kitlesel fonlama platformları aracılığıyla sözleşme karşılığında girişimler adına yatırımcılardan fon sağlanması anlamına geliyor.
Gelişmekte olan piyasalarda artan borçlanma riskler yanında yaşanmakta olan pandeminin de etkisi ile sermaye benzeri borçlanma araçlarına ulaşmada girişimciler güçlükler yaşıyor.
Hal böyle iken, özellikle yeni kurulan veya fikir aşamasında olan girişimler için alternatif finans kaynakları giderek önem kazanıyor. Artan risk primleri ve banka öz kaynaklarında sorunlu krediler yanında yapılandırılan kredilerin yarattığı baskı ile yeni kurulan girişimlerin bankalardan kredi alması neredeyse imkansız durumdadır.
Özellikle SPK tebliği ile yasal altyapıya kavuşan kitle fonlaması, start-up’lara melek yatırımcılar yanında dijital platformlar aracılığı ile ihtiyaç duydukları sermayeye ulaşabilmeleri için önemli bir fırsat yaratıyor.
FON SAHİPLERİ BAĞIŞ YAPIYOR VEYA HİSSE KARŞILIĞI FON SAĞLIYORLAR
Uygulamada platformlarda, sözleşme karşılığı tanıtımı yapılan proje veya girişimlerden uygun görülenlere fon sahipleri tebliğin düzenlemeleri çerçevesinde bağış yapmakta veya hisse karşılığı fon sağlıyorlar.
Ödeme kuruluşları veya bankalar ile yapılan anlaşmalar ile ödemeler sanal ortamda farklı şekillerde (kredi kartı, sanal kart, EFT, havale, dijital para gibi) yapılabilmekte ve yapılan sözleşme çerçevesinde ödemenin belirli bir yüzdesi oranında hizmet bedeli tahsil ediliyor.
Türkiye’de faaliyet gösteren kitlesel fonlama platformları ve faaliyet alanları:
Sonuç
Türkiye’de henüz emekleme aşamasında olan ve yeterince tanıtımı yapılmayan platformların başarıya ulaşmasının daha önce teknopark konusunu işlerken de değindiğim gibi bir ekosistem oluşturulmasına bağlı olduğunu düşünüyorum.
Maalesef ülkemizde ekosistem denildiğinde aynı amaç etrafına dağılmış birbirinden bağımsız kurumlar anlaşılıyor. Aslında aynı amaç etrafında birlikte hareket edebilen ve organik bağ oluşturabilen kurumların oluşturduğu ekosistemler başarılı oluyorlar.
Bu platformların Türkiye’de yasal altyapıya kavuşması önemli bir gelişme olmakla birlikte Peak Games gibi girişimler yaratma başarısının sürdürülebilir olması için üniversiteler, kalkınma ajansları, teknoparklar, kuluçka merkezleri, ilgili kamu kurumları, yatırımcılar ve girişimcilerin aynı makinenin farklı parçaları gibi uyum içinde çalışması gerekiyor.
Doç. Dr. Mehmet Yazıcı
Bursa Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi
yazici@turcomoney.com
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
İsim *
Email *
Bir dahaki sefere yorum yaptığımda kullanılmak üzere adımı, e-posta adresimi ve web site adresimi bu tarayıcıya kaydet.
Δ
Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.
