Kitlesel fonlamanın altyapısı oluşuyor

İlhami Koç

Son yıllarda en hızlı gelişme gösteren alanlardan biri, Kitlesel Fonlama. Daha çok fikir aşamasındaki projelerin finansmanı ile ilgilenen Kitlesel Fonlama, görünün o ki, yakın gelecekte çok konuşulacak.

Şirketlerin belirli evrelerden geçerek olgunlaştığı varsayılır. Önce bir fikir oluşur, sonra bu fikri gerçekleştirecek bir ekip bir araya gelir. Fikrin ilk prototipe dönüştüğü “start up” aşaması sonrasında büyüme dönemi gelir. Nispeten daha uzun süre alan bu dönem sonrasında şirketin artık  “olgunlaşma” aşamasında olduğu düşünülür.

Geleneksel finans anlayışına göre sermaye piyasaları esasen olgunlaşmış şirketlerin finansmanı ile ilgilidir. Gerçekten de, yatırım bankacılığının 2 en yaygın finansman aracı olan pay arzları ile tahvil satışları belirli bir aşamayı geçmiş şirketlere kaynak sağlıyor.

1990’lı yıllarla birlikte teknolojik gelişmelerin hız kazanması, sermaye piyasalarının başlangıç aşamasındaki şirketlerin finansmanıyla da ilgilenmesini sağladı. Bu şirketlerin, halka arz yoluyla borsaya doğrudan gelmesi de bir çok ülkede denendi. Borsalarda bu amaçla yeni pazarlar kuruldu. Ancak, birkaç istisna dışında başarılı olduğu söylenemez. Buna karşılık, nispeten eski bir finansman yöntemi olan girişim sermayesi tekrar keşfedildi ve bu sektör hızla büyüdü. Önce büyüme aşamasına yoğunlaşan girişim sermayesi fonları sonrasında başlangıç aşamasını da finanse etmeye başladı.

GİRİŞİMCİLERE 34 MİLYAR DOLARLIK KAYNAK

Bu arada, teknolojik gelişmeler bizzat kendi finansman yöntemlerini de oluşturdu. Bunların başında Kitlesel Fonlama(Crowdfunding) geliyor. Kitlesel Fonlama, daha çok henüz fikir aşamasının finansmanı ile ilgileniyor. Bu yeni finansman sistemi başlıca 3 taraftan oluşuyor; Fikir sahibi geliştirici, bu fikre yatırım yapacak yatırımcılar ve bu iki tarafı bir araya getiren aracılar. Buradaki aracıdan kastedilen esasen internet ortamında çalışan platformlar.

Kitlesel fonlamada finansman özkaynak ya da borç temini şeklinde olabildiği gibi bağış şeklinde de olabiliyor. Geçtiğimiz yıl dünyada bu yöntemde sağlanan kaynağın 34 Milyar Dolar olduğu hesaplanıyor.

Bu alanın düzenlenmesi önemli, çünkü yetersiz düzenlemenin olmadığı durumlarda bu faaliyet alanının dolandırıcılığa kapı aralaması da mümkün. Birçok Avrupa ülkesinde konu hakkında düzenlemeler bulunuyor. Amerika Sermaye Piyasaları Düzenleyici Otoritesi (SEC) tarafından yapılan düzenleme 2016 yılında yürürlüğe girdi.

TÜRKİYE’DE DURUM NE?

Ülkemizde, Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği bu konuya dikkat çeken etkinlikler yapıyor. 2 yıl önce, ABD’de icrowd’un kurucularından John Callaghan, İstanbul’a gelmiş ve ABD’deki gelişmeleri ilgililerle paylaşmıştı. Birlik, bu yıl 7 Mart tarihinde düzenlediği bir başka etkinlikte Türkiye’de bu konuda faaliyet gösteren tarafları ilk kez bir araya getirdi.  Fongogo Kurucu Ortağı Ali Çebi,  CrowdFon Ortağı ve Keiretsu Forum Türkiye Kurucu Ortağı Hulusi Berik ile Turkcell Stratejik Planlama ve Projeler Uzmanı ve Arıkovanı Proje Lideri Sayın Salih Zeki Çimen, moderatörlüğünü Sermaye Piyasası Kurulu Başkan Yardımcısı Bora Oruç’un yaptığı bir panelde bir araya geldi.

Beklediğimizin üzerinde ilgi gören bu panelde, ülkemizde de bu konuda bazı “çekingen” girişimlerin var olduğunu, ancak henüz yasal altyapısı hazır olmadığı için belirli aşamanın üzerine çıkamadığını gördük. Ülkemizde kitle fonlamasının yasal bir altyapısı olmadığı için güven sorunu olduğu ortaya çıktı.

YASAL DÜZENLEME GELİYOR

Bu konuda geçtiğimiz yıl önemli bir gelişme oldu. Türkiye Büyük Millet Meclisi gündeminde olan “Sermaye Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı” yoluyla Kurul’a yetki verilmekte olması sektörün geleceği için umut vericidir.

Halen ülkemizde fikir aşamasındaki girişimlerin finansmanı için kullanılabilen tek yöntem Melek Yatırımcılık. Melek yatırımcıların sayısı ve bu yöntemle finanse edilen girişimlerin sayısı giderek artıyor.  Kitlesel Fonlama ile girişimciler bir başka yönteme daha kavuşacak ve girişimcilik eko sistemimiz daha da güçlenmiş olacak.

Sermaye Piyasası Kurulu’nun bu konudaki düzenlemelerinin hayata geçmesini heyecanla bekliyoruz.

İlhami Koç

koc@turcomoney.com