Kredi hacminde dikkat çeken gelişmeler…

Doç. Dr. Ertuğrul Kızılkaya

2016 ve 2017 yıllarının Şubat ayları karşılaştırıldığında toplam kredilerde yüzde 5,20 düzeyinde bir atış görülüyor. Tüm sektörler içerisinde yüzde 24,3 ile büyük bir pay alan bireysel kredilerde görülen artış oranı ise yüzde 12,00’ye ulaştı.

2017 yılının ekonomik verileri açıklandıkça yılın tamamına dair beklentiler de belirgin bir biçim kazanmaya başladı. Bu kapsamda olmak üzere, bankalar tarafından kullandırılan kredilerin detaylarına (bkz. Tablo1) dair eğilimler yılın tamamına dair bir kesinlik arz etmese de ilginç tartışmalar yapmayı mümkün kılıyor.

Türkiye Bankalar Birliği’nin 2017 yılı Şubat ayına dair verilerini bu perspektiften değerlendirmeye çalışacağım. Öncelikle vurgulamak gerekiyor ki 2016 ve 2017 yıllarının Şubat ayları karşılaştırıldığında toplam kredilerde yüzde 5,20 düzeyinde bir atış görülüyor. Tüm sektörler içerisinde yüzde 24,3 ile büyük bir pay alan bireysel kredilerde görülen artış oranı ise yüzde 12,00’ye ulaştı. Daha detaylı incelendiğinde, bireysel krediler içerisinde farklı trendler göze çarpıyor. Nitekim, artış oranları konut kredilerinde yüzde 16,71, otomobil kredilerinde yüzde 4,17, kredi kartlarında yüzde 6,58 ve diğer kredilerde yüzde 10,76 olarak gerçekleşti. Bireysel krediler kapsamında döviz kredilerinin olmadığı dikkate alındığında, özellikle konut kredilerindeki artışın ekonomik trendler açısından önemli bilgiler içerdiği vurgulanmalıdır.

İNŞAAT SEKTÖRÜNDEKİ KREDİ ARTIŞI DİKKAT ÇEKİYOR

Büyüklük açısından bireysel kredileri izleyen toptan ve perakende ticaret vd. sektöründe ise artış oranı sadece yüzde 3,35 düzeyindedir. Dikkat çekici bir artış oranı ise, en çok kredi kullandırılan üçüncü sektör olan inşaat sektöründe kredi artış oranının yüzde 15,61 olarak gerçekleşmesidir. Büyüklük açısından sonra sıralardaki sektörlerin verileri ise karmaşık sinyaller içeriyor ve kesin bir makroekonomik yorum yapmayı imkan dışına çıkarıyor.

Bu verilerin dışında, esas dikkat çekici olan ise söz konusu istatistiklerin detaylarında yer alan tasfiye olunacak kredilerin artış oranlarındaki değişimlerdir. Öncelikle vurgulanması gereken husus, tasfiye olunacak kredilerin toplamındaki artış oranı yüzde 30,52 ile toplam kredilerdeki artışlardan çok daha hızlı bir değişim gösterdi. Bu açıdan değerlendirildiğinde, toplam kredilerdeki nispeten yavaş artışın yanı sıra kredi müşterilerinin ödeme güçlerinde de bir düşüş olduğu dikkate alınmalıdır.

TASFİYE OLUNACAK BİREYSEL KREDİLER

Tasfiye olunacak krediler içerisinde yüzde 32,5 ile en büyük payı alan bireysel krediler kapsamındaki değişim yüzde 18,19 oldu. Tasfiye olunacak konut kredileri yüzde 55,65 artışla dikkat çekici bir gelişmeye işaret ediyor. Ancak, bu kapsamdaki toplam tutarın oldukça düşük olduğu düşünüldüğünde arızi bir gelişme olarak değerlendirilebilir. Fakat daha dikkat çekici olan gelişme tasfiye olunacak diğer bireysel kredilerde (ihtiyaç kredileri) görülebilecek olandır. Diğer bireysel krediler kapsamında tasfiye olunacak kredi tutarı son bir yılda yüzde 29,00 artarak ciddi bir reel artış yaşıyor.

BÜYÜME PERFORMANSI İÇİN İYİMSER YORUM ZOR

Toplam krediler içerisinde ikinci ve üçüncü sıraları alan sektörler kapsamında da tasfiye olunacak kredilerde ciddi artışlar dikkat çekiyor. Nitekim, toptan ve perakende ticaret vd. sektöründe artış oranı yüzde 43,05 iken; inşaat sektöründe tasfiye olunacak kredilerdeki yükseliş yüzde 29,50 olarak gerçekleşti.

Tüm bu detaylı veriler kapsamında, bankalar tarafından kullandırılan kredilerin yılın ilk iki ayında yavaş bir artış sergilediği ve diğer taraftan da tasfiye olunacak kredilerde görülen yükselişin daha yüksek oranlarla karşımıza çıktığı irdelenmelidir. Bu veriler Türkiye ekonomisinin 2017 yılı ilk çeyrek büyüme performansına dair çok iyimser bir yorum yapmayı zorlaştırıyor.

Tablo 1: Bankalar Birliği Risk Merkezi Kullandırılan Krediler Şubat 2016-2017 Karşılaştırması

Kaynak: Türkiye Bankalar Birliği

Doç. Dr. Ertuğrul KIZILKAYA

kizilkaya@turcomoney.com