Kuşaklar arası farklılar nasıl yönetilmeli?

Şaban Çağıran

–Kuşaklar arasındaki farklılıklar giderek daha da kısalıyor. Önceki kuşaklarda hayata bakış, anlayış, kültürel farklılıklar vs. 15-20 yılda değişirken bu süre son dönemde daha da azaldı. Bırakın anne-baba ile çocukları arasındaki anlayış farkını, aralarında üç-beş yaş fark olan çocuklar arasında bile yönetilmesi gereken önemli farklılıklar oluşuyor, sosyal-kültürel çatışmalar yaşanıyor.

-Y kuşağında doğmuş bir yönetici, Z kuşağında doğan biriyle birlikte çalışıyorsa kendi döneminin özelliklerini, Z kuşağında aramamalı. Aksi halde onunla çatışma yaşaması kaçınılmazdır. Yönetici, Z kuşağında kendi kuşağının özelliklerini aramak yerine, Z kuşağının ve de döneminin özelliklerini anlayıp, çözüm yolları bulmalı. Aksi durum, verimsiz ve mutsuz bir çalışana neden olacağı gibi, iş verimliliğini de düşürücektir.

Kuşaklar, aynı dönem içerisinde doğan ve yaşadıkları yılların ortak özelliklerini taşıyan kişiler üzerinden tanımlanıyor. Bu nedenle, kuşaklar arasında hayata bakış, yaşam biçimi, tutum, alışkanlıklar, yaklaşımlar, sabır-sebat, tahammül vs. konularında çok önemli farklılıklar bulunuyor.

Öncelikle tarihsel akışa göre kuşakları tanıyalım. Zira onları tanımadan yaşanan sorunlara çözüm üretmek mümkün olmayacaktır.

Silent Generation (1925-1945), Baby Boomer (1946-1964), X Kuşağı (1965-1979), Y Kuşağı (1980-1999), Z Kuşağı (2000-2012) ve Alfa Kuşağı (2013 ve sonrası)

Sessiz Kuşak (1925-1945), yokluk yıllarında yaşamış, büyük krize ve devamında İkinci Dünya Savaşı’na tanıklık etmiş olmalarından dolayı, kendi halinde, mevcutla-azla yetinen, olan biten olayların altında ezilmiş, adeta yaşananlar karşısında çaresiz kalmış bir kuşaktır.

İkinci Dünya Savaşı’nın ardından artışa geçen doğumlarla adı anılan Baby Boomer Kuşağı (1946-1964), hayata dört elle sarılan, çalışkan, mücadeleci, dünyada olan bitenlerin farkına varıp dünyayı değiştirmeye çalışan bir kuşaktır.

X KUŞAĞI; REKABETÇİ, OTORİTEYE VE BÜROKRASİYE YATKIN, SANAT VE SPORA DUYARLI

Ortanca kuşak olarak da tanımlanan X Kuşağı (1965-1979), rekabetçi, sebatkar-çalışkan, otorite ve bürokrasiye yatkın, teknonoliyle tanışan, sanat ve spora duyarlı bir kuşaktır.

Efsane kuşak olarak yanımlanan Y Kuşağı (1980-1999), teknolojiyle iç içe büyüdükleri için, sorgulayıcı, girişimci, kendilerini daha çok sosyal medya üzerinden tanımlayan, otoriteye karşı agresif bir kuşaktır.

Zeki bir kuşak olarak bilinen Z Kuşağı (2000-2012), adeta teknolojinin bir parçası olarak büyüyen, dijital dünyada sınırsız özgürlükle yaşayan, cesur, girişimci, bürokrasiye ve formalitelere karşı, hatta saldırgan bir kuşaktır.

Son kuşak Alfa (2013 ve sonrası doğan) ise dış dünyayla bağlantıları neredeyse sadece dijital-mobil dünyayla sınırlı, içe kapanık bir kuşaktır.

ÇOCUKULAR ARASINDA BİLE SOSYO-KÜLTÜREL ÇATIŞMALAR YAŞANIYOR

Dikkat edilirse kuşaklar arasındaki farklılıklar giderek daha da kısalıyor. Önceki kuşaklarda hayata bakış, anlayış, kültürel farklılıklar vs. 15-20 yılda değişirken bu süre son dönemde daha da azaldı. Bırakın anne-baba ile çocukları arasındaki anlayış farkını, aralarında üç-beş yaş fark olan çocuklar arasında bile yönetilmesi gereken önemli farklılıklar oluşuyor, sosyal-kültürel çatışmalar yaşanıyor.

Y kuşağında doğmuş bir yönetici, Z kuşağında doğan biriyle birlikte çalışmakta ise kendi döneminin özelliklerini, Z kuşağında aramamalıdır. Aksi halde onunla çatışma yaşaması kaçınılmazdır. Yöneticinin Z kuşağında kendi kuşağının özelliklerini aramak yerine, Z kuşağının ve de döneminin özelliklerini anlayıp, buna uygun çözüm yolları bulması gerekecektir. Aksi durum, verimsiz ve mutsuz bir çalışana neden olacağı gibi, iş verimliliğini de düşürücektir. Dolayısıyla, çalışanlardan, ondan önceki dönemin özelliklerine göre davranış beklemek yerine, onlara uygun iş modelleri ve çalışma ortamı yaratmak, iş barışı ve iş verimliliği için şarttır.

UZAKTAN BİLGİSAYAR ÜZERİNDEN ÇALIŞMA SİSTEMİ ARTARAK DEVAM EDECEK

Yakın tarihte, kuşak değişiminin hızlanmasını sağlayan ve ele alınması gereken önemli konulardan biri de pandemi ve pandeminin hayatımıza getirdikleridir. Pandemi öncesinde ülkemizde uzaktan çalışma yok denecek kadar azdı. Pandemiyle birlikte, zorunlu olarak hayatımıza giren teknolojik uygulamalarla, neredeyse pek çok iş kolunda milyonlarca çalışan, işe gitmeden, evinde ve/veya yazlığında oturarak, terliğiyle/pijamasıyla, işe giderek yaptığı çalışmaları uzaktan bilgisayar üzerinden kolaylıkla yapabildi. Bu anlayış öyle bir oturdu, öyle bir benimsendi ki pandemi bittikten sonra da pek çok iş yerinde aynı şekilde devam etti, etmeye de artarak devam edecek

GEREK ÇALIŞAN, GEREKSE İŞVEREN DEĞİŞİMİ ANLAMALI VE BUNA UYGUN ÇÖZÜMLER ÜRETMELİ

Bir örnek verecek olursam, pandemi döneminde beni arayan bir arkadaşım; satışlar ve cironun düştüğünü, giderlerin ise arttığını ve süreci yönetmekte zorluk çektiğini, böyle giderse ofisi kapatmayı düşündüğünü söylemiş ve benden tavsiye istemişti. Ben de ona içinde oturduğu 350 m2’lik ve binlerce TL ödeme yaptığı ofisten derhal çıkması ve 50 m2’lik küçük bir ofise taşınması gerektiğini, böylece kira fiyatını ve diğer giderleri azaltabileceğini söylemiştim. Yeni ofisinde ise artık sadece birkaç çalışanı ve kendisinin olacağı, diğer çalışanları ise evden çalıştırabileceği bir sistem oturtabileceğini önermiştim. Arkadaşım dediğimi yaptı ve pandemi biteli üç-dört yıl olmasına rağmen önerdiğim şekilde çalışmaya devam ediyor.

Özetle, teknolojiyle birlikte; iş yapma biçimleri, insan davranışları, sosyal-kültürel anlayış ve yaklaşımlar hızla değişiyor. Bu durum gerek çalışan, gerekse işveren olarak değişimi anlamak ve buna uygun çözümler üretmesi gerektiğini zorunlu kılıyor.

Şaban Çağıran

Bankacı/Denetçi/Mali Müşavir

cagiran@turcomoney.com