Örnek bir bilim insanı:  Prof. Dr. Aziz Sancar

Ali Coşkun

–Nobel ödüllü ilk Türk bilim insanı olan Prof. Dr. Aziz Sancar, Türk halkı tarafından çok seviliyor, saygı görüyor. Türk’ün adını dünya bilim tarihine yazdıran Aziz Sancar’ın adı Mardin Havalimanı’na, çeşitli araştırma merkezlerine, okullara, Ankara ve İstanbul başta olmak üzere cadde ve meydanlara veriliyor.

–“Beni ödüle götüren, Atatürk’ün ve Türkiye Cumhuriyeti’nin yaptığı eğitim devrimidir. Dolayısıyla bu ödülün sahibi, Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti’ni temsil eden Anıtkabir Müzesi’dir” diyerek Nobel Ödülü ile madalya ve sertifikasını Anıtkabir’e teslim eden değerli bilin insanımız Prof. Dr. Aziz Sancar’a ne kadar teşekkür etsek azdır. 

Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri vatandaşı, Biyokimya profesörü meslektaşı Gwen Boles Sancar Hanım ile evli olan Prof. Dr. Aziz Sancar, Nobel ödüllü bir bilim insanı.

Aziz Sancar, 1946’da tarih, kültür ve turizm kenti Mardin’in Savur ilçesinde doğdu. Aziz Sancar, Oğuz boylarının Hası Kolu’ndan Horasan’dan göç ederek Mardin şehrine yerleşmiş olan orta gelirli çiftçi bir ailenin sekiz çocuğundan yedincisi. Çocukluk yılları köy hayatında çobanlık yaparak geçti. İlk ve orta eğitimini Mardin’de tamamlayan Aziz Sancar, yüksek öğrenimine devam etmek üzere 1963 yılında İstanbul’a göç ederek İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden 1969 yılında birincilikle mezun oldu.

NATO-TÜBİTAK BURSU İLE ABD’DE ÜNİVERSİTEYİ OKUDU

İki yıl doğduğu, büyüdüğü Savur’da sağlık ocağında hekimlik yaptıktan sonra NATO-TÜBİTAK bursu ile Amerika Birleşik Devletleri’nde önce Johns Hopkins Üniversitesi, ardından Dallas-Teksas Üniversitesi’ne devam etti, Dallas’ta iken üniversitenin moleküler biyoloji programına ve Caude Rupert’ın Laboratuvarı’na katılarak ultraviyole ışınları ile zarar gören DNA’nın onarımını yapan buluşuyla önce yüksek lisans, ardından doktora derecesi (1977) aldı.

Aziz Sancar, 1977-1982 yılları arasında Yale Üniversitesi’nde nükleotit kesim onarımı araştırmalarıyla DNA onarımı dalında doçentlik tezini tamamladı. 1997 yılından itibaren başlayarak ABD’nin Kuzey Carolina Üniversitesi biyokimya ve biyofizik bölümünde çalışmalarını sürdürüyor. DNA onarımı, hücre dizilimi, kanser tedavisi ve biyolojik saat üzerinde çalışmalarını sürdüren Sancar, bugüne kadar 415 bilimsel makale ve 33 kitap yayınlamış durumda.

ABD ULUSAL BİLİMLER AKADEMİSİ’NE SEÇİLEN İLK TÜRK

Türkiye’de TÜBİTAK ve Vehbi Koç Bilim Ödülü’nün yanı sıra uluslararası kuruluşlar tarafından onlarca ödül alan Sancar, nihayet 2005 yılında bilim dünyasının en prestijli üyelikleri arasında yer alan ABD Ulusal Bilimler Akademisi’ne seçilen ilk Amerikalı Türk bilim insanı oldu. 2006 yılında Türkiye Bilimler Akademisi’ne asli üye olarak seçildi. Bu dönemde ABD’de okuyan Türk öğrencilerine yardım etmek ve Türk-Amerikan ilişkilerini geliştirmek amacıyla eşiyle birlikte Aziz & Gwen Sancar Vakfı’nı ve “Carolina Türk Evi” isimli bir öğrenci misafirhanesini kurdu.

10 ARALIK 2015’TE NOBEL KİMYA ÖDÜLÜ’NÜ ALDI

Aziz Sancar’a en önemli ödül ise İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi tarafından “Nobel Kimya Ödülü” olarak Alfred Nobel’in ölüm yıldönümü olan 10 Aralık 2015 tarihinde takdim edildi. Sancar, “Beni ödüle götüren, Atatürk’ün ve Türkiye Cumhuriyeti’nin yaptığı eğitim devrimidir. Dolayısıyla bu ödülün sahibi, Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti’ni temsil eden Anıtkabir Müzesi’dir” diyerek Nobel Ödülü ile madalya ve sertifikasını Anıtkabir’e teslim etti.

TÜRK’ÜN ADINI DÜNYA BİLİM TARİHİNE YAZDIRDI

Bilime ve çalışmaya verdiği önemin sonunda bu büyük başarıları elde etmesinin yanı sıra, ABD’de okumasına, Amerikalı bir meslektaşı ile evlenmesine ve Amerikan vatandaşlığı kazanmasına rağmen anavatanı Türkiye’ye, Türk Milletine olan milli ve manevi duygularını kaybetmedi. Başarısını ülkesine, Türk milletine borcu olarak değerlendiriyor. Özellikle gelecek nesillere gösterdiği örnek davranışları ile gönüllerde unutulmaz izler bırakan Aziz Sancar; bir bilim adamının bilgiye dayalı yaratıcılık zemininde, yoğun ve sürekli çalışması gerektiğini belirtiyor. Sancar, başarısızlıklar karşısında (sabırla) direnmek gerektiğini vurguluyor, bunun başarıya giden yolu olduğunu anlatıyor. Aziz Sancar, işte bu anlayışla Türk’ün adını dünya bilim tarihine yazdırdı.

Türk dünyası ve Türk halkı, Aziz Sancar’a gururla, büyük bir sevgi ve saygı gösteriyor. Bu kapsamda adı, Mardin Havalimanı’na, çeşitli araştırma merkezlerine, okullara, Ankara ve İstanbul başta olmak üzere cadde ve meydanlara veriliyor. Yazımızı Cumhuriyetimizin kurucusu M. Kemal Atatürk’ün veciz sözleriyle bitirmek isterim.

“Ne mutlu Türküm diyene”.

Ali COŞKUN

58. ve 59. Hükümetler Dönemi Sanayi ve Ticaret Bakanı

coskun@turcomoney.com