İŞLETMELERE FİNANS DESTEĞİ

Hüseyin Tanrıkulu

Sınır ötesi ticaret hacmi 1 trilyon doları aşan Güney Kore, dünyada en çok ihracat yapan ülkelerden biri konumunda. 1960’lı yıllarda 79 dolar olan kişi başı gayri safi milli hasılası, 50 yılda 20.000 dolar seviyelerini aşan Kore, ihracatta daha da güçlenmek için kurduğu Kore Exımbank aracılığıyla yurt dışındaki işletmelerini, kredi ve danışmanlık faaliyetleriyle destekliyor. Temelleri 38 yıl önce atılan kurumun çalışmalarını ve hedeflerini Kore Exımbank İstanbul Başkanı Seok-chan Cheong İle konuştuk:

Kore Eximbank‘ın hakkında genel bilgi verebilir misiniz?

Kore Eximbank, politikaları tamamen hükümet tarafından belirlenen bir devlet kurumu. 1976 yılında kuruldu. Strateji ve Maliye Bakanlığı ile Kore Bankası hisseder konumunda. Kurulduğu tarihten bu yana pazar boşluklarını doldurmak için hükümet aracı olarak işlev görüyor. Küresel çapta hizmet üretiyor. Bir resmi ihracat kredi ajansı olarak özellikle kapsamlı ihracat finansmanının programları ile Kore işletmelerine destek sağlıyor. Gelişmekte olan piyasalarla, küresel iş için önde gelen bir banka olarak rol oynamaya çalışıyor. Kore Eximbank; geleneksel ihracatın kredilendirilmesinin yanında (ECA), 2011’de yeni bir rolü devreye aldı. 2011 Temmuz ayında bizde gelişmiş proje ve yapıların yanı sıra en iyi finansman koşulları elde etmek isteyen sponsor veya yatırımcılara yardımcı olmaya başladı. Bir nevi finansal danışmanlık hizmetine girdik. özellikle gelişmekte olan pazarlarda büyük ölçekli projeler için diğer mali kurumlardan gerekli finansmanı sağlamak ve düzenleme yapmak için sendikasyon sürecine daha aktif olarak dahil olmak konusunda planlama yapıyoruz. Moody’s, bankamızın A3 olan notunu geçen yıl Aa3’e yükseltti. Diğer önemli kredi derecelendirme kuruluşları da notumuzu yükseltti. Dünyada 70’ten fazla ülkenin; ihracatını artırarak ekonomiyi desteklemek amacıyla kendi Exim bankaları var. ABD Exim ve JBIC ihracat finansmanında aktif rol alması için, iç piyasada tanınmış (İKK) yani ihracatı kredilendirme kuruluşları da mevcut.

RöPORTAJ SEOK-CHAN CHEONG

Kore Eximbank‘ta kaç uzman hizmet veriyor?

Kore Eximbank‘ın toplam 800 kişilik kadrosu var. Bunların 400’ü merkezde, diğer 400’ü ise yerel şubelerimizde, denizaşırı ülkelerde görev alıyor. Kurumumuz fonksiyonları itibariyle sekiz gruba ayrılır, her grup kendi ilgili bölümleriyle bir dizi oluşturur. Asya, Avrupa, Orta Doğu ve Amerika başta olmak üzere dünya genelinde 20 temsilcilikten oluşan ağa sahibiz. İngiltere, Hong Kong, Vietnam ve Endonezya‘da yan kuruluşlarımız, Suudi Arabistan‘da temsilciliğimiz bulunuyor.

Bankanızın faaliyetleri hakkında kısa bilgi verebilir misiniz ?

Kore Eximbank‘ı kredi ve garanti taleplerini bir form ile değerlendirmeye alıyor. Krediler, ihracat finansmanı, ithalat finansmanı, ticari finansman ve yurtdışı yatırım finansmanı sağlıyoruz. 2012 yılsonu itibariyle olağanüstü krediler 42 milyar dolar, olağanüstü teminatlar ise 37 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Teminatlar, finansal garantiler ve proje ile ilgili teminatlar oluşturuyoruz. Bu rollerin dışında ayrıca Kore Eximbank‘ı, iki hükümet fonlarının operasyonu ile görevlendirilmiştir. Bu fonlar (EDCF) yani gelişmekte olan ülkelere yardım etmek için oluşturulan fondur. Diğeri ise (IKCF) dediğimiz Kuzey Kore ile işbirliğini teşvik etmek amacıyla oluşturulan fondur.

Kredi kullanıcıları, bankanızın yeteneğine nasıl güvenebilirler?

Diğer bir deyişle Kexim‘in finansal güvencesini nasıl izah ediyorsunuz?

Kexim kanunun 37. maddesine göre Kore hükümeti; banka rezervlerinin ötesinde herhangi bir zarar sözkonusu olursa, bu zararları telafi etmek zorundadır. Hükümet borç ödeme konusunda sorumludur. Bankanın, yükümlülüklerinde herhangi bir eksikliğin oluşması halinde ödemeleri yapmak için fon ihtiyacı karşılanır ve bu nedenle hükümet tarafından sermaye enjeksiyonu da dahil olmak üzere gerekli tüm önlemler alınır. Kore hükümeti geçmiş yıllarda tutarlı sermaye enjeksiyonları yapmıştır. Son altı yılda yapılan sermaye enjeksiyonlarının tutarı 6.4 milyar Amerikan dolarını buldu. Bu rakam ödenmiş sermayemizin iki katına tekabül ediyor. Bizde, bazı Avrupa bankalarında görülen ödeme gücü sorunu da yok. Sağladığımız destek önlemleri uluslararası kredi değerlendirme kuruluşlarından olumlu kredi notları almamızı sağlıyor. Moody’s ve Fitch Kore’nin ülke notunu yükseltti. Birçok ülkenin kredi notları düşürülürken, notumuzun artması memnuniyet verici.

Kore Eximbank‘ın, Türkiye‘de temsilcilik açmasının gerekçesini açıklar mısınız?

Kore Eximbank‘ın, Türkiye‘de irtibat bürosu açmasının başlıca gerekçesi Türkiye ile Kore arasındaki ticari ilişkilerin her geçen gün biraz daha gelişmesidir. Kore şirketlerinin Türkiye‘deki yatırımları artıyor. Bu durum Türkiye ekonomisinin büyümesiyle de yakından ilgili. 2013 yılı itibariyle Türkiye‘de faaliyet gösteren Koreli şirketlerin sayısı 100’ün üzerinde. Toplam Koreli şirketlerin sayısı ise 400 civarında ve 2013 yılına kadar Türkiye‘de 1 milyar doların üstünde yatırım yaptılar.

Kore Eximbank‘ın, Türkiye‘deki projelere sağladığı toplam kredi ne kadardır?

Kore Eximbank, Avrasya Tüneli Projesi ve üçüncü Boğaz Köprüsü projesine 101 milyon dolarlık teminat ve 280 milyon dolar tutarında kredi sağladı. Bu tutarın 250 milyon dolarlık kısmı kredi, 30 milyon dolarlık kısmı ise garanti olmakta.

Kore ekonomisinden neler öne çıkıyor, Kore Eximbank’ın piyasalardaki rolü nedir?

Kore, ekonomik büyüme anlamında şaşırtıcı bir ülke. Zira iç savaşın ardından yaralı ve yoksul bir ülkeyken bugün, dünyanın en büyük 7. ihracatçısı olmayı başardı. Kore KeximBank, ülkemiz sınırları dışında kalan esnaf ve tüccarlarımızın işini kolaylaştırmak amacıyla 1976 yılında kuruldu. ülkedeki ekonomik büyüme ve yakalanan pozitif ivmeyle Kore, 2011 yılında sınır ötesi ticaret hacmini 1 trilyon doların üzerine taşıdı. 1960 yılında 79 dolar olan kişi başı gayri safi milli hasıla, 50 yılda 20.000 doları aştı. 37 yıl önce 1341 araçla uluslararası pazara giren Kore, bugün yurtdışı pazarlarda yılda 3 milyondan fazla araç satıyor. 36 yıl önce ilk kez ihraç ettiğimiz renkli televizyonun ardından bugün, görüntü panelleri kalite açısından öne geçen televizyonların satışında global pazar payına hakim duruma geldik. Kore’nin yaptığı ihracat, ekonomide ikinci güç oluyor. Koreli şirketler yüksek teknoloji ürünleri üreten küresel liderler arasına girmeyi başardı. Başlıca ihracat ürünleri IT ve mobil cihazlar, yazı iletkenler, ekran panelleri, gemi inşa ürünleri, otomotiv sanayi mamulleri ve çelik üretimidir. Kore bu sahadaki ağır sanayi ürünleriyle dünyada önemli bir pazar payına sahip. özellikle Kore, Samsung, Hyundai, LG ve POSCO gibi birçok global marka ve işletmenin doğduğu-yaşadığı ülkedir. Bütün bunlara Kore Eximbank‘ın önemli katkıları var.

Kuruluşundan bu yana KEXİM’in rolünde herhangi bir değişiklik oldu mu?

Kore Eximbank‘ın duruşunda, ya da rolünde dünyada değişen ekonomik duruma göre yıllar içinde değişiklikler yaşandı. Kurumumuz, 1985 yılından itibaren Kore’nin gündemine oturan sanayileşme ve ağır sanayi ihracatının geliştirilmesi konularında büyük çaba sarf etti. Banka, gemi yapımı, kimyasal sanayi ürünleri üretimi gibi ağır sanayiyi desteklemek konusunda sınırlı sermaye kaynaklarına yönelik çalışmalar yaptık. 1986-1996 yılları arasında bankamız, hizmetlerini çeşitlendirdi. Kore ekonomisi bu süreçten sonra küreselleşme yoluna girdi. 1996’da OECD‘nin 29. üyesi olduk. Bankanın politik hedefi, değişen Kore ekonomisi ile paralel olarak çeşitli mali destek projeleri hazırlaması yönünde gelişti. Daha spesifik olarak EDCF çalışmasıyla, yurtdışı yatırım kredisini faaliyetlerimize dahil ettik. ürün geliştirme yolunda attığınız adımlar oldu. 1997 Asya mali krizi, Kore finans sektörü için sarsıcı bir etki oluşturdu. O sırada özel ticari bankalar ve diğer finans kurumlarına kredi sağlandı. Kredi işlemlerini kolaylaştırmak için KEXİM, likiditeyi sağladı ve pazarın ihtiyaçlarını karşıladı. Piyasalar için gerekli olan güvenli ortamı oluşturdu. Ticaret finansmanı sektöründe ihtiyaç duyulan ek likidite sağlandı. Ticari faturalarda reeskont hadlerinin belirlenmesi de bu dönemde gerçekleşti. İhracatçılara destek konusunda performans bağları oluşturuldu. Peşin tahvil ödemesi, projelerle ilgili tahvillerin alımı yoluyla destek başladı. 2001 yılı ve sonrasında Kore EximBank‘ı, sınır ötesi işlemler için özel bir politika bankası olarak görev yaptı. Banka olarak; doğrudan krediler, bankalar arası ihracat kredisi ve finansal garantiler de dahil olmak üzere gelişmiş finansman olanaklarını benimsemiş durumdayız.

Kexim, yurtdışı projelerde sadece Koreli ticari bankalarla mı işbirliği yapıyor?

Kexim, yurtdışı projelerde sadece Koreli ticari bankalarla mı işbirliği yapıyor?
Uluslararası pazarda etkin bir devlet bankasıyız. Banka olarak Kore ticari bankacılığının küreselleşmesini teşvik ediyoruz. Bunun için üzerimize düşeni yapıyoruz. Yurtdışı projelerde Kore ticari bankalarının katılımını teşvik etmek ve yerli bankaların kapasitesini arttırmak için çeşitli araçları kullanmayı hedefliyoruz.

Bir projeyi desteklediğinizde süreç nasıl işliyor?

Destek talebi bize ulaşan projelere hızla cevap veriyoruz. Bu durum özellikle ihracatçı veya borçlanma mektubu için geçerli bir durum. Niyet ve Kexim mektubu teklifi zamanında yapılırsa bizim vereceğimiz yanıt hızla gerçekleşir. İkinci önemli husus fiyatlandırma ve projenin gerçekliliğidir. Bizim ticari bankaların fiyatlandırma ve iç fonlama maliyetini gördükten sonra kendi fiyatlandırmamızı belirlememiz mümkün oluyor. Risk yönetim komitesi projenin pozisyonlanması ile ilgilenir. Gerekirse biz ön taahhüt yoluyla da projeye iştirak ederiz. Ancak kredi belgelerinin üzerinde son taahhüdün gerekli olduğu bilinmeli. Tüm şartlar ve karşılıklı anlaşma koşullarına ulaşılırsa başvuru talebi üzerine, biz bir ön bağlantı, başka deyişle mektup veririz. Yönetim kurulundan geçen bu mektup yarı taahhüt anlamına gelir. ön taahhüdün ardından bu bölümün yönetmeni, yönetim kuruluna gitmeden son taahhüdü de onaylayabilir. Bu süreçte Kexim iç taahhüdü, prosedürü, büyük proje belgesi, finansman belgeleri ve danışman raporları doğrultusunda gözden geçirilir.

Kore Eximbank‘ın mali yapısı hakkında bilgi verebilir misiniz?

Kore Eximbank‘ın varlıkları müşterilerimizin sürekli artan finansman ihtiyaçlarıyla birlikte büyüdü. 2012 yılında krediler ve garantiler Kexim‘e ait ödeme olarak 64 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Bu büyümeyi desteklemek için hükümet sürekli sermaye enjeksiyonu yaptı. Sonuç olarak Kexim, Aralık 2012 itibariyle yüzde 11.6 büyüyerek, aynı zamanda da sermaye yeterlilik oranını, sermaye tabanını korumuş oldu. Bu büyüme ile birlikte sürekli bir pozitif net kâr elde etmiş oldu. Hatta 2009 küresel mali krizin zirvesinde Kexim, pozitif bir net gelir elde etti. Kurum, ihtiyatlı risk yönetimi sayesinde; yerli bankaların ortalamasına göre, NPA’da (yani takipteki varlık) en düşük seviyeye ulaştı. Kexim’in NPA rakamı 2012 yılında yüzde 0.66 seviyelerinde gerçekleşti.