Ortak aklın erdemi

Ali Kamil Uzun

Ortak aklı kullanmanın sinerjik değer yaratma etkisinin yanı sıra, önemli bir diğer özelliği de şeffaf ve hesap verilebilir bir yönetim fırsatı ile kurumların sürdürülebilirliği için güvence oluşturmasıdır.

çocukluğumda bana alınan oyuncakların ömrü çok uzun olmazdı. İç mekanizmalarına, nasıl çalıştıklarına olan merakım nedeniyle onları çabucak bozardım. Bu merak sonucu yaşadığım keşif ve öğrenme süreci benim için en keyifli oyun olurdu. Yıllar sonra meslek seçimimde de doğamda varolan bu merak duygusunun etkili olduğunu söyleyebilirim. Denetçilikte meraklı olmanın analitik araştırmacılığı tetiklediği hepimizin malumudur. Göreviniz gereği duyacağınız bu merak inceleme konunuz ile ilgili ilişkileri, süreçleri irdelemenizin yanı sıra mesleğinizin işlevini de size sorgulatır. Bu sorgulama değişim ve gelişimin vesilesi de olabilir.

Küreselleşme, teknolojinin gelişimi, bilgi toplumu olma, kurumsal yönetim yaklaşımı, AB müzakere süreci, yapılan ve yapılmakta olan yasal düzenlemeler finans ve reel sektör ile kamu sektöründe kurum ve şirketlerde birçok değişikliğe neden oldu. Yönetim anlayışında eski geleneklerin yeniden gözden geçirilmesine neden olan bu gelişmeler, kamu kurumlarında vatandaş odaklı, katılımcı, hesap verebilir bir hizmet anlayışı; şirketler için şeffaf ve güvenilir mali bilgilere duyulan ihtiyacın artması, üretilen mali bilgi ve raporlamanın şeffaf ve güvenilir olmamasının şirketler ve ilgili taraflar için itibar ve varlıklarını yok edici sonuçları, iş dünyasında ve kamu yönetiminde rol ve sorumlulukların yeniden değerlendirilmesini zorunlu kılıyor.

Bu değişim ihtiyacı; kamu yönetimi ve iş dünyamızda şirketlerimiz için dış kaynaklı akıl ve çözüm ortaklıklarına olan ihtiyacı gündeme getiriyor. 21. yüzyılda faaliyetlerin dış kaynaklı çözümlerle daha da etkinleşeceği görülüyor. Profesyonellerin üzerinde uzmanlaştığı işi yaptığı bir dönem başlıyor. Hatta başladı bile. Ana faaliyet ve destek faaliyet konuları ayrılıyor, dış kaynaklı hizmet kullanımı gündeme geliyor. Bunun sonucunda da, daha ekonomik, daha etkin, daha rasyonel ve daha çok katma değer yaratan bir hizmet söz konusu oluyor. İşin uzmanı olan çeşitli endüstri ve kurumlarda denenmiş metodolojisi, teknolojisi ve eğitilmiş insan kaynağı ile birlikte yönetilebilir maliyeti, sunulan dış hizmetin katma değerinin somut ifadesidir. Bu tespitlerimiz ile kurum içi ve dışı çözümleri tekrar değerlendirdiğimizde, iç ve dış kaynaklı çözümlerin ortak akıl ve çözüm ortaklığının sinerjisi ile değer yaratacağını söyleyebiliriz.

Kurumları ve işleri yönetenler, katma değerin sadece kendi performansları ile sınırlı olmadığını düşünmeli. Dışarıdan tedarik edilecek, bağımsız ve tarafsız olan bu hizmet kaynaklarının değişim ve gelişimin güvencesi olacağı dikkate alınmalı. Ortak aklı kullanmanın sinerjik değer yaratma etkisinin yanı sıra, önemli bir diğer özelliği de şeffaf ve hesap verilebilir bir yönetim fırsatı ile kurumların sürdürülebilirliği için güvence oluşturmasıdır.

Tekrar başa döndüğümüzde, çocukluğumda bana alınan oyuncakları bir daha oynamama riskini göze alarak, merak saiki ile bozmamın, keşfetme gayretimin yanı sıra, aynı zamanda benim olandan ve elde bulundurduğumdan öğrenme adına vazgeçme cesaretimin bir ifadesi olduğunu söyleyebilirim. Görünen gerçeğin içini keşfetme, özüne erişme, değişim ve gelişim adına çocukluğumda yaşadığım deneyim, yetişkin yaşımda bana her zaman öğrenci kalabilmem için bir dürtü oldu.

Profesyonel yaşamdaki oyuncağımız olan işimizi de çocukluğumuzun boz, yap merakçılığı ile sorguladığımızda, sürdürülebilir varlığın garantisi olan katma değerin kendiliğinden yaratıldığını göreceğiz. Ortak akıl kullanma, stratejik öneme sahip bir karar olduğu kadar, bu kararı verecek öz güven ve cesareti de gerektirmektedir. İnsanoğlunun kıskanmadığı tek şeyin başkasının aklı olduğu söylenir. Ancak tecrübelerimiz kendi aklı ile birlikte başkasının aklından fayda sağlayabilmenin insanı daha akıllı kıldığı gibi, bunun bir erdem olduğunu da gösteriyor.

Ali Kamil Uzun
Türkiye İç Denetim Enstitüsü Kurucu Başkanı
Deloitte Türkiye Yönetim Kurulu Danışmanı